Báo động HSSV bỏ học đi “bụi”

Tại hội thảo, ông Phùng Khắc Bình, Vụ trưởng Vụ Công tác HSSV, Bộ GD-ĐT cho biết trong số gần 10 triệu HS THCS và THPT hiện nay, phần lớn các em đều có ý thức tu dưỡng đạo đức tốt, tích cực, chủ động trong học tập và rèn luyện, năng động, tự tin, có ý thức vươn lên mạnh mẽ, khát khao thể hiện bản thân. Tuy nhiên, do ảnh hưởng mặt trái của sự phát triển CNTT, một số HSSV bị tiêm nhiễm từ băng đĩa đen, các trang web có nội dung bạo lực, khiêu dâm, đồi trụy. Theo thống kê chưa đầy đủ từ năm 2005-2008, tổng số vi phạm pháp luật hình sự trong HSSV khoảng hơn 8.000 trường hợp, trong đó gây rối trật tự công cộng hơn 2.000 trường hợp, tội phạm ma túy 815 trường hợp, giết người 83 vụ, cướp tài sản 1.372 vụ, xâm hại sức khỏe, tính mạng 1.117 vụ… Bên cạnh đó, một bộ phận HSSV quá đề cao giá trị vật chất, lối sống hưởng thụ, coi việc sử dụng điện thoại, xe máy đắt tiền là sự khẳng định đẳng cấp, giá trị bản thân. Từ quan niệm đó, dẫn đến một số HS đua đòi quá mức kinh tế cho phép, có trường hợp HS chỉ vì cần tiền mua quần áo đẹp hay điện thoại di động mà phạm tội nghiêm trọng hoặc cá biệt có em đã làm một số việc vi phạm nhân phẩm của chính bản thân mình để lấy tiền. Một bộ phận HS có biểu hiện lệch lạc về đạo đức, lối sống như thiếu tôn trọng thầy, cô giáo, coi thường kỷ luật của nhà trường, thường xuyên nói tục, chửi thề. Ông Bình đưa ra ví dụ qua cuộc điều tra 500 em HS THCS ở quận 6, TP.HCM cho thấy 32,2% HS có thái độ vô lễ với thầy, cô giáo; nhiều HS chỉ chào thầy cô khi ở trong trường còn ra trường thì coi như không quen biết, 38% HS thường xuyên nói tục.

Trong khi đó, thống kê của Bộ GD-ĐT cho thấy tình trạng HS phổ thông đã bỏ học, sống lang thang, thông qua mạng internet để kết thành băng nhóm sử dụng ma túy, gây ra nhiều vụ đánh nhau, gây rối trật tự xã hội, cướp tài sản… có xu hướng gia tăng và hiện nay lên tới con số 20.000 em.

Có rất nhiều nguyên nhân được đưa ra tại hội thảo để lý giải cho tình trạng trên. Theo bà Nguyễn Thị Huyền – Thẩm phán Tòa hình sự Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội, nguyên nhân chính dẫn đến trẻ em phạm tội là do phía gia đình, nhà trường thiếu trách nhiệm trong quản lý trẻ. Phần lớn các vụ án trong độ tuổi vị thành niên thời gian gần đây đều do thiếu sự quản lý chặt chẽ, đúng đắn của gia đình. Còn theo Thiếu tướng Đỗ Văn Rụ, Cục trưởng Cục Cảnh sát quản lý hành chính về tệ nạn xã hội, do tác động mặt trái của nền kinh tế thị trường, các hiện tượng tiêu cực, tệ nạn xã hội như cờ bạc, mại dâm, ma túy… cũng như phát triển không đồng đều giữa các vùng miền và sự phân hóa giàu nghèo trong xã hội đã một phần tác động xấu đến quá trình phát triển tâm sinh lý cũng như sự nhận thức trong lứa tuổi thanh thiếu niên và HSSV. Công tác quản lý các hoạt động văn hóa, dịch vụ văn hóa các tụ điểm vui chơi, quán bar, karaoke, vũ trường, internet, sách báo, phim ảnh… của các cơ quan chức năng còn buông lỏng, thiếu sự kiểm tra, giám sát đã tác động tiêu cực đến đạo đức, lối sống. Cũng theo Thiếu tướng Đỗ Văn Rụ chương trình giáo dục trong nhà trường còn nặng về thành tích, nhà trường chỉ quan tâm tới dạy kiến thức chưa quan tâm tới việc quản lý, giáo dục phát triển tâm sinh lý, đạo đức lối sống, ý thức tuân thủ và chấp hành theo pháp luật… nhiều trường học không có biện pháp, kế hoạch cụ thể trong việc phối kết hợp giữa gia đình – nhà trường và xã hội; nhà trường với chính quyền, công an địa phương trong việc quản lý, giáo dục chăm sóc, bảo vệ các em. Bên cạnh đó, nhiều gia đình có hoàn cảnh éo le, có cha, có mẹ hoặc người thân vi phạm pháp luật, thiếu gương mẫu về đạo đức… đặc biệt, chưa có sự phối kết hợp chặt chẽ với nhà trường trong việc quản lý, giáo dục thậm chí còn bỏ mặc và cho rằng đó là trách nhiệm của nhà trường đối với con em mình.

Tại hội thảo nhiều đại biểu đã đưa ra giải pháp để giải quyết tình trạng trên là công an cơ sở phải phối hợp với nhà trường tăng cường công tác đảm bảo an ninh trật tự trong nhà trường và các khu vực phụ cận. Thường xuyên tổ chức họp theo định kỳ giữa lực lượng công an với nhà trường về các nội dung liên quan đến đảm bảo an ninh trật tự và quản lý HSSV. Ngành giáo dục cần tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống cho HSSV một cách hệ thống. Phải đa dạng hóa các hình thức giáo dục về pháp luật, đạo đức để thu hút HSSV như tọa đàm, trao đổi… Đặc biệt phải bồi dưỡng cho giáo viên những kiến thức về kỹ năng giáo dục đạo đức vì họ chính là nơi truyền đạt tốt nhất cho HSSV.

Để hạn chế tình trạng HS bỏ học, lang thang, tham gia vào các tệ nạn xã hội, chắc chắn sẽ cần đến sự gắn kết chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội.