Cách mạng tháng Tám và bài học phát huy sức mạnh đại đoàn kết

Thắng lợi to lớn có ý nghĩa lịch sử dân tộc và thời đại sâu sắc của Cách mạng tháng Tám năm 1945 gắn liền với tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng và phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc – đoàn kết toàn dân và để lại một trong những bài học vô giá đi cùng tiến trình phát triển của cách mạng Việt Nam, đó là bài học phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc .

Sau 30 năm bôn ba tìm con đường cứu nước giải phóng dân tộc, khi trở về nước (1941), Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh: “Hiện thời muốn đánh Pháp, Nhật, ta chỉ cần một điều: Toàn dân đoàn kết”1# và Người kêu gọi “Hỡi đồng bào yêu quý! Việc cứu quốc là việc chung. Ai là người Việt Nam đều phải kề vai gánh vác một phần trách nhiệm: người có tiền góp tiền, người có của góp của, người có sức góp sức, người có tài năng góp tài năng.

Riêng phần tôi, xin đem hết tâm lực đi cùng các bạn, vì đồng bào mưu giành tự do độc lập, dầu phải hy sinh tính mệnh cũng không nề”2#. Để tập hợp, tổ chức phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân, Hồ Chí Minh đã sớm chủ trương thành lập và lãnh đạo Mặt trận Việt Minh, lấy công nông làm nòng cốt của Mặt trận này. Ngày 25-10-1941, Mặt trận Việt Minh công bố Tuyên ngôn, Chương trình và điều lệ nêu cao ngọn cờ đại đoàn kết dân tộc. Từ đó, Mặt trận được xây dựng, phát triển mạnh mẽ và ngày càng rộng khắp không chỉ ở trong nước mà cả ở nước ngoài. Mặt trận đã thể hiện rõ vai trò là nơi tập hợp, quy tụ sức mạnh toàn dân tộc vì mục tiêu cứu nước, giải phóng dân tộc đem lại cuộc sống tự do, hạnh phúc của đồng bào.

Trước sự phát triển của Mặt trận, Hồ Chí Minh khẳng định: “Hiện nay ở trong nước không cần nêu khẩu hiệu “Đoàn kết các đảng phái”, vì điều này đã trở thành hiện thực, mà cần phải mở rộng khối đại đoàn kết đến toàn dân…, đặng hoàn thành sự nghiệp giải phóng dân tộc”. Tư tưởng đại đoàn kết toàn dân được hiện thực hóa trong Cách mạng tháng Tám năm 1945 và tiếp tục sau này là một sáng tạo lớn của Hồ Chí Minh, thể hiện sự thấm nhuần sâu sắc học thuyết đấu tranh giai cấp của chủ nghĩa Mác – Lênin vào thực tế Việt Nam và nhờ đó, Người “đã hóa giải khôn ngoan những đối kháng về quyền lợi bộ phận trong những hoàn cảnh nhất định phục vụ tập trung cao nhất cho quyền lợi của toàn cục… Tư tưởng Hồ Chí Minh cố tìm mẫu số chung của toàn dân tộc thay vì khoét sâu sự cách biệt, đặt tiến trình xoáy ốc đi lên của lịch sử trên căn bản quy tụ thay vì loại trừ”4. Tư duy biện chứng khoa học của Hồ Chí Minh trong chiến lược đại đoàn kết toàn dân là biết pháthuy điểm tương đồng, kết hợp khéo các mặt đối lập trong nội bộ nhân dân để họ ngày càng xích lại bên nhau, đấu tranh cho quyền lợi dân tộc.

Có được tư duy đó không phải chỉ dựa vào trí tuệ sáng suốt mà còn xuất phát từ đạo lý của dân tộc Việt Nam, từ niềm tin và lòng yêu thương vô hạn đối với “con Lạc, cháu Hồng” của Hồ Chí Minh. Tấm lòng nhân ái, bao dung, độ lượng, khoan hồng, xóa bỏ thành kiến đối với con người đã khiến trái tim “có ít nhiều lòng ái quốc” của mọi con dân nước Việt đến với Hồ Chí Minh và Đảng ta để làm Cách mạng tháng Tám, đưa đến sự thay đổi vận mệnh của dân tộc và thân phận cuộc đời của mỗi người dân Việt Nam. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc Việt Nam là sức mạnh bên trong, là nguồn lực nội sinh cực kỳ quan trọng không phải chỉ trong sự nghiệp giải phóng dân tộc mà còn cả trong suốt tiến trình cách mạng Việt Nam.

Bài học của Cách mạng tháng Tám năm 1945 và tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc đang tiếp tục soi sáng công cuộc đổi mới đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa. Bài học đó tiếp tục được khẳng định trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011), được Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI thông qua: “Không ngừng củng cố, tăng cường đoàn kết: đoàn kết toàn Đảng, đoàn kết toàn dân, đoàn kết dân tộc, đoàn kết quốc tế”… Hiện nay, vấn đề phát huy sức mạnh của khối đoàn kết toàn dân đang đứng trước những thuận lợi và cả những thách thức mới. Dưới tác động của sự phát triển kinh tế thị trường, của mở cửa, hội nhập làm cho sự phân hóa các tầng lớp xã hội, phân hóa giàu nghèo ngày một gia tăng và cùng với những cái đó là sự phân hóa với những mức độ khác nhau về tư tưởng, đạo đức, lối sống…

Tình hình đó đòi hỏi phải tiếp tục giải quyết đúng đắn vấn đề lợi ích trong xã hội, coi sự thống nhất về những lợi ích căn bản là cơ sở sâu xa của đoàn kết toàn dân. Đồng thời phải “lấy mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, độc lập, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh làm điểm tương đồng; xóa bỏ mặc cảm, định kiến về quá khứ, thành phần giai cấp, chấp nhận những điểm khác nhau không trái với lợi ích chung của dân tộc; đề cao tinh thần dân tộc, truyền thống nhân nghĩa, khoan dung… để tập hợp, đoàn kết mọi người vào mặt trận chung, tăng cường đồng thuận xã hội”.

Phát huy bài học sức mạnh đại đoàn kết toàn dân của Cách mạng tháng Tám năm 1945 và tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc không chỉ phụ thuộc vào việc đẩy mạnh giáo dục, tuyên truyền và đấu tranh chống sự phá hoại của các thế lực thù địch mà còn phụ thuộc vào việc giữ định hướng xã hội chủ nghĩa đối với sự phát triển kinh tế thị trường, vào việc hoạch định và thực thi các chính sách kinh tế, xã hội đối với con người, với các giai tầng xã hội ở nước ta trong tình hình mới. Đây là nhiệm vụ rất khó khăn, phức tạp, nhưng Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và toàn dân phải thực hiện cho tốt mới tạo được sự đồng thuận xã hội, khối đại đoàn kết toàn dân mới không ngừng được củng cố và ngày càng phát triển.

 Theo bienphong