Bậc tiểu học: Dạy đọc truyền thống đã bộc lộ hạn chế

Bên lề hội nghị, ông Trần Đình Thuận, Phó vụ trưởng, Giám đốc SEQAP cho biết: Có thể nói, qua kết quả khảo sát bản thân chúng tôi rút ra được nhiều kinh nghiệm khác nhau. Trên cơ sở khảo sát này chúng tôi cũng mạnh dạn đề nghị với Bộ GD-ĐT một số khuyến nghị để làm thay đổi về cách dạy, phương pháp dạy học, dạy đọc cho trẻ để làm sao nâng cao chất lượng trong nhà trường.

Khảo sát đã giúp cho một bộ phận GV và cán bộ quản lý bước đầu làm quen với cách đánh giá mới, một chuẩn đánh giá mới và một cách thức tiếp cận để làm sao có những tác động tích cực giúp giáo dục nâng cao chất lượng trong trường TH ngày một tiến lên.

Trong quá trình thực hiện khảo sát, chúng tôi cũng nhận thấy HS từ lớp 1, lên lớp 2, lớp 3 đã có sự tiến bộ nhất định. Đặc biệt là đánh giá đối với HS vùng dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn thì có thể nói, tiềm năng của trẻ HS dân tộc thiểu số cũng được ghi nhận rõ ràng. Chúng tôi cũng nhận thấy, với một phương pháp tiếp cận khoa học, qua nhiều mặt, qua nhiều hình thức khác nhau, thì đưa ra kết quả tương đối chính xác. Những GV được tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn thường xuyên đều có kết quả cao hơn hẳn so với  lớp, trường không làm thường xuyên việc đó. Cách đánh giá mới này mang lại kết quả tương đối chính xác, những chỉ số đưa ra cũng tương đối khả quan. Nó cũng có điều hạn chế nhất định, đó là việc thực hiện khảo sát này phải có sự chuẩn bị công phu, chu đáo. Năng lực, kinh nghiệm của người được khảo sát phải được tập hợp thông qua tập huấn, thông qua bồi dưỡng để có được năng lực đó. Những GV, cán bộ quản lý cần phải có được suy nghĩ mới để làm sao sử dụng nhiều hình thức đánh giá để điều chỉnh phương pháp dạy học…

PV: Ông có thể nói rõ hơn những khuyến nghị đối với Bộ GD-ĐT thông qua kết quả khảo sát này?

– Ông Trần Đình Thuận: Chúng tôi có khuyến nghị như: Từ trước đến nay, chuẩn về đọc, tốc độ đọc, đọc hiểu của Bộ GD-ĐT đã có nhiều năm. Đến giờ phút này, chúng tôi nghĩ cần phải có cải tiến, điều chỉnh để nâng cao hơn. Chuẩn trước đây tương đối thấp, giờ chúng tôi khuyến nghị phải nâng chuẩn đó lên. Thứ hai là rà soát toàn bộ lại cách dạy, cách dạy đọc. Phương pháp dạy đọc truyền thống cũ cho đến bây giờ đã tỏ ra có phần lạc hậu, như đọc đồng thanh, đọc thầm. Điều này tác động tiêu cực tới đọc hiểu của HS. Cho nên tạo ra nhiều môi trường dạy đọc, dạy học cho trẻ, phương pháp dạy học cho trẻ là hết sức quan trọng. Chúng tôi cũng muốn kiến nghị với bộ nên sử dụng nhiều hình thức đánh giá khác nhau.

Chúng tôi cũng kiến nghị với bộ sử dụng khảo sát trên toàn quốc để quan sát được nhiều lĩnh vực như giáo dục dân tộc, đổi mới phương pháp dạy học, cải tiến nội dung chương trình, SGK, đưa vào chương trình kiến thức mới.

– Kỹ năng truyền thống không hoàn toàn tiêu cực. GV vẫn có thể sử dụng ở một vài giờ. Thực tế, GV có thể sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để dạy học. Mỗi phương pháp có mặt tiêu cực và tích cực. Trong quá trình tổ chức dạy học, nên vận dụng tối đa các phương pháp dạy học và phối hợp làm sao để nó phù hợp, đảm bảo trình độ, đối tượng HS. Nên trong nhiều giờ học hiện nay, một số phương pháp truyền thống như dạy đọc đồng thanh, dạy đọc thầm nó sẽ phát huy tác dụng ở một số giờ nhất định, nếu sử dụng thái quá nó sẽ tác động tiêu cực trở lại. Do đó, GV phải lựa chọn phương pháp phù hợp với từng bài dạy, từng tiết dạy, từng đối tượng HS. 

– Lần đầu tiên chúng tôi áp dụng một phương pháp đánh giá mới vào Việt Nam. Trước đó, chúng tôi  đã chuẩn bị tương đối công phu, kỹ lưỡng. Sau khi triển khai tại 4 tỉnh, kết quả cho thấy, một số kết quả của Điện Biên có cao hơn so với tỉnh khác. Điều này chưa hoàn toàn nói lên kỹ năng đọc của HS Điện Biên thực sự cao hơn các tỉnh khác. Đây chỉ là dựa trên kết quả khảo sát cho thấy dấu hiệu như vậy. Chúng tôi chưa đánh giá một cách tổng thể. Chúng tôi thấy đây là dấu hiệu hết sức đáng mừng. Trong số 1.200 HS được khảo sát, 60-65% là người dân tộc thiểu số, đây có thể nói là tiềm năng lớn của HS dân tộc. Nếu chúng ta dạy một cách bài bản, biết khai thác, vận dụng, bất cứ HS ở khu vực nào, dân tộc này đều có được kết quả học tập cao. Một số chỉ số của Điện Biên có cao hơn, điều này chúng tôi chưa tìm hiểu kỹ, nhưng trên cơ sở kết quả khảo sát này, chúng tôi có thể sẽ quay lại Điện Biên để tìm hiểu kỹ thêm.

– Có thể nói, tài liệu tiếng Việt công nghệ 1 là một tài liệu mà nhiều năm vừa qua, Bộ GD-ĐT chúng tôi đã có kiểm chứng. Qua kết quả cho thấy, tài liệu này thực sự có giá trị đối với HS là người dân tộc thiểu số chưa biết tiếng Việt khi đến trường đi học. Tài liệu này giúp cho HS biết đọc, thậm chí biết viết, nhớ được mặt chữ cái và cách đọc. Đặc biệt, sau khi các em đã học thì không thể quên. Bản thân chương trình SEQAP cũng đã mạnh dạn triển khai tại 36 tỉnh, chúng tôi tập huấn cho các GV cốt cán, triển khai ở các trường, đặc biệt vùng sâu vùng xa. Chúng tôi cũng kiến nghị Bộ GD-ĐT làm sao phát huy được tính tích cực của bộ tài liệu này.

Nghiêm Huê (thực hiện)