Đào tạo luật hiện nay đang đứng trước yêu cầu cấp bách phải chuẩn hóa và nâng cao chất lượng theo các quy định mới của Đảng và Nhà nước.
Sáng 10-12, Báo Pháp Luật TP.HCM tổ chức tọa đàm “Đào tạo luật ở Việt Nam hiện nay: Thách thức và cơ hội”.
Tọa đàm có sự đồng hành của Mạng lưới các cơ sở đào tạo luật tại Việt Nam, Trường ĐH Văn Lang cùng sự phối hợp của Trường ĐH Công nghiệp TP.HCM, Trường ĐH Luật (ĐH Huế) và nhiều cơ sở đào tạo, đơn vị hành nghề pháp lý trên cả nước.
Việt Nam cần nguồn nhân lực pháp lý đủ về số lượng, tinh thông pháp luật
Thống kê cho thấy, trước năm 2020, Việt Nam có trên 40 cơ sở giáo dục ĐH có tuyển sinh và đào tạo luật từ bậc cử nhân; trong đó có một số cơ sở đào tạo cả bậc thạc sĩ và tiến sĩ.
Đến nay, tổng số cơ sở giáo dục ĐH có đào tạo luật trên cả nước đã khoảng gần 100. Việc đào tạo luật ở nước ta hiện theo 3 mô hình gồm: Trường đào tạo chủ yếu lĩnh vực luật (7 đơn vị); các khoa luật thuộc trường ĐH đa ngành (80 cơ sở); các bộ môn luật thuộc khoa trong trường ĐH đa ngành (tương đối ít, chỉ khoảng 10 cơ sở).
Như vậy, các khoa luật thuộc trường ĐH đa ngành hiện đang chiếm tỉ lệ lớn trong tổng số các cơ sở đào tạo luật. Ưu điểm của khoa luật và bộ môn luật thuộc khoa trong trường ĐH đa ngành là sử dụng được nguồn lực dùng chung, có thể vận dụng được trong một số lĩnh vực liên ngành, tập trung vào chuyên môn là chủ yếu…
Song mô hình này cũng gặp một số hạn chế nhất định như: Đội ngũ giảng viên nếu không có sự đầu tư thì khó đáp ứng được các chuẩn về đội ngũ, nghiên cứu khoa học, bố quốc tế; chỉ tập trung dạy học mà không thúc đẩy nâng cao năng lực chuyên môn.
Người học thì do phải tham gia các hoạt động chung của rất nhiều ngành nên khả năng tiếp cận nghiên cứu khoa học, tiếp cận thực hành nghề luật hay hoạt động khởi nghiệp, rèn luyện kỹ năng… khó khăn hơn.
Trong khi đó, theo PGS.TS Bùi Anh Thủy (Trưởng khoa Luật, Trường ĐH Văn Lang), những tiến bộ công nghệ trong chuyển đổi số và khai thác trí tuệ nhân tạo (AI) đã và đang thay đổi cách tiếp cận tri thức pháp luật. Từ đó, đặt ra yêu cầu mới công tác đào tạo nguồn nhân lực thuộc lĩnh vực này.
Đồng thời, sự phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam đã tạo ra nhu cầu lớn về luật sư, chuyên gia pháp lý trong nhiều lĩnh vực như dân sự, thương mại, tài chính, sở hữu trí tuệ, môi trường, công nghệ, lao động, hôn nhân và gia đình…
Những yếu tố này đòi hỏi Việt Nam phải có nguồn nhân lực pháp lý không chỉ đủ về số lượng, tinh thông pháp luật để cung cấp cho các lĩnh vực của nền kinh tế, của đời sống dân sinh quốc gia mà còn cần am hiểu luật quốc tế, có khả năng ngoại ngữ, bản lĩnh, trí tuệ để tham gia ngang bằng vào “sân chơi thương mại” cả khu vực lẫn quốc tế.
Tuy nhiên, làm sao đào tạo được nguồn nhân lực ngành luật đủ về số lượng và đáp ứng về chất lượng phục vụ cho công cuộc đổi mới đất nước trong điều kiện hội nhập quốc tế sâu rộng mà vẫn giữ được những nét riêng, bản sắc văn hóa, con người Việt Nam là vấn đề được ông Thủy đặt ra.
