Bị cấm bay vì dọa có bom

Với phát ngôn “có bom trong hành lý”, một hành khách ngụ thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận vừa bị Cục Hàng không Việt Nam ra quyết định cấm bay trong 12 tháng (tính từ ngày 21-9-2018). Điều đáng nói là hành vi đe dọa an toàn, an ninh hàng không tương tự vẫn thường xảy ra do lỗi chủ quan của hành khách.

An toàn, an ninh hàng không luôn được đặt lên hàng đầu, nên một lời bông đùa có thể trở thành hành vi uy hiếp an toàn bay

Dọa có bom vì… bực mình

Đó là trường hợp của D.H.L (24 tuổi). Vụ việc xảy ra vào sáng 3-9 tại khu kiểm tra hành lý ký gửi của nhà ga T1 Sân bay Đà Nẵng, khi nhân viên an ninh soi chiếu hành lý phát hiện thiết bị nghi vấn, nên yêu cầu L. mở hành lý cho kiểm tra. Bực tức vì nghĩ mình bị oan vì trong vali chỉ có laptop và dây sạc, nên L. không chấp hành yêu cầu của nhân viên với lý do “trong này có bom”. Ngay khi vừa dứt lời, L. lập tức bị lực lượng an ninh sân bay kiểm tra hành lý bắt buộc. Mặc dù không phát hiện hiện vật như lời bông đùa, nhưng hành vi đe dọa an toàn, an ninh này đã bị lập biên bản và bàn giao cho Cảng vụ hàng không miền Trung thụ lý. Sau đó đơn vị này chuyển hồ sơ vụ việc cho Cục Hàng không Việt Nam xem xét giải quyết. Sau thời gian thẩm định mức độ vi phạm, vào ngày 20-9 Cục Hàng không đã có quyết định cấm bay trong thời hạn 12 tháng (từ ngày 21-9-2018 đến ngày 20-9-2019) đối với L. Ngoài ra L. còn bị phạt 4 triệu đồng và bị kiểm tra trực quan bắt buộc trong 6 tháng tiếp theo (từ ngày 21-9-2019 đến 20-3-2020).

Tương tự, vào ngày 16-9, Cục Hàng không Việt Nam cũng đã ban hành quyết định cấm bay 9 tháng (kể từ ngày 16-9) đối với hành khách L.T.H (sinh năm 1991, ngụ tại thị trấn Trâu Quỳ, Gia Lâm, Hà Nội). Nguyên nhân do H. đã có phát ngôn mang tính đe dọa là có sử dụng mìn khi làm thủ tục kiểm tra an ninh hàng không tại khu C, nhà ga hành khách T1, Cảng hàng không quốc tế Nội Bài. Hành vi vi phạm an toàn, an ninh hàng không không chỉ xảy ra đối với người Việt, mà còn có cả người nước ngoài. Tiêu biểu như vụ vi phạm vào trưa 3-5, nữ hành khách Trung Quốc tên Feng Cheng Yu, khi làm thủ tục đi chuyến bay VJ731 chặng Cát Bi (Hải Phòng) – Nha Trang (Khánh Hòa) đã lớn tiếng dọa có bom mang theo trong hành lý. Ngay sau đó lực lượng an ninh đã thực hiện lệnh sơ tán khẩn cấp nhằm đảm bảo an toàn cho hành khách. Sau khi lực lượng an ninh sân bay kiểm tra hành lý nhưng không phát hiện bất thường, hành khách đã bị cách ly và viết bản tường trình sự việc. Theo đó, Cảng vụ hàng không miền Bắc đã có quyết định xử phạt vi phạm hành chính và kiến nghị Cục Hàng không Việt Nam áp dụng chế tài cấm bay có thời hạn đối với nữ hành khách này.

Kiểm soát chặt chẽ từ khâu đăng ký bay

Nhằm đảm bảo quy định cấm bay được thực hiện nghiêm minh, Cục Hàng không Việt Nam yêu cầu tất cả các hãng hàng không của Việt Nam và nước ngoài khai thác tại Việt Nam trên các chuyến bay nội địa và quốc tế (xuất phát từ Việt Nam) không được vận chuyển các hành khách đang trong thời gian chế tài theo quy định. Theo đó, lực lượng chức năng yêu cầu các hãng hàng không thực hiện đối chiếu chặt chẽ giấy tờ về nhân thân hành khách, từ trụ sở chính đến tất cả các chi nhánh trong nước và chi nhánh nước ngoài. Qua đó nhằm có thể ngăn chặn kịp thời những hành khách đang trong thời hạn chế tài từ thời điểm mua vé hoặc ngay cả khi đang làm thủ tục tham gia các chuyến bay.

Khoản 1, Điều 18 Nghị định số 92/2015/NĐ-CP ngày 13-10-2015 của Chính phủ quy định: Cấm vận chuyển bằng đường hàng không (từ 3 đến 12 tháng) đối với những hành vi phát ngôn mang tính đe dọa sử dụng bom, mìn, chất nổ, vật liệu nổ, chất phóng xạ, vũ khí sinh học trong khu vực làm thủ tục vận chuyển, khu vực cách ly, sân bay, trên tàu bay; Cố ý tung tin, cung cấp thông tin sai về việc có bom, mìn, vật liệu nổ, chất nổ, chất phóng xạ, vũ khí sinh hóa học gây ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của hoạt động hàng không dân dụng.

Theo Nghị định 91/2007 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hàng không dân dụng, người thông tin sai về việc có bom hay chất nổ gây uy hiếp an toàn của máy bay sẽ bị phạt tiền và mức cao nhất là 50 triệu đồng.

Theo nhận định của cơ quan chức năng ngành hàng không, các vụ đe dọa bom (mìn) ở sân bay là hành vi vi phạm vẫn thường xảy ra, do nguyên nhân chủ quan đến từ hành khách. Tuy nhiên, vấn đề an ninh, an toàn bay luôn được đặt lên hàng đầu nên cho dù lời đe dọa theo lối nói bông đùa hay trong lúc nóng giận thiếu kiểm soát đều bị ghi nhận là hình thức đe dọa và bị lập biên bản. Căn cứ tính chất mức độ vi phạm, Cục Hàng không Việt Nam sẽ có quyết định cấm vận chuyển có thời hạn hoặc vĩnh viễn đối với từng trường hợp. Quyết định cấm vận chuyển được áp dụng đối với các chuyến bay nội địa, chuyến bay quốc tế xuất phát từ Việt Nam của tất cả các hãng hàng không Việt Nam và nước ngoài. Ngoài ra, Cục Hàng không cũng sẽ thường xuyên cập nhật và thông báo danh sách hành khách bị cấm vận chuyển và khuyến khích hành khách phối hợp kiểm tra trực quan. Trong trường hợp phát hiện hãy thông tin cho các cảng vụ hàng không, hãng hàng không và người khai thác cảng hàng không, sân bay nhằm ngăn chặn kịp thời các đối tượng đang trong thời hạn cấm bay.

Vũ Phương