Chương Mỹ – Hà Nội: Bức xúc vì lò gạch thủ công tự phát

Chúng tôi có mặt ở thôn Nhân Lý, xã Nam Phương Tiến, một trong những "điểm nóng” về tình trạng đốt gạch thủ công của huyện Chương Mỹ. Là xã thuần nông, nhưng những năm gần đây, người dân ở trong xã tận dụng lợi thế sông nước, đất đai để phát triển nghề làm gạch, ngói. Bên cạnh việc giải quyết nguồn lao động tại chỗ, đem lại thu nhập cho người dân thì việc phát triển tự phát các lò gạch thủ công cũng đã có những tác dụng tiêu cực. Nguồn nguyên liệu dần cạn kiệt, để duy trì hoạt động của các lò gạch, nhiều hộ dân còn tận dụng diện tích sân, vườn của gia đình, sản xuất ngay trong khu dân cư, gây nên tình trạng ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và sinh hoạt trong cộng đồng.

Theo phản ánh của những người dân trong thôn thì mỗi khi các lò gạch, ngói hoạt động, khói than tỏa ra khắp vùng dân cư khiến cây cối hoa màu bị cháy lá, người già, trẻ em, luôn cảm thấy tức ngực, khó thở. Bác Trần Văn Thái, một người dân trong thôn bức xúc nói, mỗi khi các lò gạch đỏ lửa, không khí rất ngột ngạt, khó chịu và chúng tôi phải đối phó bằng cách đóng chặt các cửa, ở trong nhà. Nếu có việc phải ra ngoài như đi làm đồng thì cũng phải trùm khăn kín mít nhưng cũng thấy rất khó thở. Người dân đã nhiều lần đề nghị chính quyền sớm dẹp bỏ hoặc chuyển các lò ra xa khu vực dân cư để không ảnh hưởng đến người dân nhưng không hiểu sao các lò gạch này vẫn tồn tại và hoạt động.

Cùng nằm bên dòng sông Bùi là xã Tốt Động, một "điểm nóng” khác của huyện Chương Mỹ. Hiện trên địa bàn xã có tổng số 41 lò gạch hoạt động thì có tới 39 lò hoạt động tự phát. Việc tồn tại của các lò gạch thủ công này cũng khiến môi trường sống bị ô nhiễm nghiêm trọng. Điều đáng báo động hơn là việc các chủ lò gạch không chỉ xây dựng vỏ lò gạch trên hành lang sông Bùi mà còn ngang nhiên đổ đất trong lòng sông, thậm chí nhiều hộ còn đưa cả máy múc công suất lớn nạo, vét đất từ lòng sông lên làm nguyên liệu ảnh hưởng nghiêm trọng đến dòng chảy và gây sạt lở hai bên bờ sông, làm thiệt hại đến sản xuất và đời sống của người dân.

Phó Chủ tịch UBND xã Tốt Động Hà Viết Lịch cho biết: Thực hiện chủ trương của thành phố và huyện về việc xóa lò gạch thủ công trong khu dân cư, chính quyền xã đã phổ biến, quán triệt tới từng hộ sản xuất, phân tích tác hại, ảnh hưởng của hệ thống lò gạch, ngói thủ công đến môi trường sinh thái, sức khỏe bản thân các thành viên trong gia đình các chủ lò gạch và bà con trong xóm nhưng kết quả còn rất hạn chế. Các hộ sản xuất thường đưa ra lý do đây là nghề truyền thống của địa phương, góp phần giải quyết công ăn việc làm cho người dân địa phương… Để giải quyết triệt để các lò gạch này rất cần sự vào cuộc mạnh mẽ của các cấp chính quyền và cần hơn hết là sự đồng thuận của các hộ sản xuất. Yêu cầu trước mắt là địa phương cần tạo điều kiện cho các hộ dân có việc làm mới sau khi xóa bỏ lò gạch, lò ngói thủ công. Và để giải quyết từng bước vấn đề này, hiện chính quyền xã đã chủ động tìm kiếm cơ hội, tạo điều kiện hỗ trợ người dân trong xã phát triển các nghề mới, như: mây tre đan, dệt len, mộc…Hy vọng sẽ từng bước giải quyết triệt để tình trạng hoạt động của các lò gạch tự phát vào cuối năm 2011.

Được biết, UBND huyện Chương Mỹ cũng đã đề ra mục tiêu dẹp bỏ toàn bộ lò gạch, ngói thủ công không có phép, hết nguyên liệu, gây ô nhiễm môi trường, không nằm trong quy hoạch vùng sản xuất vật liệu xây dựng trên địa bàn vào cuối năm 2011, đồng thời thực hiện chuyển đổi vỏ lò nằm trong vùng quy hoạch từ thủ công sang công nghệ mới không gây ô nhiễm môi trường, phấn đấu hoàn thành vào cuối năm 2012. Tuy nhiên do việc xử lý thiếu kiên quyết ở cơ sở nên các lò gạch thủ công vẫn đang âm thầm hoạt động gây ô nhiễm và bức xúc trong dư luận.

Thiết nghĩ, để xóa bỏ lò gạch, ngói thủ công gây ô nhiễm môi trường tại huyện Chương Mỹ, ngoài sự vào cuộc quyết liệt của các cấp chính quyền, các địa phương cần sớm quy hoạch và đầu tư xây dựng các vùng sản xuất gạch bảo đảm không gây ô nhiễm môi trường; khuyến khích các chủ lò chuyển sang lò tuynel, lò có hệ thống xử lý khí thải. Đặc biệt, cần quan tâm giải quyết công ăn việc làm cho lao động địa phương, nhất là việc làm tại chỗ để người dân yên tâm chuyển đổi nghề.