Sự bùng nổ của công nghệ thông tin đã mang lại cho trẻ em cơ hội tiếp cận nhiều hơn với internet. Tuy nhiên, ở độ tuổi này, các em thường ít được trang bị đủ các kỹ năng tự vệ, có nguy cơ chịu nhiều rủi ro và bị xâm hại. Để bảo vệ trẻ em trên không gian mạng, phụ huynh phải trang bị kiến thức cho bản thân. Khi có sự hiểu biết, phụ huynh mới giúp trẻ nhận ra được những thông tin xấu, độc hại để phòng tránh.
Thủ đoạn nguy hiểm
Theo báo cáo khảo sát của Viện Nghiên cứu Quản lý phát triển bền vững, tại Việt Nam, cứ 10 trẻ em (tham gia khảo sát) thì có 7 trẻ sử dụng internet hơn 1 tiếng/ngày; 43,4% trẻ sử dụng internet từ 1-3 tiếng/ngày; 80,8% trẻ nói rằng ba mẹ hoặc người thân biết các em sử dụng internet. Cạnh đó, 54,4% trẻ chia sẻ việc tiếp cận internet với ba mẹ/người thân và 30,4% ba mẹ/người thân chủ động kiểm soát việc sử dụng internet của trẻ.
Thượng tá Lê Minh Hải (Phó Trưởng phòng An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an TP.HCM) cho hay, sự bùng nổ công nghệ thông tin và hoạt động trên môi trường mạng gắn liền với đời sống xã hội, sinh hoạt hàng ngày của người dân. Bên cạnh những thông tin tích cực là tình trạng tội phạm phát triển mạnh, các loại tội phạm truyền thống có xu hướng chuyển dịch lên không gian mạng, sử dụng công nghệ cao, nhất là lừa đảo trực tuyến ngày càng gia tăng, gây ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự trên địa bàn thành phố nói chung và người dân, đặc biệt là trẻ em nói riêng.
Thượng tá Hải trăn trở, dù biết những nguy hiểm từ không gian mạng nhưng phụ huynh lại khó quản lý con em mình trong việc sử dụng các thiết bị để truy cập vào các trang mạng. Bởi hiện nay đa phần các trường học đều ứng dụng công nghệ thông tin để giảng dạy, học tập. Mỗi lớp hầu như đều tạo nhóm trên Facebook hoặc Zalo để thầy cô trao đổi thông tin với học sinh và ngược lại. Do vậy, các em phải có thiết bị điện thoại, máy tính để sử dụng. Khi hoàn thành xong việc học, các em đăng nhập vào các trang mạng để giải trí, tìm thông tin. Lợi dụng nhu cầu đó, kẻ xấu dẫn dụ các em vào các trang web lừa đảo, dần dần thao túng tâm lý, đưa các em vào bẫy… “Chúng tôi có nhóm chuyên điều tra lừa đảo trên mạng, phát hiện nhiều trường hợp trẻ em bị lừa đảo, uy hiếp nhưng không dám chia sẻ với gia đình. Có một trường hợp kinh hoàng là đối tượng đã hơn 50 tuổi nhưng dụ dỗ trẻ nhỏ làm những chuyện đốn mạt khiến trẻ suy sụp, rất đáng thương”, Thượng tá Hải cho biết.
Theo Thượng tá Hải, đối tượng phạm tội đa phần là người nước ngoài, trong đó có những đối tượng nằm trong danh sách truy nã quốc tế. Họ chọn TP.HCM cũng như Việt Nam để ẩn nấp, làm nơi thực hiện hành vi phạm tội liên quan đến công nghệ cao. Âm mưu, phương thức, thủ đoạn của các đối tượng thường là sử dụng công nghệ cao để tấn công, chiếm đoạt, uy hiếp, đe dọa nạn nhân thông qua môi trường mạng mà chủ yếu liên quan đến các loại tội phạm lừa đảo, tống tiền và các hành vi khác có tính chất xâm hại tình dục. Đặc biệt, Phòng An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao cũng đã phát hiện các hành vi đe dọa, tống tiền bằng các thủ đoạn khủng bố tinh thần, cắt ghép hình ảnh nhạy cảm…
Không chia sẻ thông tin cá nhân
Để bảo vệ trẻ trên không gian mạng, điều đầu tiên là phụ huynh phải trang bị kiến thức cho bản thân. Khi có sự hiểu biết, phụ huynh mới giúp con nhận ra được những thông tin xấu, độc hại để phòng tránh. “Phụ huynh không nên chia sẻ thông tin cá nhân của gia đình hoặc của con lên trên mạng xã hội. Đồng thời, phụ huynh cần dành thời gian quan tâm, kiểm tra thiết bị của con để biết được con đang tìm hiểu những gì, từ đó giúp con tránh bị lừa đảo”, Thượng tá Lê Minh Hải khuyên.
Theo GS.TS Võ Xuân Vinh (Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh doanh, ĐH Kinh tế TP.HCM), sử dụng mạng là nhu cầu của người lớn lẫn trẻ em. Muốn tránh được bẫy lừa đảo, các đơn vị liên quan cần nâng cao nhận thức và đào tạo kỹ năng an ninh mạng cho mọi người. Đây phải là hoạt động bắt buộc để xây dựng văn hóa bảo mật thông tin. “Các chương trình đào tạo cần được thiết kế phù hợp với vai trò của từng cá nhân, bao gồm cả việc nhận diện các nguy cơ như lừa đảo, tấn công phi kỹ thuật và cách ứng phó. Ngoài ra, lực lượng chuyên biệt bảo vệ an ninh mạng cần được thành lập và huấn luyện với các kỹ năng chuyên sâu nhằm sẵn sàng ứng phó với các sự cố nghiêm trọng”, GS.TS Vinh nói.
Bà Nguyễn Thị Nga (Phó Cục trưởng Cục Trẻ em, Bộ LĐ-TB&XH) cho hay, với nhiều nỗ lực của các bên, đến nay người dân và trẻ em khi gặp các vấn đề về bảo vệ trẻ em trên mạng đều đã có những địa chỉ tin cậy để phản ánh, được hỗ trợ. Năm 2024 đã có những bước tiến so với giai đoạn trước, tiêu biểu là sự phối hợp giữa 3 lực lượng chính, gồm Bộ Công an, Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) và Cục Trẻ em trong việc kết nối các cơ quan, đơn vị khác tổ chức tập huấn cho hơn 24.000 người trên toàn quốc về công tác bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng. “Chúng ta cũng đã có Mạng lưới ứng cứu, bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, Câu lạc bộ bảo vệ trẻ em Việt Nam trên không gian mạng. Tuy vậy, giai đoạn tới, việc quan trọng là phải làm sao để có thể kết nối, phối hợp chặt chẽ hơn giữa các bên để bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng”, bà Nga chia sẻ.
Bài, ảnh: Hồ Thúy
Bình luận (0)