Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, việc đưa đờn ca tài tử – Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại – vào nhà trường tại TP.HCM là cần thiết.
Sở GD-ĐT TP.HCM đã chọn Trường THCS-THPT Hồng Hà là đơn vị đăng cai tổ chức chuyên đề cấp thành phố môn Nghệ thuật – Âm nhạc năm học 2025-2026, với chủ đề “Đưa đờn ca tài tử vào nhà trường”, thu hút gần 500 giáo viên âm nhạc các trường THCS và THPT trên toàn thành phố. Có thể nói đây là lần đầu tiên loại hình nghệ thuật này xuất hiện trong môn học chính khóa, thay vì chỉ là trải nghiệm ngoại khóa như trước đây. Phóng viên Giáo dục TP.HCM đã có cuộc trao đổi với ông Trịnh Vĩnh Thanh (nguyên Trưởng phòng GD-ĐT quận Gò Vấp) – Phó Hiệu trưởng Trường THCS-THPT Hồng Hà về việc “đưa đờn ca tài tử vào nhà trường”.
Rất cần thiết đưa đờn ca tài tử vào giảng dạy trong trường học
+ Phóng viên: Vì sao nhà trường chọn chủ đề “đưa đờn ca tài tử vào nhà trường” để tổ chức chuyên đề, thưa ông?
Ông Trịnh Vĩnh Thanh: Đờn ca tài tử đã được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại từ năm 2013. Trong những năm qua, TP.HCM đã liên tục xây dựng các đề án bảo tồn và phát huy nghệ thuật đờn ca tài tử. Tháng 3-2018, UBND TP.HCM đã phê duyệt “Đề án bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể nghệ thuật đờn ca tài tử Nam bộ trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2018-2020”. Đến tháng 8-2022, TP tiếp tục ban hành kế hoạch “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể nghệ thuật đờn ca tài tử Nam bộ trên địa bàn TP.HCM đến năm 2025”.
Ngành GD-ĐT TP.HCM cũng đã chỉ đạo, khuyến khích các trường tổ chức các buổi giao lưu với các CLB đờn ca tài tử, các nghệ sĩ; tổ chức hoạt động ngoại khóa tìm hiểu về đờn ca tài tử… Đặc biệt, khi triển khai Chương trình GDPT 2018, nhiều trường học đã mạnh dạn mời các đoàn cải lương tuồng cổ, đờn ca tài tử, CLB âm nhạc… đến biểu diễn phục vụ học sinh, lồng ghép trong hoạt động trải nghiệm – hướng nghiệp; Nội dung giáo dục địa phương.
Từ năm học 2025-2026, với việc đổi mới dạy học 2 buổi/ngày, Bộ GD-ĐT, Sở GD-ĐT TP đã trao quyền, tạo thêm cơ chế để nhà trường mời nghệ nhân, nghệ sĩ về trường tham gia giảng dạy. Chính vì vậy, nhà trường mạnh dạn tổ chức chuyên đề “Đưa đờn ca tài tử vào nhà trường”, trước hết nhằm đổi mới giảng dạy bộ môn, mang đến cho học sinh những trải nghiệm mới mẻ. Song song đó, muốn phát đi thông điệp cần thiết đưa nghệ thuật truyền thống, mà cụ thể là đờn ca tài tử vào trường học, nhất là các trường học tại TP.HCM nhằm bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa nghệ thuật truyền thống, trao truyền qua các thế hệ. Điều này càng cấp thiết và quan trọng trong bối cảnh giáo dục TP đang mở ra những cơ hội hội nhập quốc tế sâu rộng…
+ Theo ông, khi đưa đờn ca tài tử vào nhà trường sẽ mang đến những lợi ích gì?
– Trên thực tế, đờn ca tài tử đang đứng trước nhiều nguy cơ “mai một”. Chương trình giảng dạy âm nhạc do Bộ GD-ĐT ban hành chưa chú trọng đưa các loại hình nghệ thuật dân tộc đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể vào giảng dạy trong chương trình chính khóa.
Do vậy, đưa đờn ca tài tử vào trường học sẽ tạo điều kiện cho thế hệ trẻ tiếp cận, hiểu từ đó yêu mến loại hình nghệ thuật dân tộc này. Học sinh khi được tiếp xúc với đờn ca tài tử sẽ giúp các em có thêm hiểu biết về loại hình nghệ thuật đặc trưng ở Nam bộ đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể, từ đó hình thành trách nhiệm bảo tồn, gìn giữ và phát triển.
