Bốn đời làm ảo thuật

Cách đây 54 năm, cậu bé Trần Định đã được ba mẹ là đôi nghệ sĩ xiếc – ảo thuật Trần Lực và Lê Hoa cho đi biểu diễn lưu động cùng với 8 người con. Cậu thanh niên tên Định lúc đó được thân sinh đào tạo từ nhỏ nên nhanh chóng trở thành một ảo thuật gia có tiếng. Tuy nhiên, ở những năm cuối thập niên 70, cuộc sống ngày càng khó khăn, trải qua nhiều sóng gió, trong số anh em của Trần Định có người đành bỏ nghề, tìm công việc khác sinh sống. Riêng Trần Định và người anh Trần Bình vẫn quyết tâm bám nghề do thân sinh truyền lại cho đến ngày hôm nay. Không chỉ riêng ông Trần Định là một ảo thuật gia có tiếng ở Việt Nam, đạt nhiều danh hiệu mà cả vợ, con trai, con gái, con dâu và cháu nội ông cũng theo ông lên sân khấu biểu diễn. Và các thành viên trong “gia đình ảo thuật” của ông đều có tuổi nghề gần bằng tuổi đời, họ được tiếp cận và tôi luyện với nghệ thuật xiếc – ảo thuật ngay từ khi mới chào đời.

Bà Kim Loan – vợ ông Trần Định – nhớ lại: “Hồi nhỏ tôi thường đi xem gia đình Trần Định biểu diễn, tôi rất ngưỡng mộ và trong một lần đón xe đi học, tôi gặp ông ở ngoài đời sau đó chúng tôi nên duyên vợ chồng”.  Kết hôn với nghệ sĩ Trần Định, bà Kim Loan đành bỏ nghề giáo viên để theo chồng đi lưu diễn khắp nơi rồi dần dần bà cũng trở thành một ảo thuật gia tài ba. Người con trai đầu của ông bà – nghệ sĩ Trần Dũng – năm nay mới chỉ 27 tuổi đời nhưng đã có hơn 20 năm tuổi nghề. “Từ khi Dũng được hai tháng tuổi, chúng tôi đã mang nó đi theo trong những buổi diễn, lớn lên tí là cho tập nhào lộn, tung hứng… Bây giờ Dũng có thể biểu diễn độc lập với nhiều tiết mục không thua gì tôi đâu”, ông Định thổ lộ. Riêng cô con gái út Kim Uyên năm nay 22 tuổi nhưng cũng có thâm niên hơn 15 năm trong nghề với những pha biểu diễn không thua gì người anh trong các chuyến lưu diễn nước ngoài. Nghệ sĩ Trần Dũng cho biết: “Từ lúc nhỏ, Uyên đã rất mê diễn, hễ thấy cả nhà tập mà không cho tham gia là khóc liền mấy ngày. Hiện Kim Uyên cũng đang học ngoại ngữ để không bị vướng khi đi diễn ở các nước bạn”. Điều đặc biệt là nghệ sĩ Trần Dũng cũng đang để cho vợ mình bước vào nghề, riêng cậu con trai của anh mới vừa tròn 20 tháng tuổi cũng đã có một bộ đồ diễn và chiếc đũa ảo thuật do ông nội truyền lại. Và cứ thế, các thành viên trong gia đình Trần Định tiếp bước nghề ảo thuật như một sự tự nhiên. 

Bên tách trà nghi ngút khói ngày cuối năm, ảo thuật gia Trần Định chia sẻ, ảo thuật rất khác với nghề khác, ngoài việc đòi hỏi sự thuần thục trong từng động tác, kỹ năng biểu diễn thì còn cần sự phối hợp ăn ý của các thành viên trong ê kíp diễn. Ông khẳng định: “Tôi sẽ không thành công nhiều trên sân khấu nếu như không có sự góp sức của người bạn diễn tốt nhất – đó là bà xã tôi. Những khi bước lên sân khấu, nếu có vợ tôi điều khiển các đạo cụ, tôi tin chắc màn biểu diễn sẽ thành công”. Ảo thuật gia Trần Định nhớ lại: “Trong một lần biểu diễn tại rạp xiếc, lúc chuẩn bị diễn thì đạo cụ không hoạt động, tưởng chừng sẽ bị “lộ tẩy”, nhưng may bà xã kinh nghiệm và nhanh trí nên chúng tôi đã chuyển ngay sang tiết mục khác một cách “trơn tru” mà khán giả không hề biết”.

“Nghề xiếc – ảo thuật đòi hỏi phải có nhiều đạo cụ, và những năm trước vì điều kiện kinh tế gia đình còn khó khăn nên muốn làm một thanh kiếm, tôi phải mua nhôm về cặm cụi mài, đẽo. Đôi lúc khó khăn quá tôi có ý định bỏ nghề. Nhưng nghĩ lại, mình đã trót mang cái nghiệp vào thân thì phải cố gắng, vả lại, niềm đam mê ảo thuật luôn là động lực để tôi tiếp tục theo đuổi”, Trần Định tâm sự.

Còn nói về nguy hiểm thì trên sàn diễn chỉ cần sơ sẩy là bị thương, hoặc mất mạng như chơi. Đối với những đoàn xiếc lớn của Nhà nước thì có lưới bảo hiểm phía dưới cho diễn viên, có té cũng không sao. Còn những ai theo nghề đơn lẻ, sẽ rất nguy hiểm khi biểu diễn, bởi lưới bảo hiểm không phải rẻ để trang bị cho một sô diễn.

Trong ngôi nhà ấm cúng (đối diện Bệnh viện Q.12) chất đầy đạo cụ ảo thuật mà gia đình ông đã sáng tạo, tích góp hơn 40 năm qua; những tấm bằng khen, huy chương được ông treo ngay ngắn trên tường. Ông Định bất ngờ lấy chậu hoa và “hô biến”, lập tức mỗi đóa hoa nhô ra một đầu trăn con và ngay sau đó là trăn mẹ phi lên đớp bàn tay ông. Tôi chưa kịp hoàn hồn thì ông cười sảng khoái: “Để có được một màn trình diễn khoảng 3-5 phút như vừa rồi, tôi đã mất gần tháng trời để nghĩ và phác thảo mô hình rồi đi tìm thiết bị về lắp và tập diễn cho cả nhà góp ý”. Chỉ tay phía trước, ông cho biết đống đạo cụ đó là dùng cho tiết mục “cưa” ca sĩ Đan Trường ra làm đôi những vẫn không làm tiếng hát đứt đoạn trong liveshow đang diễn. Với bề dày trong việc sáng tạo đạo cụ ảo thuật, ông dường như không chùn tay trước bất cứ yêu cầu nào của khách hàng… Ông Định chia sẻ: “Vì không có đủ tiền mua đạo cụ từ nước ngoài về nên mình buộc phải nghĩ và tạo ra”.

Hiện ông đang nung nấu ý định xây dựng một nhà tập để đem trẻ em lang thang về huấn luyện và truyền nghề ảo thuật.