Cấp giấy phép cho lao động người nước ngoài: Không nên “lỏng” nhưng đừng “chặt quá”

“Giấy phép lao động cho người lao động nước ngoài” là chủ đề Hội nghị đối thoại giữa Hiệp hội Doanh nghiệp (DN) châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) và chính quyền TP.HCM. Tại đây, nhiều DN cho biết đơn vị gặp không ít khó khăn, vướng mắc khi xin thủ tục cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài làm việc tại Việt Nam. Về phía cơ quan quản lý Nhà nước thì cho rằng, nhiều DN làm không đúng theo quy định, có sự không thống nhất giữa hồ sơ và thực tế người lao động. Theo đó, việc cấp giấy phép cho lao động người nước ngoài vào TP.HCM làm việc không nên “lỏng” nhưng cũng đừng “chặt quá” để vừa tạo thuận lợi cho cả DN và cơ quan quản lý…

Lao động người nước ngoài dạy nấu món Tây tại Trường Trung cấp Du lịch và khách sạn Saigontourist

Thủ tục cấp giấy phép lao động còn nhiêu khê

Ông Alain Cany – Chủ tịch EuroCham – cho biết, các DN châu Âu luôn nằm trong nhóm những nhà đầu tư lớn tại Việt Nam. Bên cạnh việc sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm cho lao động Việt Nam, DN châu Âu cũng tích cực trong việc đào tạo nhân lực, nâng cao tay nghề cho lao động tại chỗ.

Vì yêu cầu đặc thù nên có những vị trí việc làm bắt buộc phải do đội ngũ chuyên gia, người lao động nước ngoài đảm nhận. Tuy nhiên, sau khi Nghị định 152 của Chính phủ Việt Nam quy định về người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam và tuyển dụng, quản lý người lao động Việt Nam làm việc cho tổ chức, cá nhân nước ngoài tại Việt Nam có hiệu lực, việc xin cấp giấy phép lao động làm việc tại TP.HCM gặp nhiều lúng túng vì các quy định chưa cụ thể. EuroCham mong rằng những vướng mắc này sẽ sớm được tháo gỡ nhằm tạo thuận lợi cho các DN nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam hoạt động tốt hơn cũng như thu hút thêm nhiều DN nước ngoài đến Việt Nam.

Bà Đặng Tuyết Vinh – Phòng Chính sách EuroCham – cho biết, theo quy định thời gian cấp phê chuẩn nhu cầu lao động nước ngoài là 10 ngày, cấp giấy phép lao động là 5 ngày kể từ khi nhận đủ hồ sơ đề nghị cấp. Tuy nhiên nhiều DN phải mất 2,5 tháng, thậm chí 4 tháng để hoàn tất thủ tục.

“Qua ghi nhận có 72 ý kiến cho rằng thời gian làm thủ tục để được cấp giấy phép lao động kéo dài. Nghị định 152 rất chặt chẽ, chưa có hướng dẫn cụ thể nên nhiều DN gửi hồ sơ lên đều bị trả lại để bổ sung. Thời gian kéo dài gây nhiều khó khăn cho DN, chúng tôi đề xuất hồ sơ trong lĩnh vực này được đơn giản hơn; rút ngắn thời gian cấp giấy phép lao động và cần có hướng dẫn cụ thể”, bà Vinh nói.

Ngoài ra, các DN cũng gặp những khó khăn khi làm thủ tục qua cổng dịch vụ công quốc gia; quá trình giải trình nhu cầu sử dụng lao động nước ngoài; chứng minh kinh nghiệm làm việc của người lao động nước ngoài; bằng cấp phải phù hợp với công việc dự kiến làm việc và các vấn đề khác như thị thực, thẻ tạm trú…

Ông Khuất Văn Trung – đại diện Co-Chair of HR&T Subcommittee – chia sẻ, nhiều DN khó khăn trong quá trình làm thủ tục trực tuyến qua cổng dịch vụ công quốc gia ngay từ bước đầu. Trang web này thường xuyên gặp lỗi và mất rất nhiều thời gian, trong khi quy định của Luật Lao động về thời gian thì ngắn hơn. Trong trường hợp hệ thống lỗi không nhận được hồ sơ hoặc hồ sơ treo quá lâu, cán bộ yêu cầu hồ sơ nộp lại lúc này DN tiếp tục đợi trong khoảng 2-3 tuần để được nhận thông báo tiếp nhận từ hệ thống.

