Canada: Giáo dục đại học đang ở một ngã tư quan trọng

Trong những năm gần đây, các tỉnh của Canada như Ontario và Alberta đã cố gắng tái sử dụng và lập trình lại các trường đại học công để phục vụ thị trường lao động ở phạm vi hẹp hơn. Họ đang làm như vậy bằng cách áp dụng tài trợ dựa trên hiệu suất trong những thay đổi sâu sắc nhất mà lĩnh vực này đã chứng kiến trong nhiều thập kỷ.

Các trường đại học không chỉ là nơi trang bị cho lực lượng lao động kiến thức mà còn thúc đẩy nghiên cứu và dạy sinh viên cách suy nghĩ nghiêm túc. Ảnh: Shutterstock

Những thay đổi sâu sắc này được gói gọn trong các tuyên bố của cựu Thủ hiến Alberta Jason Kenney, người đã nói rằng Chính phủ của ông đang “cố gắng trang bị lại hệ thống giáo dục”.

Năm ngoái, Kenney cho biết tài trợ của Chính phủ cho các trường đại học phải phù hợp với nhu cầu của thị trường lao động và chỉ trích các chương trình nghệ thuật của trường đại học mà ông cho rằng mang lại triển vọng việc làm rất kém cho sinh viên tốt nghiệp.

Thật đáng lo ngại khi xem xét quỹ đạo dài hạn và hậu quả của việc thu hẹp phạm vi của các trường đại học để cạnh tranh chặt chẽ hơn với các trường cao đẳng đào tạo và kỹ thuật cũng như cách thức mà các trường này phục vụ thị trường lao động và ngành công nghiệp hiện tại ở Canada.

Các trường đại học là điểm nóng của sự đổi mới và tinh thần kinh doanh. Ảnh: GettyImages

Các trường đại học đã có sự kết hợp đa dạng giữa các chương trình đào tạo nghề và chuyên nghiệp cũng như các văn bằng đại học và sau đại học được tập trung rộng rãi và linh hoạt hơn. Có thể đạt được rất ít và mất đi rất nhiều khi cố gắng biến các trường đại học và cao đẳng thành những phiên bản kém phức tạp hơn của nhau.

Cả hai đều cần thiết để cung cấp một hệ thống giáo dục mạnh mẽ và đa dạng.

Đóng góp của trường đại học

Đáp lại những cuộc tranh luận tương tự ở Vương quốc Anh, cựu giáo sư văn học Anh Stefan Collini đã hỏi một cách khiêu khích: “Các trường đại học dùng để làm gì?”. Bây giờ là lúc người Canada đặt câu hỏi tương tự.

Theo tinh thần đó, tại Đại học Regina, đã tập hợp nhiều học giả trong nước và quốc tế, người đứng đầu các cơ quan tài trợ, nhà quản lý và nhà hoạch định chính sách để tham gia thảo luận về chủ đề tại hội nghị chuyên đề có chủ đề phù hợp: Đại học để làm gì? Khám phá vai trò, thách thức, căng thẳng xung đột và tưởng tượng lại đầy hứa hẹn.

Những thách thức mà các tổ chức học thuật phải đối mặt đòi hỏi chúng ta phải đặt ra những câu hỏi như vậy và chúng ta bắt đầu vật lộn với những câu trả lời có thể là gì và di sản mà chúng ta để lại cho thế hệ tiếp theo như thế nào.

Trường đại học là một thực thể không giống ai, và có lẽ nên được mô tả chính xác hơn là “đa đại học”. Học giả địa lý đô thị Jean-Paul Addie đã liệt kê bảy cách thức kinh tế và xã hội mà các trường đại học mang lại lợi ích cho xã hội: Trở thành động lực phát triển kinh tế nước nhà, thu hút nhân tài toàn cầu, xây dựng kết nối quốc tế, giúp giải quyết các thách thức xã hội, thúc đẩy sự sáng tạo và tranh luận cởi mở và cải thiện cuộc sống của con người.

Các trường đại học dùng để làm gì?

Về cốt lõi, các trường đại học là các tổ chức chịu trách nhiệm thực hiện giảng dạy, nghiên cứu và dịch vụ trường học. Các trường đại học vô cùng đa dạng và khá thành thạo trong việc tích hợp nhiều nhu cầu và mục đích mâu thuẫn nhau: Từ thúc đẩy nghiên cứu khoa học mang tính đột phá, đến truyền tải và phê bình kiến thức, đến cung cấp giáo viên cho các trường học và nhân viên y tế cho các bệnh viện của đất nước.

Thật thú vị, nếu bạn hỏi chính các sinh viên về mục đích của giáo dục đại học, câu trả lời là nó còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng cách sinh viên nhìn nhận các trường đại học phụ thuộc vào chi phí giáo dục.

Ở các quốc gia như Đan Mạch, Đức và Ba Lan, nơi Chính phủ hỗ trợ tài chính nhiều hơn cho sinh viên đại học, lợi ích xã hội của giáo dục đại học được chú trọng nhiều hơn. Các trường đại học được coi là đóng góp cho một xã hội sáng suốt và phản ánh hơn, đồng thời giúp đất nước của họ được nhìn nhận một cách cạnh tranh hơn trên toàn thế giới.

Sinh viên tốt nghiệp trong buổi lễ tại Đại học Simon Fraser, ở Burnaby. Ảnh: The Canadian Press

Tuy nhiên, ở Anh, Ireland và Tây Ban Nha, nơi sinh viên phải gánh vác nhiều chi phí tài chính hơn cho việc học đại học, họ có nhiều khả năng coi đó là một phương tiện để có việc làm.

Canada nên tránh so sánh những quan niệm về giáo dục đại học này với nhau. Quốc gia Canada phải tôn trọng nhiều lợi ích đa dạng của một hệ thống giáo dục sau trung học toàn diện, dễ tiếp cận và mạnh mẽ.

Khoảnh khắc giao lộ của Canada

Xu hướng hiện tại ở Canada là một nguyên nhân lớn để báo động. Tỉnh Ontario xếp hạng cuối cùng trong nước về tài trợ cho trường đại học theo tỷ lệ phần trăm trên tổng doanh thu. Chính phủ Alberta gần đây đã cắt giảm hàng trăm triệu đô la tài trợ từ các trường đại học của tỉnh. Cả hai tỉnh đều là những tỉnh đầu tiên đưa các trường đại học của họ vào các số liệu tài trợ được hình thành trong phạm vi hẹp.

Người Canada phải nhận ra rằng chúng ta đang ở một thời điểm quan trọng. Các trường đại học của Canada không nên là đấu trường cho chính trị thiển cận và đảng phái. Chúng ta cần khẩn trương tự hỏi mình loại xã hội nào mà chúng ta hy vọng sẽ duy trì, thúc đẩy và tạo ra và liên kết điều đó với cách các trường đại học có thể phục vụ tốt nhất cho xã hội đó.

Thủy Phạm (Theo TheConversation)