“Bom nổ chậm” đầy đường

Gần đây ở TP.HCM xuất hiện nhiều bình nén khí “khủng” tự chế trên đường phố, khiến nhiều người phải lắm phen thót tim.

Nhân viên một cửa hàng điện cơ chạy thử máy bơm vá ôtô “nghĩa địa” cho khách xem – Ảnh: Đức Thanh

Từng xảy ra nhiều vụ nổ bình hơi gây chết người, nhưng gần đây nhiều bình nén khí “khủng” tự chế để làm máy bơm hơi vẫn xuất hiện hoạt động vô tư giữa phố xá đông người.

Những “quả bom nổ chậm” này có thể phát nổ bất cứ lúc nào…

Vô tư sử dụng

Nhếch mép cười, chủ một tiệm bơm vá vỏ ôtô trên quốc lộ 1 (khu phố 5, P.Bình Hưng Hòa, Q.Bình Tân, TP.HCM) chỉ vào chiếc bình hơi màu vàng, dung tích khổng lồ 800 lít, xung quanh chằng chịt dây dẫn, thản nhiên nói: “Sạc đầy hơi, cúp điện vẫn làm được cả ngày đấy”.

Chiếc bình nén khí như quả bom khổng lồ này được đặt tựa vào cột điện bên lề đường, nối với máy bơm hơi trong nhà bằng ống dẫn.

“Đây là bình nghĩa địa được người ta xài rồi, về mình cắt chân rồi hàn lại thôi. Nguyên thủy nó là bình gas, có đầu, chân y như loại bình gas mình xài ở nhà” – người chủ này cho biết.

Khi được hỏi về vấn đề kiểm định, ông ta lại cười một cách vô tư: “Lúc trước mình mua, cửa hàng có kiểm định. Nó bán cho mình, mình tự lo. Rồi sau đó không kiểm định lại nữa”.

Không chỉ có tiệm này, dọc tuyến quốc lộ 1 (Q.Bình Tân), xa lộ Hà Nội (Q.9) còn có rất nhiều bình bơm hơi “khủng” cao hơn đầu người được dựng ngay trên lề đường, phục vụ bơm vá vỏ xe tải.

Theo chỉ dẫn của một chủ tiệm bơm vá vỏ xe, chúng tôi tìm đến cửa hàng TĐ chuyên bán bình nén khí ở P.Bình Hưng Hòa, Q.Bình Tân. Tại xưởng, rất nhiều bộ phận của máy bơm hơi được tháo rời để sửa chữa, lắp ráp, bày la liệt trên nền xưởng.

Phía góc trái xưởng bày bán năm bình nén khí loại 800 lít, sơn màu xám trắng. Người thanh niên trẻ giới thiệu: “Đó là bình gas cắt chân rồi, chuẩn bị cho khách lấy. Bình này nén được 30kg hơi, dày 14mm”.

Hỏi về kiểm định, người này cho biết: “Thường chỉ có các công ty mua mới yêu cầu kiểm định thôi, chứ các cơ sở tư nhân ít đòi hỏi này. Cứ đem bình thế về mà xài, không mấy ai hỏi han, kiểm tra đâu”.

Sau một thời gian tìm hiểu thị trường những “quả bom nổ chậm” này, chúng tôi thấy hầu hết người mua, người bán đều vô tư sử dụng mà không cần kiểm định chất lượng để đảm bảo tiêu chuẩn an toàn.

Chủ tiệm bơm vá vỏ xe tải TT gần khu vực Suối Tiên (Q.9) cho biết trên thị trường bình nén khí mới loại lớn giá rất cao, nhiều tiệm không mua nổi.

Còn bình mới của Trung Quốc thì chất lượng thua xa so với bình “nghĩa địa” của Nhật. Vì vậy, các tiệm vá vỏ xe tải chọn mua bình “nghĩa địa” để chứa khí nén.

Anh Hoài, một tài xế lái xe tải, cho biết mỗi khi xe bị xì lốp đưa vào các tiệm vá thì rất hồi hộp vì phải đứng gần những bình nén khí “khủng”, có áp suất lớn.

“Tôi theo dõi tin báo đài thấy nổ bình nén dung tích vài chục lít cũng đủ sập nhà, chết người. Nếu những bình nén khí cả ngàn lít xảy ra sự cố thì hậu quả sẽ kinh khủng lắm” – anh Hoài lo lắng và kể thêm nhiều tiệm để bình nén khí han gỉ, cũ mèm nhưng vẫn thản nhiên xài mặc kệ sự an toàn.

“Có lần tôi hỏi chủ một tiệm: Bình gỉ sét quá rồi, nó có nổ không? Chủ tiệm này cười nói: Hên xui, trời kêu ai nấy dạ!”.

Người của cửa hàng điện cơ QĐ (Q.Bình Tân) giới thiệu các loại bình nén khí bơm hơi “nghĩa địa” – Ảnh: Đ.Thanh

“Tư nhân thì không cần kiểm định”

Đó là khẳng định của hầu hết chủ cửa hàng bán bình nén khí để bơm hơi. Khi chúng tôi đến, cửa hàng điện cơ QĐ trên quốc lộ 1 (P.Bình Hưng Hòa B, Q.Bình Tân) đang bày bán rất nhiều loại máy bơm hơi. Chúng được phủ một lớp sơn, nhìn bề ngoài mới tinh.

