Chưa tháo được ngòi nổ Kosovo – Serbia, EU cảnh báo thẳng thừng

Sau cuộc đàm phán kéo dài hơn 8 giờ không có kết quả, ông Josep Borrell – người đứng đầu chính sách đối ngoại của EU – cảnh báo: "Sau nhiều giờ thảo luận, hai bên đã không đồng ý về giải pháp. Tôi nghĩ rằng cả hai bên đều có trách nhiệm với sự thất bại của các cuộc đàm phán hôm nay và bất kỳ sự leo thang và bạo lực nào có thể xảy ra trên thực tế trong những ngày tiếp theo".

Ông Borrell cho biết thêm rằng đã trình bày một đề xuất mà phía Serbia chấp nhận, song phía Kosovo thì không. 

Ông Borrell nói với các phóng viên ở Brussels (Bỉ): "Phía Serbia hoàn toàn mang tính xây dựng và chúng tôi đã chấp nhận các văn bản đã được thay đổi 10 lần, nhưng phía Kosovo không muốn chấp nhận bất cứ điều gì. Họ luôn thêm vào điều gì đó rõ ràng là không thể".

Tổng thống Serbia Aleksandar Vucic mô tả các cuộc đàm phán với nhà lãnh đạo Kosovo Albin Kurti "đã thất bại". Theo ông Vucic, hai bên "không đạt được thỏa thuận vì những lý do khó hiểu".

Về phần mình, ông Kurti cho biết ông sẵn sàng tổ chức các cuộc gặp tiếp theo để bình thường hóa quan hệ. Ông Kurti nói với các phóng viên ở Brussels: "Chúng ta không thể biến mình thành những nhà lãnh đạo chỉ giải quyết vấn đề về biển số ôtô, mà không bàn đến vấn đề bình thường hóa quan hệ giữa hai bên".

Người phát ngôn của EU về các vấn đề đối ngoại Peter Stano nói với các phóng viên hôm 21-11 "bất kỳ tuyên bố nào cho rằng EU đang từ bỏ đề xuất bình thường hóa quan hệ giữa Kosovo và Serbia, vốn được Đức, Pháp và Mỹ ủng hộ, là sai sự thật". Ông nhấn mạnh EU mong muốn cả hai bên tránh leo thang căng thẳng và điều này đòi hỏi hai bên phải hành động ngay lập tức.

Nhiều năm nay, Kosovo đã yêu cầu cộng đồng thiểu số người Serb đổi biển số ôtô cũ, có từ trước năm 1999 – khi Kosovo vẫn còn là một phần của Serbia. Kosovo thông báo đến ngày 21-11 sẽ chỉ nhắc nhở các lái xe người Serbia về nghĩa vụ của họ, sau thời hạn này phía Kosovo mới bắt đầu tiến hành xử phạt.

Tiếp đó, từ cuối tháng 1-2023, chỉ những xe mang biển do Kosovo cấp mới được phép đi lại và sau ngày 21-4-2023, Kosovo sẽ tịch thu phương tiện của những người phản đối quy định này.

Động thái này vấp phải sự phản kháng dữ dội, đôi khi leo thang thành bạo lực của những người Serb sống ở phía Bắc Kosovo. Hãng tin AP cho biết khoảng 6.300 người Serb sở hữu ôtô có biển số bị coi là bất hợp pháp ở Kosovo sẽ bị cảnh cáo.

Người đứng đầu chính sách đối ngoại của EU kêu gọi Kosovo đình chỉ ngay lập tức các bước tiếp theo liên quan đến đăng ký lại phương tiện ở phía Bắc Kosovo và yêu cầu Serbia đình chỉ cấp biển số mới, cho phép cả hai bên có thời gian để tìm kiếm một giải pháp bền vững.