- 1 “Câu thơ yên ngựa” mừng 100 năm tuồng cổ Minh Tơ
Nhân kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước và đánh dấu 100 năm gia tộc tuồng cổ Minh Tơ (lấy dấu mốc từ năm 1925), vở cải lương “Câu thơ yên ngựa” sẽ được phục dựng trên Sân khấu cải lương mới Đại Việt chào mừng những sự kiện trọng đại này.
100 năm gia tộc tuồng cổ Minh Tơ
Có thể nói, gia tộc tuồng cổ Minh Tơ là gia tộc cải lương hùng hậu với nhiều thế hệ theo nghiệp tổ. Ông bà bầu Vĩnh Xuân lập gánh hát bội Vĩnh Xuân (những năm đầu thập niên 1910) diễn khắp Nam kỳ lục tỉnh. Đến thế hệ thứ hai là Nguyễn Văn Thắng, con của ông bà Vĩnh Xuân nối nghiệp cha mẹ. Nguyễn Văn Thắng 14 tuổi đã lên sân khấu, 20 tuổi trở thành một kép đẹp nổi danh khắp Nam kỳ, 30 tuổi quyết định lập gánh riêng cho mình, lấy tên Vĩnh Xuân Ban đóng đô tại đình Cầu Quan, Q.1, Sài Gòn (1925). Ông bầu Thắng có xu hướng cải cách hát bội thành hồ quảng, nghiên cứu viết lại tuồng sao cho nhẹ nhàng, dễ xem hơn, và thêm những kỹ thuật biểu diễn đẹp mắt.
Ông bầu Thắng có 10 người con, trong đó theo nghiệp hát có Minh Tơ, Khánh Hồng, Huỳnh Mai, Bạch Cúc, Đức Phú. Sau khi ông bầu Thắng qua đời, Minh Tơ trở thành trụ cột của thế hệ thứ ba, gánh vác cả đoàn hát. Thế là hồ quảng làm mưa làm gió sân khấu, khán giả rất say mê. Nghệ sĩ Minh Tơ có 7 người con theo nghề và đều nổi tiếng, làm nên thế hệ thứ tư, đó là Xuân Yến, Thanh Tòng, Thanh Loan, Minh Tâm, Công Minh, Xuân Thu, Thanh Sơn. Chưa kể, hai người con rể là Hữu Cảnh (chồng Xuân Yến) và Trường Sơn (chồng Thanh Loan) cũng là nghệ sĩ hồ quảng lừng danh thời ấy.
Điểm son của gia tộc Minh Tơ chính là NSND Thanh Tòng, người có công chuyển từ cải lương hồ quảng sang thể loại là cải lương tuồng cổ chuyên về các vở lịch sử Việt Nam như: Câu thơ yên ngựa, Bão táp Nguyên Phong, Má hồng soi kiếm bạc, Ngọn lửa Thăng Long, Tô Hiến Thành xử án, Bức ngôn đồ Đại Việt… Ông cùng chú ruột là Đức Phú một lần nữa Việt hóa gần 100% các giai điệu nhạc và vũ đạo hồ quảng, đưa thêm trình thức hát bội vào, sử dụng cả các điệu lý dân gian, các bài bản cải lương truyền thống… được cả lãnh đạo lẫn khán giả chấp nhận. Tiếp nối Thanh Tòng là thế hệ thứ 5 có Quế Trân, Tú Sương, Trinh Trinh…
“Câu thơ yên ngựa” đến gần với giới trẻ
“Câu thơ yên ngựa” (tác giả: Hoàng Yến, chuyển thể: Ngọc Văn – Thanh Tòng) là vở cải lương tuồng cổ nổi tiếng của Việt Nam, đặc biệt là sân khấu cải lương Nam bộ sau cột mốc 1975, là cũng là vở hát ghi dấu tên tuổi của gia tộc Minh Tơ – Thanh Tòng.