Nhân viên tiệm đang “thay áo” cho một chiếc máy bơm hơi cũ. Chủ cửa hàng nói có bán từ máy bơm hơi xe đạp đến xe tải với giá từ 5-40 triệu đồng.

Chỉ vào chiếc máy bơm hơi cỡ lớn, người này nói: “Bảo hành tất tần tật. Cái đồng hồ nó chỉ số bao nhiêu không quan trọng. Anh mà có điện 3 pha xài mấy con này cực sướng luôn. Con này 15 ngựa (công suất động cơ), 22 triệu. Hàng nghĩa địa nhưng là hàng Nhật”.

Khi được hỏi bình có được kiểm định trước khi mua không, ông ta trả lời chắc chắn:

“Nếu anh yêu cầu kiểm định thì người ta tới kiểm định. Phí kiểm định mình chịu: bình nhỏ 500.000 đồng, bình lớn 1 triệu đồng. Nếu là công ty lâu lâu mới bị kiểm tra, không có kiểm định thì bị phạt. Mà mình là cơ sở tư nhân làm gì có ai hỏi thăm”.

Tại một cửa hàng khác gần đấy cũng đang bày bán ba bình nén khí làm từ xác bình gas cũ. Vỏ bình ở giữa bị bong tróc sơn, gỉ sét nhưng người bán khẳng định: “Sét chút vậy chứ có sao đâu. Cắt chân, làm đầy đủ luôn là 22 triệu đồng. Không kiểm định là 21,5 triệu”.

Thậm chí, nhiều tiệm còn khẳng định hàng cũ nhưng lại tốt hơn hàng mới. Tại cửa hàng TV trên quốc lộ 1 (P.Bình Hưng Hòa B, Q.Bình Tân) bán rất nhiều máy bơm hơi loại nhỏ. Nhiều máy đã cũ kỹ, tróc sơn, gỉ sét.

Thế nhưng bà chủ luôn khẳng định: “Mua máy mới không tốt bằng đâu. Máy mới toàn máy Trung Quốc, sợ chết luôn. Bình này nghĩa địa nhưng hàng Nhật. Cũ nhưng không sao hết”.

Chết vì bình nén khí phát nổ

Một số vụ nổ bình nén khí nghiêm trọng có người thương vong đã xảy ra trên địa bàn TP.HCM, như vụ nổ bình nén khí dùng tại một tiệm bơm vá vỏ ôtô nằm ở đường dẫn cao tốc TP.HCM – Trung Lương (gần thị trấn Tân Túc, H.Bình Chánh).

Khoảng 7g ngày 4-6-2013, bé trai tên H.P. (13 tuổi, ngụ H.Bình Chánh) đứng gần một bình nén khí trong lúc máy đang sạc khí vào bình này bất ngờ gây nổ, sức công phá của bình nén khiến bé P. chết tại chỗ, xé toạc một đoạn dài dải phân cách bằng thép trên đường dẫn vào đường cao tốc.

Vỏ thép của bình nén khí bị thổi bay xa hàng trăm mét xung quanh tiệm bơm vá vỏ ôtô.

Cuối tháng 6-2013 lại xảy ra một vụ nổ bình nén khí dùng để bơm bong bóng tại một căn nhà trên đường Nguyễn Văn Công (Q.Gò Vấp), làm anh N.V.T. (23 tuổi) chết tại chỗ và bốn người bị thương.

Theo người dân tại nơi đây, những người sống trong căn nhà trên làm nghề bán bong bóng. Đến 8g ngày 22-6, lực lượng chức năng khám nghiệm hiện trường thì phát hiện trong căn nhà trên có ba bình nén hơi, trong đó có một bình đã phát nổ.

Trước đó tháng 4-2012, một vụ nổ bình bơm hơi khác xảy ra tại một tiệm bơm vá vỏ xe trên đường Đặng Văn Ngữ (P.14, Q.Phú Nhuận), khiến một người đàn ông đứng gần bị vỏ bình hơi văng trúng tử vong tại chỗ.

Sẽ hỗ trợ hoặc miễn phí kiểm định cho người nghèo

Theo thông tin từ Sở Lao động – thương binh và xã hội TP.HCM, công tác kiểm tra bình bơm hơi vá vỏ xe được giao cho các quận huyện thực hiện. Theo quy định, các trường hợp sử dụng bình hơi không kiểm định khi phát hiện sẽ bị xử phạt.

Quy định này dễ áp dụng đối với các bình hơi do doanh nghiệp quản lý, sử dụng. Tuy nhiên, đối với các hộ dân sử dụng bơm vá vỏ xe rất khó xử lý. Phần lớn họ là người nghèo, khi kiểm tra ra quyết định xử phạt cũng không thu tiền được.

“Hiện TP có khoảng 2.000 bình bơm vá vỏ xe nhưng hầu hết chưa được kiểm định” – ông Nguyễn Quốc Việt, trưởng phòng an toàn lao động Sở Lao động – thương binh và xã hội, cho biết.

Năm 2014, sở đã phối hợp với các quận huyện tổ chức tập huấn hướng dẫn sử dụng, bảo quản bình bơm hơi để giảm thiểu rủi ro. Năm 2015, sở sẽ tìm phương án có thể hỗ trợ hoặc miễn phí kiểm định cho người nghèo.

VŨ THỦY

ĐỨC THANH – MINH PHƯỢNG

(TTO)