Đây là đề xuất của nhiều đại biểu khi thảo luận tại tổ về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai.
Còn nhiều bất cập về chính sách thu tiền sử dụng đất
Đối với nhóm vấn đề giá đất, đại biểu Nguyễn Văn Lợi – Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM – cho rằng còn nhiều bất cập về chính sách thu tiền sử dụng đất của người dân khi chuyển mục đích sang đất ở. Hiện thu 100% bảng giá đất nhân diện tích, không phân biệt trong hay ngoài hạn mức.
“Nói Nhà nước quản lý nhưng thực ra đất đai dòng họ người ta để lại. Người dân nói nộp tiền như hiện nay chẳng khác nào đi mua đất của chính mình”, ông Lợi phân tích và đề nghị đất thổ cư chỉ nên tính giá chuyển mục đích bằng khung giá Nhà nước, không nộp theo giá thị trường.
“Chỉ khi nào người dân mua bán đất, chúng ta sẽ tính toán về mặt thuế. Đừng có thuế chồng thuế, rất khó khăn cho người dân, đặc biệt người dân ở nông thôn”, ông Lợi nói.
Từ thực tế này, ông Lợi đề nghị: “Nghị quyết lần này nên xây dựng và tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, đặc biệt người dân có đất thổ cư theo quy định của Nhà nước, thậm chí tôi đề nghị miễn tiền thu đất này. Chỉ khi đất này đưa vào thị trường buôn bán, chúng ta mới thu thuế”.
Đại biểu Lê Thanh Phong – Chánh án TAND TP.HCM – cũng chỉ ra bất cập lớn thời gian qua trong việc áp giá thị trường để người dân đóng tiền khi chuyển mục đích sử dụng đất.
Theo ông Phong: “Chúng ta trước giờ bám theo nguyên tắc thị trường. Bây giờ mới vỡ ra, vừa rồi thị trường lúc đó đang giá cao, chúng ta ấn định một giá rất cao để người dân đóng tiền chuyển mục đích sử dụng đất. Không may, trong thời gian vừa rồi, giá đất xuống, trở thành giá Nhà nước kêu người dân đóng tiền chuyển mục đích quá cao, trong khi giá thị trường chưa tới. Vậy khi thị trường xuống, Nhà nước có điều chỉnh mức đóng xuống ngay cho người dân được không?”, ông Phong đặt vấn đề.
“Chuyện đóng thuế sử dụng đất, chúng ta làm hàng năm. Tôi thấy việc này trước giờ làm cũng rất ổn, người dân cũng đóng, Nhà nước cũng không thất thu. Tuy nhiên, thời gian gần đây, việc áp giá cao để thu tiền chuyển mục đích sử dụng đất đã gây thiệt cho người dân mà giá thị trường không tới”, ông Phong nêu và đề nghị phải có chính sách điều chỉnh phù hợp cho từng dự án, từng địa phương.
Định giá đất – “điểm nghẽn” lớn cần tháo gỡ
Đại biểu Trần Văn Khải – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Bình – cho rằng, sau hơn một năm thực thi Luật Đất đai 2024, nhiều khó khăn, vướng mắc đã nảy sinh. Đặc biệt, công tác định giá đất được xem là “điểm nghẽn” lớn cần tháo gỡ kịp thời. Việc Quốc hội ban hành nghị quyết với những cơ chế, chính sách mới về định giá đất là rất cần thiết, đáp ứng đúng yêu cầu thực tiễn.
Cụ thể tại Ninh Bình, giá đất do Nhà nước quy định thường chưa sát giá thị trường. Hệ quả là tiền bồi thường cho người dân thấp, dẫn đến khiếu nại kéo dài, trong khi ngân sách Nhà nước thất thu do giá đất thấp hơn thực tế. Nhiều dự án trên địa bàn tỉnh bị chậm giải phóng mặt bằng vì người dân không đồng thuận với giá bồi thường thấp. Chính quyền địa phương cũng lúng túng giữa hai mức giá (giá Nhà nước và giá thị trường), dễ phát sinh tiêu cực hoặc tham nhũng trong định giá đất.
