Chống ngập không phải là “bẻ nạng chống trời”

Tại hội nghị, Phó bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Đua phát biểu: “TP.HCM nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa cận xích đạo, hầu hết các sông, kênh rạch đều chịu ảnh hưởng của chế độ bán nhật triều cường. Mỗi ngày, nước lên xuống 2 lần, theo đó thủy triều xâm nhập sâu vào các sông, kênh, rạch trong TP, tác động không nhỏ tới sản xuất nông nghiệp và hạn chế việc tiêu thoát nước ở khu vực nội thành. TP cũng thường chịu ảnh hưởng của các cơn bão và áp thấp nhiệt đới, hoạt động trên biển Đông vào các tháng cuối năm. Bên cạnh đó tình trạng sạt lở bờ biển, bờ bao, rạch thường xảy ra trên địa bàn huyện Cần Giờ, Nhà Bè, Bình Chánh, Q.2, Bình Thạnh, Thủ Đức…”.

Không chỉ có vậy, trong những năm qua tình hình thời tiết, thiên tai trên địa bàn TP diễn biến rất phức tạp, khó lường. Tần suất xuất hiện những cơn mưa lớn và dài ngày càng nhiều. Cụ thể năm 2002, tổng lượng mưa là 1.347,2mm, 10 năm sau (năm 2012) đã nâng lên 2.002,1mm.

“Đỉnh triều trên sông Sài Gòn luôn đạt kỷ lục năm sau cao hơn năm trước, mực nước đỉnh triều tại trạm Phú An (sông Sài Gòn) từ 2001 đến nay luôn vượt mức báo động II (1,40m). Đặc biệt, trong 5 năm trở lại đây đỉnh triều luôn vượt mức báo động III (1,50m). Cụ thể, năm 2009 đỉnh triều cao 1,56m; năm 2011 – 1,59m, năm 2012 – 1,62m. Riêng năm 2013, ngày 20-10, đỉnh triều đã đạt 1,68m. Nguy hiểm hơn, từ năm 2010 đến nay, liên tục xuất hiện mưa xảy ra cùng lúc đỉnh triều cường gây ngập nhiều nơi. Trong đợt triều cường (kết hợp mưa) giữa tháng 10-2013 có 19 tuyến đường thường xuyên bị ngập với chiều sâu ngập từ 0,1m-0,44m. Trong đó, ngập nặng gồm các tuyến: Lương Định Của, Thảo Điền, Q.2; Huỳnh Tấn Phát, Q.7; Hòa Bình, Q.11; Đặng Nguyên Cẩn, Q.6. Thậm chí một số tuyến đường mới đưa vào sử dụng cũng bị ngập, chẳng hạn như đường Võ Văn Kiệt, Q.6…”, ông Tất Thành Cang – Giám đốc Sở Giao thông vận tải TP.HCM cho biết.

Cũng theo ông Cang, thống kê ngập của TP từ cuối năm 2010 có 58 điểm ngập do mưa, trong đó khu vực trung tâm là 31 điểm và 27 điểm vùng ngoại vi. Đến nay, đã xử lý được 43/58 điểm. Ngoài ra, TP còn có 26 điểm ngập do triều cường, hiện đã khắc phục được 23 điểm. Tuy nhiên, TP lại xuất hiện thêm 5 điểm ngập mới (gồm: Đặng Nguyên Cẩn, Chợ Lớn, Tân Hóa – Q.6; xa lộ Hà Nội – Q.2; Bình Lợi – Q.Bình Thạnh).

Theo nhận định của các chuyên gia, trong thời gian tới nếu không có những giải pháp ứng phó với triều cường thì tình hình ngập chắc chắn sẽ không mấy khả quan (kể cả vùng trung tâm khi đã xây dựng hoàn thiện hệ thống cống). Vậy làm sao để chống?

Về nguyên nhân khách quan thì việc ngập ở TP.HCM là do mưa và triều cường liên tục tăng cao trong những năm gần đây. Bên cạnh đó là ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, lún sụt mặt đất do khai thác nước ngầm và lún do phân hủy hữu cơ đối với các vùng phù sa mới (Q.6, 8, Bình Thạnh)… Với những nguyên nhân này thì việc chống ngập chẳng khác nào “bẻ nạng chống trời”.

Nhưng, ông Lê Thanh Hải quả quyết: “Không phải chúng ta đang “bẻ nạng chống trời”. Để chống ngập, chúng ta phải tập trung vào giải quyết các nguyên nhân chủ quan gây nên tình trạng ngập nước trên địa bàn TP”.

Và theo ông Hải, các nguyên nhân chủ quan đó là: Quá trình phát triển đô thị đã làm thu hẹp và mất dần các thể tích chứa nước tự nhiên như ao hồ, kênh rạch và quá trình bê tông hóa đã làm giảm đáng kể diện tích thấm. Công tác quản lý đô thị chưa chặt chẽ để xảy ra tình trạng lấn chiếm kênh, rạch làm thu hẹp dòng chảy, làm giảm khả năng thoát nước và ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện các dự án…

“Nếu chúng ta nhìn nhận nghiêm túc và có trách nhiệm thì sẽ hạn chế được tình trạng ngập nước, giảm thiệt hại cho người dân”, ông Hải nhấn mạnh.

Trước thực tế này, dưới sự chủ trì của UBND TP, các ban ngành đã họp và thống nhất những giải pháp ứng phó với biến đổi khí hậu. Phó chủ tịch UBND TP Nguyễn Hữu Tín cho biết: “Năm 2014, cần giải quyết cơ bản nhà lụp xụp trên các bờ kênh để nạo vét kênh rạch, khai thông đường chảy. Đồng thời, tăng cường trồng cây chống sạt lở trên sông rạch… Từ đó TP đưa ra 5 giải pháp: Tăng cường, đổi mới công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, hình thành ý thức chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu; đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ trong ứng phó với biến đổi khí hậu; tăng cường quản lý Nhà nước; thu hút đầu tư; mở rộng hợp tác quốc tế”.

“Năm 2014, ngoài đầu tư cho các công trình trọng điểm, nhất là về giáo dục và y tế, TP cần đặt trọng tâm đầu tư cho các công trình chống ngập”, ông Hải chỉ đạo.

Bài, ảnh: Hòa Triều