Chuẩn bị tâm thế và những kỹ năng ôn tập hiệu quả

Kỳ thi tốt nghiệp THPT là một cột mốc quan trọng đối với học sinh lớp 12, quyết định con đường tương lai của các em. Vì vậy, những kỳ vọng từ chính học sinh và gia đình sẽ tạo nên một áp lực rất lớn. Nếu các em chuẩn bị tốt tâm thế và những kỹ năng ôn tập hiệu quả thì sẽ vượt qua được áp lực, thi đạt kết quả cao.

Ông Tiêu Minh Sơn (chuyên gia tư vấn kỹ năng, đứng) khẳng định chế độ dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng, giúp học sinh duy trì năng lượng, sự tập trung cao…

Bốn dấu hiệu stress trong học tập

Theo cô Mai Mỹ Hạnh (Phó Trưởng khoa Tâm lý học, Trường ĐH Sư phạm TP.HCM), có 4 dấu hiệu cơ bản để nhận diện stress trong học tập. Thứ nhất, dấu hiệu về mặt sinh lý, đó là triệu chứng đau đầu, chóng mặt, tim đập nhanh, mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều, biếng ăn hoặc ăn quá nhiều, mệt mỏi, ủ rũ. Thứ hai, dấu hiệu về mặt nhận thức, đó là không thể tập trung, hay quên, suy nghĩ bi quan, tiêu cực, tự đổ lỗi cho bản thân. Thứ ba, dấu hiệu về mặt cảm xúc, đó là bồn chồn, lo lắng và sợ hãi, cảm thấy cô đơn, dễ tổn thương, cảm thấy tự ti, tuyệt vọng, buồn bã, dễ xúc động, khó kiểm soát cảm xúc. Thứ tư, dấu hiệu về mặt hành vi, đó là rụt rè, không muốn giao tiếp, không muốn đi ra khỏi nhà, suy giảm hoặc mất động lực học tập.

Khác với học sinh THCS, ở lứa tuổi học sinh THPT, các em chững chạc hơn và có thể tự chăm sóc sức khỏe bản thân. Vì vậy, các em cần xây dựng cho bản thân kế hoạch học tập phù hợp để không bị stress trong kỳ thi tốt nghiệp THPT sắp tới.

Theo cô Hạnh, học sinh cần thiết lập kế hoạch học tập khoa học, quản lý thời gian và chăm sóc sức khỏe thể chất lẫn sức khỏe tinh thần của bản thân thật tốt trong giai đoạn này. Quan trọng nhất là xây dựng kế hoạch học tập, ôn tập và thư giãn khoa học. Mỗi ngày đều lập ra danh sách các công việc cần làm và hoàn thành nhưng phải bố trí đủ thời gian nghỉ ngơi và thư giãn. Các em ăn uống đầy đủ chất, ngủ đủ giấc; khi cảm thấy quá tải về cảm xúc thì cần tâm sự, chia sẻ và sự trợ giúp từ những người mà bản thân tin cậy như ba mẹ, anh chị, thầy cô, bạn bè và các chuyên gia tâm lý. Bên cạnh đó, các em có thể rèn luyện tư duy tích cực và thực hành lòng biết ơn để gia tăng sự lạc quan, động lực để sống và học tập tốt. Tập trung, nỗ lực vào mục tiêu nhưng cũng đừng quên quan tâm chăm sóc, yêu thương bản thân mình.

“Thực ra một chút căng thẳng sẽ giúp học sinh huy động sự tập trung, tạo động lực thúc đẩy hoạt động để đạt được điểm rơi phong độ tốt nhất trong giai đoạn này. Tuy nhiên, nếu căng thẳng quá mức sẽ làm suy giảm chức năng nhận thức, trí nhớ dẫn đến kết quả học tập suy giảm”, cô Hạnh chia sẻ.

