Sáng 19-9, Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM cùng Trung tâm Bảo tồn di tích TP.HCM đã tổ chức Hội thảo khoa học di tích lịch sử Bót Catinat.
Hội thảo nhằm tập hợp, bổ sung tư liệu và các ý kiến đánh giá của các cơ quan chuyên môn, các nhà nghiên cứu, các nhân chứng lịch sử về lịch sử hình thành và phát triển, sự kiện lịch sử – văn hóa, nhân vật lịch sử gắn với công trình, địa điểm. Qua đó tiếp tục củng cố tư liệu, nhận định giá trị lịch sử – văn hóa của công trình, địa điểm làm cơ sở lập hồ sơ khoa học để đề nghị xếp hạng di tích.
Trong dòng chảy lịch sử của Sài Gòn – TP.HCM có những công trình gắn liền với nhiều thăng trầm của dân tộc, vừa là chứng nhân, vừa là biểu tượng. Bót Catinat (tọa lạc tại số 164 đường Đồng Khởi, phường Sài Gòn – trụ sở của Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM) là một trong những công trình đó.
Ông Nguyễn Minh Nhựt – Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM – cho hay, ngày nay, tòa nhà vẫn được xem là một chứng nhân lịch sử đặc biệt, không chỉ phản ánh chính sách đàn áp thuộc địa mà còn khắc họa tinh thần bất khuất, ý chí kiên cường của dân tộc Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập.
“Bót Catinat trở thành một điểm ký ức quan trọng trong lịch sử đô thị Sài Gòn – TP.HCM mang giá trị lịch sử, văn hóa và giáo dục sâu sắc, đồng thời đặt ra yêu cầu cấp thiết trong việc bảo vệ và phát huy như một di sản tiêu biểu của TP hôm nay”, ông Nhựt nói.
Bót Catinat được xem như một trong những công trình tiêu biểu của TP.HCM vừa mang dấu ấn kiến trúc văn hóa đặc sắc, vừa là chứng tích lịch sử cách mạng. Công trình được xây dựng vào nửa cuối thế kỷ XIX, ban đầu là kho vận của thực dân Pháp, đến năm 1917 trở thành trụ sở cảnh sát và mật thám, trung tâm điều hành bộ máy an ninh thuộc địa, chuyên giám sát và đàn áp phong trào cách mạng ở Nam bộ.
Trong giai đoạn 1917-1945, hàng ngàn chiến sĩ cách mạng bị giam giữ, tra tấn tại đây, trong đó có nhiều tên tuổi lớn như Tôn Đức Thắng, Nguyễn Thị Minh Khai, Phạm Văn Đồng, Hà Huy Tập, Huỳnh Tấn Phát, Nguyễn Văn Linh…
Sau năm 1954, Bót Catinat được làm trụ sở Bộ Nội vụ của chính quyền Sài Gòn, tiếp tục được sử dụng như công cụ đàn áp phong trào đấu tranh của nhân dân. Đến ngày 30-4-1975, nơi đây trở thành trụ sở Sở Văn hóa và Thông tin, nay là Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM.
Ông Lâm Thiếu Kỳ – Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích TP.HCM khẳng định: “Bót Catinat không chỉ mang giá trị lịch sử cách mạng mà còn là công trình mang đậm dấu ấn văn hóa – kiến trúc. Tòa nhà xây dựng theo phong cách Pháp tân cổ điển, có sự thích nghi với điều kiện khí hậu nhiệt đới đã khiến nơi đây trở thành điểm nhấn đặc sắc trong không gian kiến trúc trung tâm đô thị”, ông Kỳ chia sẻ.
Bà Lê Tú Cẩm – Chủ tịch Hội Di sản văn hóa TP.HCM – nhìn nhận, Bót Catinat là chứng tích hiếm hoi của cuộc chiến chống thực dân Pháp. Dẫu đã qua hơn 100 năm nhưng vẫn còn đó những đường hầm, nhũng khung cửa vòm, những bậc tam cấp trong tòa nhà kiến trúc Pháp đã từng chứng kiến những người yêu nước, những chiến sĩ cộng sản kiên trung chiến đấu, chiến thắng trở về tiếp tục lãnh đạo cách mạng.
“Nếu chúng ta giữ được chứng tích này TP sẽ có thêm một di tích lịch sử cách mạng góp cùng Di tích quốc gia đặc biệt Nhà tù Côn Đảo minh họa sống động về Di sản ký ức chiến tranh. Như thế, TP không chỉ là TP trung tâm kinh tế, văn hóa màcòn là TP trung tâm của “miền Nam đi trước về sau”, là TP giàu Di sản ký ức chiến tranh – TP vì hòa bình”, bà Cẩm nói.
PGS.TS Hà Minh Hồng – Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử TP.HCM – cho rằng, TP.HCM sẽ trở thành siêu đô thị hiện đại nhưng sự phát triển này không thể xóa bỏ hoặc làm lu mờ lịch sử một nền tảng nguồn cội hào hùng.
“Do đó, tôi nghĩ TP cần có Khu Di tích Bót Catinat trên cơ sở lưu giữ dấu tích xưa và khôi phục lịch sử tư liệu còn đang tiểm ẩn trong nhân dân. Khi không gian lịch sử hàng trăm năm khu vực di tích vẫn còn đây (Nhà thờ Đức Bà, Bưu điện, đường Đồng khởi (rue Catinat xưa), kiến trúc khu Bót Catinat; khi nhân chứng và nhận thức giá trị lịch sử đang còn đồng hành với chuyển biến phát triển hôm nay thì nhất định Di tích Bót Catinat không thể nào bị mất”, PGS.TS Hồng nói.
Hồ Trinh
Bình luận (0)