Cần có nhiều loại hình học tập khác nhau

1. Tôi nghĩ đổi mới lần này là chúng ta phải chuyển biến mạnh mẽ và căn bản, là phải chuyển quan điểm, đường lối chính sách giáo dục của Đảng và Nhà nước thành những đề án thực thi, là phải chuyển từ nói sang làm, chuyển từ vấn đề chung chung sang cụ thể, chi tiết. Bởi vì từ quan điểm, đường lối cho đến mục tiêu đào tạo giáo dục Đảng và Nhà nước đã đề ra từ lâu: “Đầu tư cho giáo dục là quốc sách”.

Thế nhưng, trong quá trình thực hiện, đây đó từ lãnh đạo cho đến người thừa hành, ở các bộ phận cứ chệch hướng dần, làm sai quan điểm giáo dục của Đảng và Nhà nước.

Theo tôi hiểu, đầu tư cho giáo dục không chỉ là đầu tư cơ sở vật chất qui mô tầm cỡ, hiện đại mà trước hết là đầu tư sự lãnh đạo cho giáo dục; đầu tư “máy cái” của ngành – là “cái lò” đào tạo ra ông thầy; là chăm lo cho đội ngũ giáo viên – những người trực tiếp giáo dục thế hệ trẻ. Song lâu nay, chế độ lương của giáo viên quá thấp, không đủ sống, không đủ chăm lo cho gia đình. Họ phải làm đủ nghề. Và cái nghề chính đáng là “dạy thêm”. Từ đó giáo viên không giữ được mình nên sinh ra lắm điều tiêu cực. Và thần tượng thầy giáo cũng bị sụp đổ từ đây.

Ngoài ra, ngành sư phạm cũng không được chăm lo đúng mức. Từ nội dung chương trình đào tạo cho đến người lãnh đạo và cán bộ giảng dạy của các trường sư phạm cũng không được đầu tư đúng mức theo yêu cầu mong muốn.

Từ các dẫn chứng trên, tôi chỉ muốn nói: “Đầu tư cho giáo dục những con người chất lượng  sẽ ra chất lượng con người”. Vì vậy, nội dung đường lối giáo dục của Đảng và Nhà nước trước đây chưa được thực thi thì nay phải thi hành là đổi mới căn bản.

2. Mục tiêu giáo dục lần này của Trung ương, tôi không thấy có điểm gì khác, thậm chí chưa đầy đủ cụ thể như mục tiêu trước đây là khác.

Mục tiêu đào tạo của nền giáo dục trong thời chiến cũng như thời bình: “Đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện thể hiện ở 5 mặt: Đức – trí – thể – mỹ và lao động. Chúng ta phải xây dựng thế hệ trẻ thành những con người có đức có tài, có thể lực tốt, biết yêu cái đẹp và sáng tạo ra cái đẹp, biết lao động và lao động sáng tạo để cải thiện cuộc sống cho cá nhân mình, cho đời…”.

Nhưng thực tế chương trình học và sách giáo khoa không thể hiện được đầy đủ, không quán triệt được mục tiêu đào tạo, có những lệch lạc, sai lầm rất đáng tiếc cần khắc phục trong công cuộc đổi mới này.

Chương trình sách giáo khoa soạn sai bộ môn, soạn nhầm đối tượng. Đạo đức lớp 5 lại học nội dung môn chính trị: Nào là tổ chức Liên Hiệp Quốc, nào là thái độ đối với phụ nữ, nào là chăm sóc thai nhi…

Sai lầm nhận thức về học kiến thức là phải học nhiều, là phải cập nhật kiến thức thế giới, nên xảy ra tình trạng dồn nén, nhồi nhét, buộc học sinh phải học mụ người. Ở thế giới có gì mới, trong nước có vấn đề thời sự nào cũng đều đưa vào chương trình giảng dạy như: “Quyền trẻ em”, “Sinh đẻ có kế hoạch”… cũng định đưa vào chương trình học.

Chúng ta quên rằng mọi người lớn lên và trưởng thành đều nhờ cả hai nhà trường: Trường học và trường đời. Ở trường học chỉ trang bị kiến thức cơ bản cần và đủ. Ra đời các em sẽ còn học bổ sung thêm nhiều kiến thức thực tiễn…

3. Phương thức GD-ĐT nói    một cách khác là: “nguyên lý giáo dục. Thực hiện nguyên lý giáo dục: Học đi đôi với hành; lý luận (lý thuyết) gắn liền với thực tiễn; nhà trường gắn liền với xã hội, với lao động sản xuất; giáo dục kết hợp 3 môi trường”…

Tuy nhiên, để thực hiện tốt “nguyên lý giáo dục” không đơn giản chút nào. Vì phải vất vả, mất nhiều công sức để chuẩn bị kể cả kinh phí để thực hiện nên dần dà xao nhãng, bỏ bê. Cán bộ quản lý thì thiếu kiểm tra đôn đốc, nhắc nhở động viên để nhà trường và giáo viên thực hiện, thiếu cả tinh thần tổ chức thực hiện lẫn kinh phí.

Vì vậy mà nguyên lý vẫn nằm trên giấy. Trong công cuộc đổi mới căn bản GD-ĐT lần này là phải coi việc thực hiện nguyên lý giáo dục là một mục tiêu phấn đấu để đổi mới giáo dục, để chuyển biến một cách mạnh mẽ căn bản và toàn diện, mới hy vọng nâng cao trách nhiệm GD-ĐT.

4. Các hệ thống giáo dục phổ thông, ĐH, dạy nghề và phổ cập giáo dục – hệ thống giáo dục nào cũng cần coi trọng chất lượng. Bởi đây là giáo dục con người. Song mức độ chất lượng có khác nhau, không đòi hỏi và không thể cào bằng. Nâng cao dân trí đại trà là phải phổ cập giáo dục cho toàn dân với những bước đi phù hợp với điều kiện và khả năng của Nhà nước. Hệ thống giáo dục cần có nhiều loại hình học tập khác nhau để phù hợp cho từng đối tượng học.

Tôn Tuyết Dung