Bị bắt vì đòi nợ

Sau sáu ngày bị bắt giữ, ngày 9-8, thông qua một bác sĩ, gia đình anh Đinh Xuân Cảnh ở xã Tà Bhing, huyện Nam Giang, Quảng Nam mới biết là anh được chuyển từ BV huyện Nam Giang đến BV Đa khoa Đà Nẵng để chữa trị trong tình trạng có nhiều vết thương trên người.

Việc anh Cảnh bị bắt không những gia đình phản ứng mà chủ tịch xã Tà Bhing cũng cho rằng bắt không đúng.

Gia đình anh Cảnh bán các mặt hàng nhu yếu phẩm. Đầu tháng 3-2011, ông Bằng Quảng Đông yêu cầu gia đình anh Cảnh bán nợ nhu yếu phẩm cho những người làm tại bãi vàng sa khoáng xã La Dêê (Nam Giang), anh Cảnh đồng ý.

Theo gia đình anh Cảnh, bán hàng được một tháng, ông Đông biệt tăm cùng với khoản nợ hơn 20 triệu đồng. Sáng 10-5, anh Cảnh phát hiện ông Đông đang ở trong nhà một người dân tại xã Tà Bhing nên vào đòi tiền. Lúc này, em trai anh Cảnh đi ngang qua biết chuyện nên vào cãi vã và có xô xát nhỏ với ông Đông. Trưa cùng ngày, ông Đông đến nhà cộng sổ nợ và trả 20 triệu đồng cùng với lời xin lỗi gia đình anh Cảnh, xin nợ lại 900.000 đồng.

Sự việc tưởng êm xuôi nhưng ngày 3-8, ông Hà Thế Xuyên, điều tra viên Công an huyện Nam Giang, đã gọi điện thoại hẹn anh Cảnh ra quán cà phê ở thị trấn Nam Giang “uống nước”. Tuy nhiên, khi anh Cảnh đến quán thì bị bắt giữ vì bị cho rằng chuyện đòi nợ ông Đông có dấu hiệu phạm tội cưỡng đoạt tài sản.

Đang điều trị tại BV Đa khoa Đà Nẵng, anh Cảnh kể: “Khi đến quán cà phê nói chuyện được một tí thì đột ngột tôi bị anh Xuyên bắt giữ mà không hề nghe đọc lệnh bắt, không có các cơ quan chức năng đi cùng. Sau đó tôi bị buộc ký giấy thú nhận cưỡng đoạt. Ban đầu tôi không ký nên anh Xuyên đánh đến xỉu. Bị đánh liên tục, tôi đã phải cắn răng ký”.

Chúng tôi đã liên lạc với VKS huyện Nam Giang, nơi đây cho biết đã phê chuẩn lệnh bắt và quyết định khởi tố bị can với anh Cảnh. Tuy nhiên, cả công an và VKS huyện này đều không nói rõ ngày phê chuẩn.

Theo Thượng tá Phạm Mưng, Trưởng Công an huyện Nam Giang, “đúng là người tố cáo có nợ tiền anh Cảnh nhưng gia đình anh Cảnh lấy nợ theo hình thức trái pháp luật, kéo người đến đòi và xảy ra xô xát nên có dấu hiệu phạm tội”.

Để làm rõ hơn “dấu hiệu phạm tội”, chúng tôi đã đến xã Tà Bhing. Ông Pờloong Hon, Chủ tịch UBND xã Tà Bhing, cho biết: Có chuyện đòi nợ nhưng không có việc cưỡng đoạt tài sản. Đây là chuyện đòi nợ dân sự bình thường giữa anh Cảnh và anh Đông, có gây gổ, xô xát nhưng không đến mức phải bị bắt giữ. Lại nữa, “công an huyện bắt giữ anh Cảnh mà không hề thông báo về địa phương, xã không biết sự việc này. Việc bắt người rất bất ngờ” – ông Pờloong Hon nói.

Theo quy định, sau khi bắt giữ công an phải thông báo ngay về gia đình, chính quyền địa phương nơi người bị bắt cư trú. Tuy nhiên, Công an huyện Nam Giang giữ người hơn 10 ngày giấy thông báo (bản photo) mới về tới gia đình qua đường bưu điện.

Theo một cán bộ điều tra Công an Đà Nẵng, căn cứ các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự thì trong trường hợp bình thường – không phải bắt trong trường hợp khẩn cấp, quả tang hay theo lệnh truy nã – công an muốn bắt người phải có lệnh của VKS. Đặc biệt, lệnh đó nói rõ là bắt khẩn cấp hay bắt tạm giam và không được phép nhập nhèm bằng cách hẹn người bị bắt ra quán cà phê để bắt. Mặt khác, công an phải thông báo cho chính quyền địa phương và đại diện gia đình đến chứng kiến rồi mới đọc lệnh bắt. Cũng theo cán bộ này, với trường hợp anh Cảnh, vụ việc xảy ra không đến mức phải có lệnh bắt khẩn cấp vì tình tiết không nghiêm trọng, chưa rõ việc có phạm tội hay không, đối tượng không thể phi tang tang vật và cũng không bỏ chạy khỏi nơi cư trú.

Ông A Lăng Mai, Chủ tịch huyện Nam Giang, cho biết: “Hôm giao ban tôi có nghe bên công an báo cáo sự việc. Bây giờ tôi mới biết là có đơn cầu cứu của gia đình và không ngờ sự việc lại diễn ra thế này… Nếu công an sai, sẽ xử lý theo luật”.

Những vết thương là tự… cấu, véo? Theo Thượng tá Phạm Mưng, Trưởng Công an huyện Nam Giang, không có chuyện công an đánh đập anh Cảnh khi lấy lời khai. Những vết thương (phóng viên cung cấp ảnh) là do anh Cảnh và người nhà tự cấu, véo gây ra, công an không biết. (Tuy nhiên, ông Mưng không giải thích là từ khi bắt giữ anh Cảnh, gia đình gặp anh lúc nào để “cấu, véo”, gây thương tích cho anh!) Khi được hỏi tiếp là tại sao Công an huyện Nam Giang bắt giữ người theo đơn tố cáo của một bên, không tìm hiểu bên thứ hai thì ông Mưng lại khua tay bảo không trả lời và yêu cầu chuyển chủ đề khác.