Bất ngờ phát hiện “Mặt trăng” hoàn toàn mới đang ẩn nấp trong Hệ Mặt trời

Vệ tinh tự nhiên nhỏ bé được tìm thấy quay quanh một tiểu hành tinh.

Các nhà thiên văn học có thể đã phát hiện ra một "Mặt trăng nhỏ" chưa từng được phát hiện trước đây trong Hệ Mặt trời: một vật thể đá quay quanh một tiểu hành tinh nhỏ gần sao Mộc. Nếu vệ tinh đá, chỉ rộng hơn một chút so với chiều rộng của Manhattan, được xác nhận là một Mặt trăng thích hợp, nó sẽ là một trong những vệ tinh nhỏ nhất từng được phát hiện.

Vệ tinh nhỏ bé được phát hiện bởi các nhà khoa học làm việc trong sứ mệnh Lucy của NASA, đang gửi một tàu thăm dò không gian để nghiên cứu một số tiểu hành tinh Trojan, hai nhóm đá vũ trụ khổng lồ nằm ở mỗi phía của sao Mộc trên quỹ đạo của nó quanh Mặt trời.

Tàu thăm dò Lucy được phóng vào ngày 16 tháng 10 năm 2021 và sẽ đến tiểu hành tinh Trojan vào cuối năm 2027, sau khi dừng lại nhanh chóng trong vành đai tiểu hành tinh giữa Sao Hỏa và sao Mộc. Cho đến lúc đó, các nhà khoa học của sứ mệnh Lucy sẽ cố gắng tìm hiểu thêm về một số vật thể bí ẩn trong Hệ Mặt trời để giúp xác định nơi mà tàu thăm dò có thể hạ cánh thuận lợi nhất.

Các hành tinh trong Hệ Mặt trời không hề giống Trái đất. Có những hành tinh sở hữu tới 79 Mặt trăng quay xung quanh nó như sao Mộc, hay thậm chí không có bất cứ vệ tinh tự nhiên nào như sao Thủy và Sao Kim.

Vào ngày 27 tháng 3, mục tiêu nhỏ nhất trong số các mục tiêu Trojan của Lucy, được gọi là Polymele, đã đi qua phía trước của một ngôi sao ở xa, cho phép các nhà khoa học trong sứ mệnh đo lường chính xác kích thước của tảng đá không gian bằng cách quan sát lượng ánh sáng của ngôi sao mà tiểu hành tinh chặn lại khi nó bay vụt qua. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu cũng quan sát thấy một đốm sáng nhỏ hơn, giống như một tiểu hành tinh thứ hai theo sau Polymele.

Sau khi xem xét dữ liệu, nhóm nghiên cứu kết luận rằng đốm sáng thứ hai "phải là một vệ tinh", trưởng nhóm nghiên cứu Marc Buie, một nhà thiên văn học tại Viện Nghiên cứu Tây Nam ở Boulder, Colorado, cho biết trong một tuyên bố của NASA.

Vệ tinh mới được phát hiện có đường kính khoảng 3 dặm (5 km) và nằm cách Polymele rộng 17 dặm (27 km) một khoảng cách khoảng 125 dặm (201 km). Vào thời điểm quan sát, Polymele cách Trái đất khoảng 480 triệu dặm (772 triệu km).

Thuật ngữ "Mặt trăng" có thể đề cập đến bất kỳ vật thể rắn tự nhiên nào quay quanh một hành tinh, hành tinh lùn hoặc tiểu hành tinh. Hơn 200 Mặt trăng đã được công nhận trong Hệ Mặt trời (không bao gồm các tiểu hành tinh), nhưng con số thực tế có thể cao hơn nhiều, theo NASA.

Không giống như Trái đất chỉ có một Mặt trăng, số lượng Mặt trăng của các hành tinh khác trong Hệ Mặt trời rất khác nhau.

Các nhà nghiên cứu chỉ có thể thực hiện các quan sát thoáng qua về vệ tinh của Polymele, vì vậy đường đi quỹ đạo của nó rất không chắc chắn. Do đó, tảng đá không gian vẫn chưa thể được chính thức chỉ định là Mặt trăng hoặc được đặt tên chính xác. Nhưng các nhà nghiên cứu tự tin rằng khi tàu thăm dò Lucy đến Polymele, tàu vũ trụ sẽ có thể thu thập đủ dữ liệu để chỉ định nó là một Mặt trăng thực sự.

Đây không phải là lần đầu tiên các nhà khoa học của sứ mệnh Lucy phát hiện một vệ tinh theo sau một tiểu hành tinh như Trojan. Vào năm 2021, nhóm nghiên cứu đã phát hiện một vệ tinh rộng 0,6 dặm (1 km) quay quanh Eurybates, đây sẽ là mục tiêu Trojan đầu tiên của Lucy, sau khi phân tích dữ liệu do Kính viễn vọng Không gian Hubble của NASA thu thập, các nhà nghiên cứu đã xác định được đường đi quỹ đạo của Mặt trăng này và đặt tên chính thức cho nó là Queta.

Sao Mộc có 79 Mặt trăng. Trong số này, 72 Mặt trăng đã được xác nhận quỹ đạo và 52 trong số đó đã được đặt tên. Các Mặt trăng lớn nhất được gọi là Mặt trăng Galilean được Galileo Galilei phát hiện vào năm 1610. Đó là Io, Europa, Ganymede và Callisto. Ganymede, Mặt trăng lớn nhất trong Hệ Mặt trời, có kích thước khổng lồ đến mức vượt xa cả sao Thủy.

Sao Thổ có 62 Mặt trăng. Trong đó, Mặt trăng Titan là lớn nhất và Rhea đứng thứ hai. Sao Thổ có 24 Mặt trăng đều và 38 Mặt trăng không đều. Trong số 62 Mặt trăng này, 53 vệ tinh tự nhiên của Sao Thổ đã được con người đặt tên. Titan là Mặt trăng lớn thứ hai trong Hệ Mặt trời và cũng lớn hơn sao Thủy.

HT (theo khoahoc.tv)