Mặt khác, khi tham gia các hoạt động nhóm, biểu diễn trước đám đông, các cuộc thi âm nhạc sẽ giúp các em học sinh tự tin, kết bạn và giao tiếp hiệu quả hơn. Ngoài ra còn giúp các em có thêm động lực để học tập. Đặc biệt, thông qua việc tiếp cận với đờn ca tài tử, các em học sinh có điều kiện hiểu biết hơn về loại hình nghệ thuật dân tộc này, từ đó các em có thể tự tin sáng tạo thêm các tiết mục mới.
Kiến nghị bổ sung nội dung “âm nhạc tự chọn” trong môn âm nhạc
+ Để đưa đờn ca tài tử vào trường học một cách bài bản, hướng tới bảo tồn và phát triển giá trị văn hóa nghệ thuật truyền thống, phù hợp với mục tiêu giáo dục học sinh, theo ông cần định hướng ra sao từ ngành GD-ĐT?
– Việc đưa đờn ca tài tử vào giảng dạy tại các trường ở TP.HCM nhằm tiếp tục bảo tồn, phát triển di sản văn hóa này là một việc làm thật sự cần thiết. Để thực hiện được điều này, ngành giáo dục cần tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp.
| Sở GD-ĐT TP.HCM muốn đưa đờn ca tài tử vào trường học một cách bài bản, chính thống
Nhu cầu thực tiễn và mong muốn của Sở GD-ĐT TP.HCM là đưa đờn ca tài tử vào trường học một cách bài bản, chính thống. Mới đây, sở đã phát động cuộc thi “Việt điệu trăng thanh”. Đây là cơ hội để học sinh thể hiện năng khiếu, niềm yêu thích và khả năng trong lĩnh vực nghệ thuật dân gian, qua đó duy trì, lan tỏa tình yêu đối với các loại hình văn hóa truyền thống trong môi trường học đường. Hiện nay, Bộ GD-ĐT, UBND TP.HCM đã có nhiều chỉ đạo nhằm khuyến khích trường học mời nghệ nhân tham gia giảng dạy. Nhà trường có thể linh hoạt nhiều hình thức đưa nghệ thuật truyền thống đến với học sinh. Với những lĩnh vực mà nhà trường chưa có giáo viên chuyên trách, có thể phối hợp với các nghệ sĩ, chuyên gia, người có chuyên môn sâu để giảng dạy và truyền cảm hứng cho học sinh. Việc đưa học sinh đến gần hơn với nghệ thuật truyền thống và tiếp xúc với các nghệ nhân, nghệ sĩ là cách tốt nhất để nuôi dưỡng tâm hồn và hun đúc niềm tự hào văn hóa dân tộc – ông Nguyễn Văn Hiếu – Giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM. |
Trong đó, chú trọng tuyên truyền nâng cao nhận thức của xã hội về giá trị của đờn ca tài tử. Đẩy mạnh giới thiệu đờn ca tài tử cho giáo viên, học sinh như nhà trường chủ động phối hợp với các CLB đờn ca tài tử mời nghệ nhân biểu diễn; Tạo mô hình “Sân khấu đờn ca tài tử học đường” tổ chức các buổi giao lưu giữa thầy, cô giáo, học sinh, phụ huynh với các nghệ nhân.
Đặc biệt, Bộ GD-ĐT cần xem xét điều chỉnh bổ sung vào chương trình môn âm nhạc nội dung dạy học âm nhạc tự chọn (tương tự như bộ môn Giáo dục thể chất có 24 tiết/70 tiết tự chọn). Trong đó có thể giao cho từng Sở GD-ĐT căn cứ vào đặc điểm vùng miền của địa phương chịu trách nhiệm biên soạn chương trình dạy các loại hình nghệ thuật dân tộc mang tính phổ biến đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cho phù hợp (tương tự như Giáo dục địa phương).
Sở GD-ĐT TP.HCM cần phối hợp với Nhạc viện TP.HCM, Trường Đại học Sài Gòn tổ chức biên soạn chương trình giảng dạy âm nhạc tự chọn đờn ca tài tử phù hợp cho từng bậc học; đào tạo, bồi dưỡng cập nhật kiến thức về đờn ca tài tử cho giáo viên; triển khai giảng dạy. Song song chỉ đạo các trường đưa hoạt động giảng dạy đờn ca tài tử vào “Chương trình nhà trường” theo hình thức CLB hoặc môn âm nhạc tự chọn; Phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao tạo điều kiện cho các trường kết nối với các CLB đờn ca tài tử, các nghệ nhân tổ chức giao lưu, biểu diễn tại nhà trường.
+ Xin cảm ơn ông!
Đỗ Yến Hoa (thực hiện)
Bình luận (0)