Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Kiến nghị tăng phụ cấp ưu đãi cho giáo viên mầm non

Giáo viên mầm non bỏ việc nhiều nhất, Bộ GD-ĐT kiến nghị tăng phụ cấp ưu đãi cho giáo viên bậc này tương tự như phụ cấp ưu đãi của y tế cấp cơ sở; nếu không thì cũng tối thiểu tăng lên 70%, thay vì mức 35% như hiện nay.

Cô trò Trường Mầm non Thiên Ân 3 (TP.Thủ Đức) trong một giờ học

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn đã kiến nghị điều này tại Quốc hội chiều 27-10; đồng thời cho biết đã ghi nhận ý kiến trao đổi của đại biểu và trên 200 ý kiến của cử tri bày tỏ băn khoăn, lo lắng trước việc thiếu giáo viên, giáo viên bỏ việc, chuyển việc.

Nhiều nguyên nhân gây thiếu giáo viên

Bộ trưởng nhận định, tuy thiếu giáo viên và giáo viên nghỉ hay chuyển việc là hai vấn đề khác nhau nhưng có mối liên hệ mật thiết với nhau. Về việc thiếu giáo viên, ngành giáo dục đã phối hợp với ngành nội vụ tính toán và xác định số lượng giáo viên từ nay đến năm 2026 cần phải bù đắp, bổ sung; con số này lên đến 107.000 và có thể còn biến động trước tình hình giáo viên nghỉ việc. Con số này cần tính toán để đảm bảo vừa duy trì hoạt động dạy – học bình thường, vừa để thực hiện các mục tiêu đổi mới, nâng cao chất lượng.

Theo Bộ trưởng, tình trạng thiếu giáo viên vốn do nhiều nguyên nhân: Thiếu từ nhiều năm trước; số lượng bỏ việc, giảm biên; nhiều năm không tuyển, tuyển nhỏ hơn số cần; thừa thiếu cục bộ khó điều tiết; tăng dân số tự nhiên. Nếu lấy mốc thời gian từ tháng 9-2015, khi bắt đầu năm học 2015-2016, thì tổng số học sinh là trên 19 triệu, cả nước có 1.156.000 giáo viên bậc mầm non đến phổ thông. Nhưng đến tháng 9-2022 thì số học sinh là trên 23 triệu, cả nước chỉ có 1.227.000 giáo viên. Như vậy, số giáo viên chỉ “nhích” thêm khoảng 71.000 người, trong khi số học sinh đã tăng trên 3 triệu.

Cũng theo Bộ trưởng, thiếu giáo viên còn do biến động dồn dịch về dân số, một số vùng miền dồn về các thành phố lớn và các khu công nghiệp; dịch bệnh tác động khiến các trường mầm non phải đóng cửa, đặc biệt, các nhóm trẻ tư thục số lượng đóng cửa rất lớn. Bên cạnh đó, thiếu giáo viên do tăng từ học 1 buổi lên 2 buổi/ngày; do nhu cầu để thực hiện phổ cập mầm non 5 tuổi; do chuẩn về mặt tỷ lệ giáo viên trên học sinh và số học sinh trên lớp để đảm bảo chuẩn 35 học sinh/lớp ở tiểu học và 45 học sinh/lớp ở bậc trung học (chuẩn này đã được xác định từ năm 2010 và đến năm 2019, trong điều lệ trường tiểu học, điều lệ trường trung học đã nhắc lại).

“Có thể nói, muốn nâng cao chất lượng thì không thể duy trì số lượng học sinh quá lớn trên lớp. Nếu số lượng học sinh/lớp mà 60-65 thậm chí hơn thế thì rất khó để nâng cao chất lượng dạy và học” – người đứng đầu ngành giáo dục nhấn mạnh.

