Chàng sinh viên nghèo xây nhà chống bão

Cái tên “Nhà giá rẻ chất lượng cao” được mọi người đặt là hoàn toàn đúng, bởi khi nhìn qua mô hình, ngay phần móng đòi hỏi phải có tính kiên cố nên bắt buộc phải chọn gạch đá, bê tông cốt thép nhưng tác giả không chọn vì có chi phí cao. “Tùy từng điều kiện mà có thể sử dụng móng trụ bằng tre, luồng, gỗ” – Phan Văn Sinh cho hay.

Theo thiết kế, “nhà chống bão” có nguyên liệu chủ đạo làm các kết cấu chịu lực là gỗ. Để tăng độ bền và chống côn trùng xâm hại, gỗ phải được ngâm nước trong thời gian hai năm hoặc phải qua xử lí hóa chất.

Phần cấu trúc mái nhà, tác giả không chọn những cấu trúc có hình dáng phức tạp, mà chọn cấu trúc mái cong, nghiêng với góc 30-45 độ, có áp lực giữ mái lớn qua liên kết với khung chịu lực, dầm, cột bằng bu lông, dây cáp. Điều đặc biệt là phần mái nhà được làm bằng rơm rạ trộn với bùn. Đây là những nguyên liệu rẻ nhất nhưng hiệu quả không nhỏ. Phan Văn Sinh chia sẻ: “Nhìn từ thực tế, nhà ở nông thôn thường sử dụng mái với hệ thống vì kèo, xà gồ bằng gỗ, mái lợp bằng tôn hoặc ngói. Tuy nhiên đối với mái tôn, lực tốc mái khi có gió bão có thể đạt đến 60-70kg/m2 do trọng lượng mái chỉ 6-10kg/m2, còn mái ngói là 40-45kg/m2, thế nên mình chọn rơm rạ trộn lẫn với bùn, đắp dày trên sàn tre hoặc gỗ. Lớp đất dày có tác dụng tăng trọng lượng riêng của vật liệu làm mái, thắng được áp lực gió tốc mái. Còn lớp che mưa, nên đan từ các nan tre thành phên, cót ép vào nhau thành lưới ô vuông đặt trên mái. Cái hay là lớp này có thể được thay thế thường xuyên qua mỗi mùa gặt”.

Để tránh hứng túi gió hoặc luồng xoáy nguy hiểm, theo tác giả không nên xây nhà cao quá 10m. Nguyên tắc này nhằm giảm áp lực gió khi lên cao và nên bố trí các nhà nằm so le, chọn nhà hình vuông hoặc hình chữ nhật, tránh chọn hình thức mặt bằng hình chữ L, T, U. Đặc biệt, cần chú trọng gia cường khung sườn bằng giằng đứng, giằng ngang trong thân tường để đảm bảo thân tường ổn định, chống lực xô ngang và lực rung. Giằng xiên gia cố thêm tại vị trí cửa và đầu hồi của công trình để tăng độ cứng cho tường và giảm thiểu dao động của kết cấu gây nứt, gãy đổ. Bằng cách làm này công trình có thể đảm bảo được sự kiên cố, không dao động mạnh cũng như mất ổn định trong bão. Các lỗ cửa phải đặt đối xứng nhau để giảm áp lực gió và không nên trổ cửa quá nhiều và khâu cuối cùng không kém phần quan trọng là trồng cây xung quanh nhà để tránh, giảm vận tốc luồng gió đi thẳng vào nhà.

Với mô hình “nhà chống bão”, đề tài “Giải pháp xây dựng và bảo vệ công trình nhà ở nông thôn trong vùng bão lũ” cho người dân miền Trungđược đánh giá cao vì không những có tính thời sự, khả năng chuyển giao cao mà có thể áp dụng trong thực tiễn một cách phong phú dựa trên đặc điểm địa hình, tính chất cơn bão, vật liệu có sẵn ở địa phương và có thể xây dựng ở những vùng lân cận, cũng ảnh hưởng bão lũ. Đề tài được vào vòng chung kết giải Eureka do Thành đoàn TP.HCM tổ chức năm 2010.

Khi thực hiện mô hình “nhà chống bão”, trong tay tác giả không có kinh phí để mua vật liệu thử nghiệm. Nhưng bù lại, tác giả đã có một “tài sản lớn” là kiến thức được tích lũy qua những ngày tìm hiểu về đặc điểm phá hoại, thời gian xuất hiện trong năm cũng như tốc độ, hướng đi của bão qua các cơn bão Cecil (1985), Damsey, Kaytak (2005), Xangsance (2006), Mariana (2009)… Ngoài ra, với kiến thức cơ bản đã được học, cùng kinh nghiệm bản thân sinh ra và lớn lên ở vùng bão đã giúp tác giả vượt qua những khó khăn ban đầu để thực hiện mô hình có khả năng ứng dụng hiệu quả vào thực tế với chi phí không cao. Tuy nhiên, theo tác giả, để thực hiện được mô hình này thì không chỉ có kiến thức mà cần phải có tâm huyết.

Phan Văn Sinh lớn lên ở xã Tịnh Long, Sơn Tịnh, Quãng Ngãi, mảnh đất nằm trong vùng rốn bão, luôn hứng chịu nhiều cơn bão từ biển Thái Bình Dương. Năm lên 6 tuổi, ba em mất vì căn bệnh ung thư, bỏ lại 6 anh em côi cút. Nhà nghèo, mẹ phải gửi Sinh cho ông bà nội nuôi. 6 tuổi, Sinh đã biết ra đồng cắt lúa, cuốc đất, trồng rau cùng ông bà, biết phụ giúp ông bà dựng lại nhà sau mỗi khi bão đi qua. Cuộc sống sớm trải qua bao khó khăn, vất vả đã làm cho cậu bé 6 tuổi có suy nghĩ già dặn: Làm sao để nhà có thể vững chắc không bị gió bão cuốn đi, để bà con còn có nơi cư trú ổn định khắc phục những thiệt hại kinh tế sau mỗi lần bão đi qua? Nỗi trăn trở đó được ấp ủ bằng việc phấn đấu phải học cho giỏi, có kiến thức mới làm được.

Năm 2006-2007, Sinh thi đậu 2 trường ĐH Kiến trúc TP.HCM và ĐH KHTN TP.HCM nhưng trong đầu đã có có ý định xin bảo lưu kết quả vì hoàn cảnh gia đình quá khó khăn. Nhưng cánh cửa ĐH đã mở ra cho Sinh khi các mạnh thường quân đã giúp đỡ để cậu học sinh Trường THPT chuyên Lê Khiết được tiếp tục con đường học tập. Và ngày hôm nay, nhìn mô hình “nhà chống bão” của mình có thể ứng dụng hiệu quả, Sinh không khỏi bồi hồi xúc động. Đây là phần thưởng lớn động viên Sinh trên con đường biến mô hình thành thực tế.