Chuẩn hóa chương trình đào tạo theo hướng hiện đại, hội nhập
PGS.TS Đoàn Đức Lương (Trưởng ban Điều hành Mạng lưới các cơ sở đào tạo luật tại Việt Nam) nhấn mạnh, đào tạo luật hiện nay đang đứng trước yêu cầu cấp bách phải chuẩn hóa và nâng cao chất lượng theo các quy định mới của Đảng và Nhà nước.
Ông cho hay, hệ thống văn bản pháp lý đã hình thành khung chuẩn khá đầy đủ cho đào tạo luật, song thực tiễn triển khai còn nhiều bất cập, nhất là về đội ngũ giảng viên, nghiên cứu khoa học và kiểm định chất lượng.
Từ đây, PGS.TS Đoàn Đức Lương kiến nghị rà soát nghiêm túc việc mở ngành, chuẩn hóa đội ngũ tiến sĩ đúng chuyên ngành, tăng cường gắn kết đào tạo với thực tiễn hành nghề, đẩy mạnh nghiên cứu và công bố khoa học trong lĩnh vực luật. Đồng thời chuẩn hóa chương trình đào tạo theo hướng hiện đại, hội nhập và đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền.
Ở góc độ đơn vị sử dụng nhân lực, ThS. LS Lê Quang Y (Đoàn Luật sư tỉnh Đồng Nai) đề xuất việc áp dụng kinh nghiệm đào tạo luật của một số quốc gia có điều kiện tương đồng với Việt Nam.
Cụ thể, gắn đào tạo luật với thực tiễn hành nghề theo ba hướng chính: Phát triển mạnh mô hình giáo dục pháp luật lâm sàng (phòng khám pháp lý); thiết lập hệ thống đào tạo nghề luật sư sau ĐH hoặc sau cử nhân; kiểm soát chặt chất lượng chương trình đào tạo thông qua chuẩn đầu ra và kiểm định độc lập.
Điển hình như tại Úc, các trường luật tổ chức phòng khám pháp lý, trong đó sinh viên trực tiếp tư vấn cho người dân dưới sự giám sát của luật sư và giảng viên. Tại Hàn Quốc, chương trình đào tạo nghề luật sư sau ĐH đóng vai trò cầu nối bắt buộc giữa đào tạo và hành nghề.
Tại Singapore, chỉ những chương trình được công nhận mới được coi là đủ điều kiện cho người dự thi hành nghề. Còn ở Trung Quốc, nhiều trường luật đã chuyển từ mô hình đào tạo thuần lý thuyết sang lồng ghép học dựa trên tình huống và phát triển phòng tư vấn pháp luật phục vụ cộng đồng.
Theo luật sư Y, những kinh nghiệm này đều gợi mở cho Việt Nam mô hình liên kết “nhà trường – đoàn luật sư – cơ quan tư pháp” nhằm nâng cao chất lượng đào tạo luật gắn với nhu cầu thực tiễn.
| Nhà báo Nguyễn Đức Hiển (Phó Tổng biên tập thường trực Báo Pháp Luật TP.HCM) nhấn mạnh, tọa đàm không chỉ có ý nghĩa đối với hệ thống đào tạo pháp luật mà còn gắn với quá trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam – nơi pháp luật phải trở thành chuẩn mực cao nhất và đội ngũ làm công tác pháp lý cần thực sự chuyên nghiệp, bản lĩnh, có năng lực hội nhập.
Theo ông Hiển, trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, nhu cầu về nguồn nhân lực pháp luật chất lượng cao đang trở nên cấp thiết. Tuy nhiên, thực tiễn cũng đặt ra nhiều câu hỏi lớn về việc cập nhật chương trình đào tạo theo chuẩn mực mới, dung hòa giữa lý thuyết hàn lâm và yêu cầu thực tiễn nghề nghiệp, bảo đảm chất lượng và trách nhiệm xã hội khi mạng lưới đào tạo luật ngày càng mở rộng. Tọa đàm ghi nhận đầy đủ ý kiến, kiến nghị từ các bên liên quan và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực ngành luật trong thời gian tới. |
Mê Tâm
Bình luận (0)