Ngoài ra, việc thiếu giáo viên còn do những nguyên nhân như: Một thời gian dài không tuyển và không tuyển được, nhiều nơi dồn vài ba năm mới tuyển; thiếu nguồn tuyển hoặc có nguồn đã được đào tạo nhưng không dự tuyển vì chọn các ngành khác; do phải triển khai một số môn học mới trong chương trình giáo dục phổ thông nhằm nâng cao năng lực, phẩm chất, kỹ năng của người học. Chẳng hạn như môn tin học, ngoại ngữ bắt buộc từ lớp 3 vào năm 2022; còn học sinh THPT học môn mỹ thuật, âm nhạc. Theo thống kê thì chỉ số lượng giáo viên dành cho các môn học mới đến năm 2025, 2026 thiếu đến 26.228 giáo viên.

Vừa tuyển mới, vừa tuyển dụng số còn… tồn đọng

Về giải pháp, Bộ trưởng cho biết, vừa qua Bộ Chính trị đã duyệt giao cho ngành giáo dục hơn 65.000 chỉ tiêu biên chế giáo viên từ nay đến năm 2026. Riêng năm 2022 chỉ tiêu biên chế là hơn 27.000 giáo viên. Sở nội vụ của các địa phương đã bắt đầu việc tuyển dụng giáo viên.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đề nghị các địa phương tăng cường dùng ngân sách địa phương để ký hợp đồng đối với giáo viên mà không thuộc các chỉ tiêu biên chế. Hiện còn thiếu căn cứ pháp lý cho việc này. Bộ GD-ĐT đang phối hợp với các bộ, ngành để có cơ chế cho các địa phương thực hiện nội dung trên.

“Ngoài việc thiếu chỉ tiêu, các địa phương còn tồn đọng hơn 10.000 chỉ tiêu chưa tuyển dụng. Đề nghị các địa phương vừa tuyển dụng mới, vừa tuyển dụng số lượng còn tồn đọng này” – Bộ trưởng đề nghị.

Trong số 65.000 chỉ tiêu, tuy là rải rác đến năm 2026 nhưng Bộ trưởng mong ngành nội vụ phối hợp với ngành giáo dục để dồn chỉ tiêu này cho năm 2023 và năm 2024. Bởi đây là các năm nhu cầu giáo viên cho các môn học mới rất lớn và nếu như sau năm 2024, khi triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới đã xong thì việc tuyển dụng không còn nhiều ý nghĩa. Tuy nhiên, việc dồn vào tuyển dụng cũng sẽ dẫn đến những khó khăn khác như nguồn tuyển và tăng chỉ tiêu đào tạo. Các địa phương cần tuyển ngay, tránh tình trạng để dồn 2-3 năm mới tuyển.

Trên 40% giáo viên mầm non nghỉ việc, cần tăng phụ cấp ưu đãi

Người đứng đầu ngành giáo dục đánh giá, một trong các chính sách rất quan trọng là tăng lương cho giáo viên. Chính sách này đang được Chính phủ tính toán, sẽ là giải pháp quan trọng để giải quyết các vấn đề liên quan đến đời sống, tâm lý giáo viên, giúp giáo viên yên tâm công tác.

Đặc biệt, giáo viên thiếu và bỏ việc nhiều nhất nằm ở bậc mầm non, số nghỉ việc ở bậc mầm non chiếm trên 40%. Vì vậy, Bộ GD-ĐT kiến nghị Quốc hội xem xét điều chỉnh phụ cấp ưu đãi cho giáo viên bậc mầm non. “Hiện nay, phụ cấp ưu đãi của giáo viên mầm non đang tính 35%. Nếu tốt nhất, tăng phụ cấp ưu đãi cho giáo viên mầm non tương tự như phụ cấp ưu đãi của y tế cấp cơ sở; không thì cũng tối thiểu tăng lên 70% (ngang với mức ưu đãi cũ của y tế cơ sở). Về phía ngành giáo dục, chúng tôi kiến nghị và rất mong muốn tăng phụ cấp ưu đãi cho giáo viên mầm non” – Bộ trưởng nói.

Các địa phương đề nghị cần giám sát, thanh – kiểm tra việc tuyển dụng giáo viên đảm bảo công khai, công bằng, tránh phát sinh tiêu cực. Nếu phát sinh vấn đề tiêu cực trong tuyển dụng có thể là một trong những lý do khiến nhiều người không muốn ứng tuyển; điều này cần hết sức lưu ý, đề phòng.

Mê Tâm