“DN mong muốn các cơ quan quản lý Nhà nước xem xét cải tiến quy trình nộp hồ sơ trực tuyến; DN được nộp hồ sơ gốc ngay sau khi có mã số biên nhận hồ sơ trực tuyến. Bộ phận một cửa có thể kiểm tra, trả lời DN khi họ liên lạc về tiến trình hồ sơ”, ông Trung nói.

Thời gian cấp phép đã được rút ngắn rất nhiều

Những năm qua, đội ngũ chuyên gia, lao động người nước ngoài có trình độ chuyên môn và kỹ năng nghề nghiệp cao vào làm việc tại TP.HCM đã đáp ứng một phần nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao trên địa bàn. Theo đó, TP.HCM có nhiều nỗ lực trong các hoạt động đồng hành, hỗ trợ DN phục hồi và mở rộng sản xuất kinh doanh.

Theo Sở Lao động – Thương binh & Xã hội TP, năm 2022, sở này đã tiếp nhận và xử lý 28.149 hồ sơ, trong đó hơn 15.400 hồ sơ về giải trình nhu cầu sử dụng lao động; cấp mới hơn 10.800 và cấp lại 1.126 giấy phép lao động, gia hạn 440 hồ sơ; xác nhận người không thuộc diện cấp phép lao động hơn 350 hồ sơ.

Ông Nguyễn Văn Lâm – Phó Giám đốc Sở Lao động – Thương binh & Xã hội TP – cho biết, thời gian qua, sở đã rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục hành chính, gồm báo cáo giải trình/giải trình thay đổi nhu cầu sử dụng người lao động nước ngoài từ 10 ngày làm việc xuống còn 7 ngày làm việc; Cấp lại giấy phép lao động rút ngắn từ 3 ngày làm việc xuống còn 1 ngày. Đồng thời, sở đang rà soát và tiếp tục đề xuất rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục hành chính đối với thủ tục gia hạn giấy phép lao động và xác nhận người nước ngoài không thuộc diện cấp giấy phép lao động từ 5 ngày xuống 3 ngày làm việc trong thời gian sắp tới.

“Nhìn chung việc triển khai cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài của các DN đã thực hiện tốt. Những đề xuất mà DN nêu ra, thuộc thẩm quyền của sở và TP, chúng tôi sẽ nỗ lực để xử lý linh hoạt. Với những đề xuất vượt thẩm quyền, TP sẽ có kiến nghị với Trung ương”, ông Lâm cho hay.

Cũng theo ông Lâm, thực tế có một số DN khi làm thủ tục xin cấp giấy phép lao động nhưng chưa chuẩn bị đầy đủ các hồ sơ liên quan. Cụ thể, việc thực hiện giải trình nhu cầu sử dụng người lao động nước ngoài của DN chưa đảm bảo các quy định hiện hành. Trong quá trình nộp hồ sơ cấp giấy phép lao động, các DN chưa đảm bảo điều kiện hợp pháp hóa lãnh sự, sao y chứng thực và dịch công chứng; nội dung liên quan đến chuyên môn đào tạo, kinh nghiệm làm việc của người lao động nước ngoài thiếu thông tin cụ thể hoặc không thống nhất với báo cáo giải trình nhu cầu sử dụng lao động nước ngoài. Thể thức trình bày văn bản chưa đảm bảo quy định, thiếu thông tin, thông tin chưa chính xác, tẩy xóa nhiều, hồ sơ nộp trực tuyến và hồ sơ giấy chưa thống nhất.

“Từ thực tế này, chính quyền TP mong muốn các DN nhanh chóng tiếp cận các quy định của pháp luật, những đổi mới trong chính sách của TP để kịp thời tháo gỡ vướng mắc về thủ tục cấp giấy phép lao động người nước ngoài, tạo thuận lợi nhất cho chuyên gia nước ngoài vào Việt Nam làm việc”, ông Lâm nói.

Bà Cao Thị Phi Vân – Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại và đầu tư TP.HCM – cho biết, TP đang tập trung tháo gỡ những điểm nghẽn, gắn chương trình phục hồi kinh tế với các chương trình phát triển đô thị, cải thiện môi trường sống, chương trình nhà ở; cải thiện hạ tầng giao thông, nối kết phát triển vùng… để tạo nền tảng phát triển bền vững trong dài hạn. Song song đó, tập trung công tác cải cách hành chính, giải quyết từng vấn đề mà DN quan tâm, trong đó có giấy phép lao động cho người nước ngoài.

Nguyễn Trinh