Trong chia sẻ mới đây, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng đã nhấn mạnh, trọng tâm sự thay đổi mạnh mẽ của nền giáo dục Việt Nam là nhằm hiện thực hóa mục tiêu phát triển con người một cách toàn diện, giúp con người biết sống hạnh phúc, tạo ra hạnh phúc.
Khi hạnh phúc, người học sẽ làm được những việc lớn lao
Theo Bộ trưởng, hiện đã có nhiều thảo luận về mục tiêu, đặc điểm, phương pháp, các thành tố liên quan tới giáo dục và nền giáo dục hướng tới hạnh phúc của người học, thầy cô, phụ huynh… Tuy nhiên, Bộ trưởng nhấn mạnh tới một phương diện, khía cạnh mà ông cho là nhân tố quan trọng của giáo dục hạnh phúc; đó là nhân tố nội tại, sự chủ động của người học. Đây cũng là nhân tố cối lõi và quyết định hạnh phúc trong giáo dục. Ở phương diện này, người học tự biết tạo ra và biết cảm nhận hạnh phúc. “Trong quá trình học mà nhận thấy được hạnh phúc, người học sẽ làm được những việc hết sức lớn lao” – Bộ trưởng nói.
Ông nhận định, hạnh phúc được hình thành và tận hưởng thông qua cảm nhận của cá nhân; mang tính cá nhân, cá thể và riêng biệt. Hạnh phúc chung của cộng đồng cũng được góp phần bởi các cá thể. Cho rằng học sinh càng có nhiều niềm vui và hứng thú thì việc học càng gặt hái được nhiều kết quả tốt, Bộ trưởng gợi mở một số yếu tố giúp người học cảm nhận, hình thành cũng như đạt tới trạng thái hạnh phúc trong quá trình giáo dục với tư cách là chủ thể, tự thân.
Trước tiên, người học có chí hướng, khát vọng và quyết tâm càng lớn thì tiềm năng hạnh phúc càng dồi dào. Để đạt được nhiều niềm vui và hạnh phúc, cần giúp người học đặt mục tiêu học tập đúng đắn, phù hợp, rộng lớn… nhằm tạo được động cơ mạnh mẽ từ bên trong, qua đó nỗ lực phấn đấu và đạt tới hạnh phúc. “Chí càng lớn, vấp ngã càng dễ vượt qua, sự vất vả càng trở nên nhỏ bé, khó khăn cũng không thể ngăn cản và con đường tới hạnh phúc vì vậy cũng thênh thang hơn. Chí không đủ thì dễ thỏa mãn, dễ bỏ cuộc giữa chừng, không thể đi đến niềm vui hoàn thành cuối cùng. Chí không đủ cũng có niềm vui dễ đạt nhưng thiếu chiều sâu và thiếu bền vững. Cuộc sống nếu là tập hợp của những cái dễ đạt và niềm vui dễ có thì khó có những sự nghiệp lớn” – người đứng đầu ngành giáo dục phân tích.
Thứ hai, gốc của việc học tập phát triển toàn diện và đạt tới hạnh phúc nằm ở việc học sinh biết tu dưỡng rèn luyện bản thân. Người biết tu dưỡng theo các chuẩn mực sẽ có cảm nhận đúng đắn về hạnh phúc, về giá trị chân chính của hạnh phúc. Thực chất không có trường học hạnh phúc chung chung; trường học hạnh phúc chỉ đúng nghĩa khi hạnh phúc ở trường học đó phù hợp với các giá trị tích cực, các giá trị chuẩn.
Quan tâm người khác là tiền đề hạnh phúc
Yếu tố thứ ba Bộ trưởng đề cập đối với việc tạo dựng hạnh phúc tự thân cho người học chính là cần biết cách định hướng, xây cho học sinh cách tự giải quyết vấn đề trong học tập cùng với tự tìm hiểu, tự xử lý, tự giải đáp… Chỉ khi đã tự mày mò, tìm hiểu và tự giải quyết được, học sinh mới thấy hứng thú tiếp tục tìm kiếm ở chiều rộng và sâu hơn, suy luận ở cấp độ cao hơn. Khi người học vượt qua bất cứ cấp độ nào, sự hứng thú và hạnh phúc cũng gia tăng.
Và khi học sinh không thể giải quyết được, rơi vào… bức bối thì những công cụ hỗ trợ dạy – học hoặc người thầy giải đáp sẽ giúp học sinh tháo gỡ vướng mắc. Xóa bỏ điểm nghẽn và vướng mắc đó, người học sẽ cảm thấy được giải tỏa, được thăng hoa và tự cảm nhận hạnh phúc. Người thầy biết nêu vấn đề, biết gợi dẫn, khuyến khích người học tự giải quyết vấn đề là yếu tố chuyên môn sâu xa hướng người học tìm thấy hạnh phúc. “Trong hoạt động giáo dục, người thầy luôn lắng nghe, thấu hiểu, chia sẻ là điều rất quan trọng giúp học trò trở nên hạnh phúc. Có người từng nói thầy, cô giáo hạnh phúc sẽ thay đổi thế giới. Chỉ có những con người hạnh phúc mới có thể kiến tạo một thế giới hạnh phúc” – Bộ trưởng chia sẻ.
“Trong hoạt động giáo dục, người thầy luôn lắng nghe, thấu hiểu, chia sẻ là điều rất quan trọng giúp học trò trở nên hạnh phúc. Có người từng nói thầy, cô giáo hạnh phúc sẽ thay đổi thế giới. Chỉ có những con người hạnh phúc mới có thể kiến tạo một thế giới hạnh phúc”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn. |
Kiến giải cá nhân và sự suy nghĩ sâu sắc, khuyến khích văn hóa đọc, sự tranh luận, tôn trọng sự khác biệt trong lớp học là yếu tố thứ tư được Bộ trưởng đề cập. Theo ông, đây chính là quá trình khuyến khích người học bày tỏ quan điểm và cách đánh giá riêng, tinh thần tự do, hướng người học tới sự hạnh phúc. Thứ năm, phương pháp dạy học cá thể hóa có thể đem lại cho người học niềm vui và hứng thú riêng. Phương pháp này phát huy điểm mạnh, hạn chế điểm yếu của riêng từng cá nhân người học để có cách thức, sự khích lệ, đánh giá và hỗ trợ riêng. Sự phù hợp, hiệu quả đối với từng cá nhân là một điều kiện quan trọng và con đường đưa cá nhân đó tới trạng thái hạnh phúc.
Thứ sáu, học sinh cần lấy chính bản thân làm chuẩn để đánh giá sự tiến bộ. Khi học sinh tự đánh giá và nhận thấy bản thân mình tốt hơn ngày hôm qua, các em sẽ thêm hạnh phúc. Bên cạnh đó, có thái độ sống trong sáng, biết quan tâm tới người khác cũng là tiền đề của hạnh phúc đối với học sinh. Quá trình học đi đôi với hành cũng khiến người học nhận được kết quả từ thực tế và cảm thấy hạnh phúc hơn.
Đặc biệt, chú ý tới phát triển trí tuệ cảm xúc hay năng lực cảm xúc, khả năng kiểm soát và bộc lộ cảm xúc… cho người học trong giáo dục là cách để các em sống hạnh phúc và biết tạo dựng hạnh phúc cho bản thân lẫn cộng đồng.
Thục Trân
Bình luận (0)