Bầu cử giữa kỳ ở Mỹ: Tưởng bất ngờ, hoá không

Cuộc bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ ở nước Mỹ năm nay diễn ra gay cấn đúng như đã biểu lộ trong quá trình vận động tranh cử của các ứng cử viên và ở kết quả cuối cùng.

Vẫn còn có những ghế dân biểu chưa xác định được chủ nhân nhưng kết quả bầu cử khẳng định thông lệ xưa nay là phe cánh đảng phái chính trị có tổng thống đương nhiệm thường thất cử hoặc không thể giành về được thắng cử vang dội ở cả lưỡng viện lập pháp hoặc chỉ ở hạ viện hay thượng viện Mỹ.

Cử tri Mỹ bỏ phiếu ở Midlothian, Virginia, ngày 8.11.2022

Ở lần bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ năm nay của nước Mỹ, không ngạc nhiên khi phe cánh Đảng Dân chủ của Tổng thống đương nhiệm Joe Biden thua hoặc thất cử không thể tránh khỏi. Hiện có quá nhiều lý do để có thể biết trước rằng Đảng Cộng hoà của cựu Tổng thống Donald Trump sẽ thắng. Phe Đảng Cộng hoà và cá nhân ông Trump kỳ vọng và tin rằng họ sẽ thắng lớn và cái gọi là "Làn sóng đỏ" – màu đỏ là màu hiện thân cho phe Đảng Cộng hoà – sẽ nhấn chìm cả nước Mỹ. Ông Trump tự tin chắc thắng đến mức ngay trước ngày bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ năm nay đã tuyên bố sẽ có "Thông báo lớn" vào ngày 15.11 tới, tức là chỉ một tuần sau ngày bầu cử, mà ai cũng cho rằng, ở đó ông Trump sẽ chính thức tuyên bố ra tranh cử cho cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vào năm 2024.

Cho dù kết quả chính thức cuối cùng của cuộc bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ này ở nước Mỹ rồi sẽ là những con số cụ thể như thế nào thì thực chất kết quả đầu tiên và cũng có ý nghĩa to lớn nhất là "Làn sóng đỏ" nói trên đã không trỗi dậy ở nước Mỹ. Nước Mỹ không chứng kiến "Làn sóng xanh" – màu xanh là màu sắc hiện thân cho phe Đảng Dân chủ – nhưng cũng không xuất hiện "Làn sóng đỏ". Điều này là thất bại lớn của phe Đảng Cộng hoà và cá nhân ông Trump.

Thất bại lớn thứ hai của phe này là một số ghế dân biểu thuộc hạ viện và thượng viện cũng như ghế thống đốc bang đang ở trong tay phe Đảng Cộng hoà nay lại thuộc về phía Đảng Dân chủ. Ông Trump chắc chắn còn thêm thất vọng khi ông Ron DeSantis tái đắc cử thống đốc bang Florida, lại còn tái đắc cử một cách oanh liệt. Người này thuộc Đảng Cộng hoà như ông Trump và được coi là ứng cử viên kỳ phùng địch thủ nhất đối với ông Trump trong chuyện giành quyền được phe Đảng Cộng hoà đề cử làm ứng cử viên chính thức của đảng cho cuộc bầu cử tổng thống tới ở Mỹ. Cơ hội được đảng đề cử của ông Trump mờ nhạt đi rất đáng kể nếu ông DeSantis quyết định ứng cử tổng thống. Bây giờ, ông Trump sẽ phải cân nhắc rất nhiều lần trước khi quyết định tái ứng cử tổng thống và tuyên cáo điều đó vào ngày 15.11 tới.

Kết quả cuộc bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ này cho thấy ông Trump vẫn còn rất quyền thế và thần thế trong phe Đảng Cộng hoà nhưng không còn ở mức tuyệt đối. Nhiều quan điểm của ông Trump vẫn còn rất hấp dẫn đối với cử tri Mỹ, nhưng cử tri Mỹ không còn theo ông Trump như trước nữa. Nếu ra ứng cử, ông Trump giờ phải tính đến kịch bản nhiều chứ không ít triển vọng xảy ra là sẽ không được chính Đảng Cộng hoà đề cử hoặc sẽ không thắng nổi ứng cử viên tổng thống thuộc Đảng Dân chủ, bất kể người này sẽ là chính ông Biden hoặc ai đó khác.

Phe Đảng Dân chủ của ông Biden không thất cử tệ như nhiều dự báo trước cuộc bầu cử, nhưng về cơ bản không xoay chuyển tình thế. Ông Biden sẽ gặp nhiều khó khăn và khó xử, phức tạp và cản phá cả về đối nội lẫn đối ngoại trong nửa nhiệm kỳ cầm quyền còn lại và chắc chắn sẽ ngần ngại nhiều hơn là hăng hái trong chuyện cân nhắc xem có tái ứng cử cho cuộc bầu cử tổng thống tới vào năm 2024 hay không. Nước Mỹ tiếp tục phân rẽ về chính trị và xã hội. Mức độ bất hợp tác giữa hai đảng trong lưỡng viện lập pháp còn gia tăng. Cuộc bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ này không đưa nước Mỹ tiến lại gần thêm giải pháp cho cả hai vấn đề trên.

Chuyện tỉ lệ lạm phát cao và vấn đề luật về phá thai, vấn đề người tị nạn và nhập cư, tình trạng tội phạm trong xã hội và xu thế bạo lực cực đoan gia tăng là những chủ đề nội dung chi phối tâm lý của cử tri ở cuộc bầu cử này. Không có đảng phái chính trị nào được cử tri Mỹ hiện hoàn toàn tin tưởng có thể giải quyết được tất cả các vấn đề ấy. Phiếu bầu của cử tri vì thế bị phân lẻ và không có đảng phái nào giành về được đa số áp đảo.

Nhìn nhận như thế sẽ thấy sau cuộc bầu cử này vẫn đầy bất định, bất an và bất ổn về chính trị và xã hội ở nước Mỹ. Và cuộc vận động tranh cử cho cuộc bầu cử tổng thống, bầu cử hạ viện và khoảng một phần ba số dân biểu trong thượng viện cùng với bầu nhiều thống đốc bang ở nước Mỹ vào năm 2024 sẽ nhanh chóng bắt đầu và sẽ khốc liệt hơn bao giờ hết.

PV (theo laodong)