Chăm sóc trẻ bị còi xương

Theo BS. Thủy, những dấu hiệu chứng tỏ trẻ bị còi xương là: “Trẻ hay quấy khóc, ngủ không yên giấc, hay giật mình, ra nhiều mồ hôi khi ngủ, xuất hiện rụng tóc vùng sau gáy tạo thành hình vành khăn. Các biểu hiện ở xương là thóp rộng, bờ thóp mềm, thóp lâu kín, có các bướu đỉnh, bướu trán (trán dô), đầu bẹp cá trê. Các trường hợp còi xương nặng có di chứng chuỗi hạt sườn, dô ức gà, vòng cổ chân, cổ tay, chân cong hình chữ X, chữ O, răng mọc chậm, trương lực cơ nhẽo, táo bón, chậm biết lẫy, biết bò, đi, đứng… Trong trường hợp còi xương cấp tính thì trẻ có thể bị co giật do hạ canxi máu”.

Thường nhiều người không phân biệt được giữa trẻ bị còi xương và trẻ bị còi cọc. Đối với trẻ còi cọc thì trẻ bị suy dinh dưỡng, có số đo về cân nặng, chiều cao đều thấp hơn trẻ bình thường, cũng có thể kèm còi xương hoặc không. Riêng trẻ bị bệnh còi xương cũng có thể gặp ở cả những đứa trẻ rất bụ bẫm, do nhu cầu về canxi, phốt pho cao hơn trẻ bình thường.

Khi trẻ bị còi xương, ngoài việc đưa trẻ đến trung tâm dinh dưỡng để điều trị, BS. Thủy cũng cho biết, phụ huynh cũng có thể thực hiện một số biện pháp đơn giản như: Cho trẻ tắm nắng hàng ngày: để chân, tay, lưng, bụng trẻ lộ ra ngoài từ 10-15 phút lúc buổi sáng (trước 9 giờ). Về mùa đông không có ánh nắng cho trẻ đi tắm điện ở khoa vật lý liệu pháp tại các bệnh viện. Da có sẵn các tiền Vitamin D là 7 dehydrocholesterol, dưới tác dụng tia tử ngoại của ánh nắng mặt trời, các tiền vitamin sẽ bị hoạt hóa chuyển thành Vitamin D. Vitamin D có tác dụng điều hòa chuyển hóa và hấp thu canxi, phốt pho, ánh nắng mặt trời phải được chiếu trực tiếp trên da mới có tác dụng. Đồng thời, cho trẻ uống Vitamin D 4000 UI/ngày trong 4-8 tuần, trong trường hợp trẻ bị viêm phổi, tiêu chảy cần tăng liều 5.000-10.000 UI/ngày trong 1 tháng, hoặc cho trẻ tiêm Vitamin D 200.000 UI/uống; 3 tháng tiêm lại một lần trong năm đầu tiên. Cho trẻ uống thêm các chế phẩm có canxi như: canxi B1 – B2 – B6 (1-2 ống/ngày), trẻ lớn có thể ăn cốm canxi (1-2 thìa cà phê/ngày). Cho trẻ bú mẹ, ăn bổ sung các loại thực phẩm có chứa nhiều canxi như: sữa, cua, tôm, cá trong các bữa ăn hàng ngày (cần xóa bỏ quan niệm cho trẻ ăn xương ống, xương chân gà sẽ chống được còi xương); cho dầu mỡ vào bữa ăn hàng ngày của trẻ (vì Vitamin D là loại tan trong dầu, nếu chế độ ăn thiếu dầu mỡ thì dù có được uống Vitamin D trẻ cũng không hấp thu được nên vẫn bị còi xương).

Đối với các bà mẹ khi có thai cần làm việc nghỉ ngơi hợp lý để tránh bị đẻ non, có thể uống Vitamin D khi thai được 7 tháng (600.000UI/3 tuần, mỗi tuần  200.000UI). Sau khi sinh, cả mẹ và con không nên ở trong phòng tối và kín, phòng ở thoáng mát và đầy đủ ánh sáng. Sau khi sinh hai tuần cho trẻ ra tắm nắng 15-20 phút/ngày vào buổi sáng (trước 9 giờ).

Cho trẻ uống Vitamin D 400UI/ ngày trong suốt năm đầu tiên, nhất là về mùa đông. Ngoài ra, các bà mẹ cũng có thể bổ sung cho trẻ các loại thực phẩm có chứa nhiều canxi như: Chân cua 100g rửa sạch, sao vàng tán bột  mỗi ngày dùng 5g hòa với nước cháo; trứng gà một quả, luộc bằng lửa nhỏ trong 45 phút rồi bóc lấy lòng đỏ hòa với cháo ăn trong ngày; sò biển 100g, nấu nhuyễn thêm muối rồi dùng 2 lần /tuần; xương sụn lợn 500g, hầm nhừ với 50g đậu tương rồi cho trẻ ăn với lượng thích hợp; cá trắm đen một con, bỏ mật, rồi cắt khúc xào qua với gừng, hành và một chút dầu thực vật, rồi đổ nước hầm nhừ, chia ăn nhiều lần trong ngày.