NSND Quế Trân, đại diện cho thế hệ thứ 5 của gia tộc Minh Tơ – Thanh Tòng cho biết: Vở “Câu thơ yên ngựa” được ba cô – cố NSND Thanh Tòng dàn dựng khoảng năm 1979, 1980 trên Sân khấu Minh Tơ lúc mà cô chưa chào đời được khán giả đón nhận nồng nhiệt. Năm 1982, vở được Đài Truyền hình TP.HCM thu hình. Năm 1984, vở được đưa sang Pháp lưu diễn phục vụ kiều bào. Năm 1985, vở tham gia hội diễn cải lương toàn quốc và đoạt rất nhiều giải thưởng. Riêng nhạc sĩ Đức Phú đoạt được giải thưởng Nhà nước cũng nhờ âm nhạc từ vở này.
| Nghệ sĩ Công Minh, người con thứ 9 của nghệ sĩ Minh Tơ cho biết ông rất xúc động khi “Câu thơ yên ngựa” được thực hiện lại trong thời gian này. Ông mong ê-kíp thực hiện cứ mạnh dạn thể hiện vở diễn theo suy nghĩ mới của mình để vở diễn có tuổi đời 50 năm của gia tộc sẽ luôn mang hơi thở thời đại. |
Sau đó, vở tiếp tục được Đài Truyền hình Cần Thơ thu hình cũng do NSND Thanh Tòng dàn dựng, Quế Trân được đóng với vai Ỷ Lan. Trong chương trình “Gìn vàng giữ ngọc” tại Nhà hát Bến Thành, vở được Vũ Minh dàn dựng thu hút khán giả. Trong chương trình “Trăm năm nguồn cội”, trích đoạn “Câu thơ yên ngựa” cũng được đạo diễn Quang Thảo dàn dựng được đánh giá cao. Năm 2020, đạo diễn Bạch Long cũng đã dàn dựng lại nguyên kịch bản này cho Đài Truyền hình VTV9.
Soạn giả Hoàng Song Việt của Sân khấu Đại Việt cho biết, trong nhiều lần gặp gỡ, Quế Trân gửi gắm cho anh ý định muốn dàn dựng lại những vở cải lương nổi tiếng của gia tộc Minh Tơ – Thanh Tòng, cũng như muốn giúp cho giới trẻ biết nhiều về sử Việt. Vì thế, nhân kỷ niệm 50 thống nhất đất nước, soạn giả Hoàng Song Việt và đạo diễn Hoa Hạ “bắt tay” thực hiện “Câu thơ yên ngựa” theo mong muốn của Quế Trân.
Hoa Hạ bộc bạch: “Hồi mới ra trường, thời trẻ tôi đã từng được xem nhiều vở diễn của nhà Minh Tơ – Thanh Tòng và rất mê. Nay được biết Quế Trân muốn khôi phục lại những vở sử Việt hay của gia tộc, tiếp nối những ước nguyện còn dang dở của NSND Thanh Tòng nên tôi ủng hộ hết sức mình”.
Đạo diễn Hoa Hạ sẽ phục dựng, giữ lại những gì tinh túy, giá trị nhất của vở mà tiền bối đã gầy công xây dựng cũng như đã in sâu trong lòng khán giả mấy chục năm qua. Nhưng, vở sẽ có nhiều cái mới, mang hơi thở thời đại, để giới trẻ hiểu hơn về những nhân vật lịch sử như Lý Thường Kiệt – Lý Đạo Thành, Thượng Dương Hoàng Hậu, Ỷ Lan, Lý Ngân.
Phần âm nhạc do nhạc sĩ Minh Tâm phụ trách, phần vũ đạo là nghệ sĩ Thanh Sơn, trang phục là vợ chồng nghệ sĩ Công Minh, trợ lý đạo diễn là Điền Trung. Vở có sự tham gia của các nghệ sĩ: Quế Trân, Tú Sương, Võ Minh Lâm, Chí Linh, Xuân Trúc, Điền Trung, Lê Thanh Thảo, Bảo Trí, Nhã Thi…
NSƯT Võ Minh Lâm chia sẻ: “Được làm việc với đạo diễn Hoa Hạ luôn là vinh dự và cơ hội hiếm có cho Lâm. Vì thế, Lâm không bao giờ nề hà bất cứ yêu cầu nào của đạo diễn. Lâm mong khán giả trẻ sẽ tiếp tục ủng hộ bộ môn cải lương”.
Sau nhiều năm, NSND Quế Trân và NSƯT Tú Sương mới tái hợp trong vở cải lương “Câu thơ yên ngựa”. Cả hai cho biết rất nôn nao và sẽ cống hiến hết sức mình cho vai diễn trong vở này.
Vở sẽ ra mắt khán giả ngày 19-4-2025 tại Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang.
Anh Khôi
Tin liên quan
Triển lãm “Đà Nẵng – Xưa và Nay”
Lễ hội bánh mì thu hút đông đảo người dân và du khách
Người đàn ông 44 tuổi hiến tạng cứu sống 7 người
Bình luận (0)