Cô Mai Mỹ Hạnh (Phó Trưởng khoa Tâm lý học, Trường ĐH Sư phạm TP.HCM – thứ ba từ phải qua) trong một lần tư vấn tâm lý cho học sinh lớp 12

Đặc biệt, cô Hạnh lưu ý, giai đoạn này học sinh cần sắp xếp thứ tự ưu tiên các hoạt động, buông bỏ một số hoạt động gây lãng phí thời gian như sử dụng mạng xã hội hoặc chơi game quá mức. Các em đặt ra mục tiêu và kỳ vọng để phấn đấu là điều tốt nhưng cần đánh giá đúng năng lực, sở trường và sở thích của bản thân để lựa chọn nghề nghiệp, hướng đi phù hợp với bản thân. Khi mục tiêu quá cao mà khả năng bản thân không thể đáp ứng cũng tạo nên sức ép tâm lý dẫn đến chán nản, thụt lùi động lực. “Bên cạnh giữ vững tâm lý, việc ăn uống của học sinh cũng phải chú trọng. Các em có thể ăn một số thức ăn có lợi cho sức khỏe, cho tâm trạng, nhưng quan trọng vẫn phải ngủ đủ giấc, tập thể dục và tư duy tích cực để giữ năng lượng lạc quan”, cô Hạnh chia sẻ.

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng

Ông Tiêu Minh Sơn (chuyên gia tư vấn kỹ năng) cho rằng, để đảm bảo sức khỏe cho học sinh trong suốt mùa thi tốt nghiệp THPT, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng vì giúp các em duy trì năng lượng, sự tập trung và giảm căng thẳng. Theo đó, bữa ăn sáng phải đầy đủ chất và giàu năng lượng, vì nó cung cấp năng lượng cho buổi sáng học tập hoặc làm bài thi. Các em cần ăn một bữa sáng đủ chất với các loại ngũ cốc nguyên hạt (bánh mì nguyên cám, yến mạch, ngũ cốc sấy); protein từ trứng, sữa hoặc sữa chua; vitamin từ trái cây tươi hoặc rau củ như chuối, táo, cà chua, bông cải xanh. Duy trì chế độ ăn nhiều rau củ và trái cây. Cụ thể, các em nên ăn đủ rau xanh và trái cây mỗi ngày, vì chúng cung cấp vitamin, khoáng chất và chất xơ, giúp duy trì sức khỏe hệ tiêu hóa và tăng cường sức đề kháng. Đặc biệt là các loại rau xanh lá như rau bina, cải xoăn, và trái cây giàu vitamin C như cam, bưởi, kiwi để tăng cường hệ miễn dịch. Duy trì chế độ ăn có đầy đủ protein từ thịt gà, cá, đậu, hạt, sữa… giúp cơ thể phục hồi và duy trì sức khỏe; carbohydrate từ gạo, khoai tây, ngũ cốc nguyên hạt giúp duy trì năng lượng cho cơ thể và não bộ. Ví dụ, ăn cơm với thịt gà và rau, hay một chén súp gà, khoai tây nghiền và rau củ.

Đặc biệt, học sinh phải uống đủ nước, tránh thức uống có caffein. Bởi caffein có thể làm tăng sự lo lắng, khiến các em khó ngủ và giảm khả năng tập trung. Nước giúp duy trì sự tỉnh táo và cung cấp độ ẩm cho cơ thể, đặc biệt là khi phải ngồi lâu trong thời gian làm bài thi. Hạn chế thực phẩm nhiều đường, dầu mỡ. Theo đó, các em nên hạn chế ăn thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, bánh ngọt, và đồ uống có nhiều đường vì chúng có thể gây mệt mỏi, tăng đường huyết rồi lại giảm nhanh, ảnh hưởng đến sự tập trung. Đặc biệt là phải ngủ đủ giấc. Dinh dưỡng không chỉ gắn liền với ăn uống mà còn liên quan đến giấc ngủ. Đảm bảo các em có đủ giấc ngủ chất lượng (7-8 giờ mỗi đêm) để não bộ có thể nghỉ ngơi, tái tạo năng lượng.

“Một chế độ dinh dưỡng hợp lý kết hợp với việc ngủ đủ giấc và duy trì tinh thần thoải mái sẽ giúp học sinh có sức khỏe tốt, sự tập trung cao và sức bền trong suốt kỳ thi. Hãy nhớ rằng chế độ ăn uống là một yếu tố quan trọng hỗ trợ không chỉ trong kỳ thi mà còn trong việc học tập suốt năm học”, ông Sơn lưu ý.

Hồ Trinh (ghi)