Biên giới Mỹ căng thẳng

"Làm ơn cho chúng tôi qua đi mà" – một phụ nữ đứng dưới sông nói bằng tiếng Tây Ban Nha. Một người đàn ông tiếp lời: "Dưới sông còn có trẻ em nữa". Đáp lại, lực lượng vệ binh chiếu đèn pin về phía dòng sông, trả lời: "Băng qua đây là phạm pháp. Không an toàn đâu". 

Bỏ ngoài tai lời khuyến cáo, hàng chục người di cư bò qua lỗ hổng nhỏ trên hàng rào kẽm gai. Nhiều ông bố bà mẹ đẩy con nhỏ luồn dưới hàng rào.

Đó là những cảnh tượng xảy ra hàng ngày gần thị trấn biên giới Eagle Pass, bang Texas, theo đài CBS. Nơi đây đã trở thành điểm nóng của nạn vượt biên trái phép cùng với đoạn biên giới hẻo lánh ở TP Tucson, bang Arizona, nơi bọn đưa lậu người phá nhiều mảng tường biên giới để người di cư vào Mỹ. 

Không có chức trách thực hiện luật nhập cư liên bang, Vệ binh quốc gia Texas chỉ được phép can thiệp nếu xảy ra tình huống liên quan đến sống chết; còn bình thường họ chỉ có thể theo dõi tình hình và hướng dẫn những người di cư đã lọt qua được đến làm thủ tục tại trạm tuần tra biên giới.

Người di cư vượt sông Rio Grande, tiến gần hàng rào kẽm gai ở biên giới Mỹ, đoạn qua thị trấn Eagle Pass, bang Texas vào sáng 25-12. Ảnh: Reuters

Số lượng người di cư vượt biên giới Mỹ – Mexico đang ở mức cao kỷ lục. Trạm tuần tra cửa khẩu Del Rio, bao gồm Eagle Pass, xử lý thông tin của khoảng 4.000 người di cư/ngày trong thời gian gần đây. 

"Vượt biên trái phép lúc nào cũng có nhưng trước đây nhóm lớn lắm cũng chỉ 10-12 người, nay chúng tôi ghi nhận tới 3.000 – 4.000 người/ngày. Không thể tin là lại xảy ra chuyện như vậy" – trưởng trạm cứu hỏa Eagle Pass, ông Manuel Mello, nói với CBS.

Ngay lúc này, một đoàn khoảng 6.000 người di cư – nhóm lớn nhất kể từ tháng 6-2022 – đang đi bộ băng qua miền Nam Mexico để hướng về biên giới Mỹ. 

Họ dừng chân ở thị trấn Alvaro Obregon đêm Giáng sinh vừa qua, chung tâm trạng giận dữ vì đã chờ đợi nhiều tuần hoặc nhiều tháng ở TP Tapachula gần đó với hy vọng có được giấy tờ nào đó hỗ trợ hành trình, bất chấp chính quyền Mexico nói họ không cấp thị thực quá cảnh. Trong đoàn chủ yếu là người Nam Mỹ và Caribe, có người đi một mình, có người đưa cả gia đình theo.

Trong khi đó, theo Reuters, phía Mỹ vừa tạm thời đóng cửa tuyến đường sắt xuyên biên giới Mỹ – Mexico (đi qua các thị trấn Eagle Pass và El Paso của Texas) do người di cư leo lên cả nóc tàu hàng để vượt biên. 

Số vụ vượt biên cao kỷ lục cũng đang tác động đến chính trường, đẩy Đảng Dân chủ vào thế phòng thủ trước cuộc bầu cử năm 2024. AP cho biết các nghị sĩ Đảng Cộng hòa ở cả 2 viện tiếp tục gây sức ép buộc Đảng Dân chủ và Tổng thống Joe Biden đưa ra những thay đổi lớn trong chính sách nhập cư để đổi lấy việc thông qua gói viện trợ khẩn cấp cho Ukraine.

Vào ngày 27-12, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cùng Bộ trưởng An ninh nội địa Alejandro Mayorkas và cố vấn an ninh nội địa Nhà Trắng Liz Sherwood-Randall đến Mexico để bàn cách ứng phó tình hình di dân. 

Mexico cho biết họ ghi nhận khoảng 680.000 người di cư băng qua nước mình trong 11 tháng của năm 2023. Tháng 5 năm nay, Mexico thỏa thuận với Mỹ là sẽ tiếp nhận những người di cư Venezuela, Nicaragua… bị Mỹ trả về do không đáp ứng điều kiện nhập cư hoặc xin tị nạn. 

Tuy nhiên, thỏa thuận này dường như không mấy hiệu quả. Chỉ tính riêng tháng 12 này, mỗi ngày đã có tới 10.000 người nhập cư bất hợp pháp qua biên giới Tây Nam của Mỹ. Trong 2 năm gần đây nhất, mỗi năm Mỹ bắt tới 2 triệu người vượt biên trái phép.