Ngoài ra, doanh nghiệp ở Ninh Bình phản ánh việc đền bù giải tỏa mặt bằng rất nan giải do giá đất Nhà nước quá thấp so với giá thỏa thuận. Họ phải bù thêm ngoài phương án bồi thường chính thức để người dân chấp nhận, làm đội vốn đầu tư, giảm hiệu quả dự án. Ngược lại, nếu áp giá Nhà nước, người dân thiệt thòi sẽ khiếu kiện, khiếu nại, dự án đình trệ.
Theo đó, ông Khải kỳ vọng, dự thảo nghị quyết với những quy định mới về định giá đất sẽ tháo gỡ đáng kể các vướng mắc nêu trên. Bảng giá đất sát thị trường hơn giúp tăng thu ngân sách; đồng thời người dân được bồi thường thỏa đáng hơn, giảm bức xúc và ổn định đời sống sau thu hồi đất. Doanh nghiệp cũng hưởng lợi khi quy trình tính giá đất nhanh gọn, minh bạch, có thể dự toán chi phí đất đai rõ ràng, tránh rủi ro khi triển khai dự án. Thị trường bất động sản về lâu dài sẽ minh bạch, công bằng hơn khi giá đất tiệm cận giá trị thực, loại bỏ dần cơ chế “xin-cho” và đầu cơ trục lợi trên chênh lệch địa tô.
Đối với việc điều chỉnh tiền thuê đất khi chậm giải phóng mặt bằng, đại biểu Hà Sỹ Đồng – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị – cho rằng, Luật Đất đai hiện đang quy định theo hướng doanh nghiệp phải nộp tiền trước mới được thuê đất. Trên thực tế phát sinh rất nhiều trường hợp doanh nghiệp đã nộp tiền thuê đất nhưng cơ quan Nhà nước chậm triển khai giải phóng mặt bằng, dẫn đến chậm bàn giao đất trên thực địa, có trường hợp chậm nhiều năm, gây thiệt hại cho doanh nghiệp. Trong những trường hợp đó, doanh nghiệp vẫn phải chịu nghĩa vụ tiền thuê đất, nhưng không có đất để sử dụng. Nhiều doanh nghiệp gặp vấn đề này rất bức xúc, bởi họ chịu thiệt hại rất lớn từ lỗi của phía Nhà nước mà lại vẫn phải nộp tiền cho việc này.
“Tôi đề nghị nghị quyết bổ sung thêm quy định xử lý vấn đề này theo hướng: Doanh nghiệp vẫn nộp tiền thuê đất tạm tính trước khi thuê đất. Trong trường hợp chậm bàn giao đất thì doanh nghiệp có quyền yêu cầu tính toán lại tiền thuê đất giảm nghĩa vụ tương ứng với khoảng thời gian chậm bàn giao. Phần giảm nghĩa vụ này sẽ được điều chỉnh, quyết toán, khấu trừ vào tiền thuê đất nộp trong những lần sau đó hoặc các nghĩa vụ tài chính khác đối với Nhà nước”, ông Đồng nói.
Về thuê đất trả tiền một lần hay trả tiền hàng năm, Điều 4.2 dự thảo nghị quyết quy định cho phép người sử dụng đất chọn hình thức trả tiền một lần hay tất cả thời gian thuê. Các đại biểu đánh giá, đây là quy định mang tính tháo gỡ khó khăn rất nhiều cho doanh nghiệp. Trên thực tế thời gian qua, do không cho phép thuê đất trả tiền một lần đối với nhiều trường hợp, dẫn đến doanh nghiệp có cảm giác bấp bênh về quyền sử dụng đất của mình nên có tâm lý ngại đầu tư vào đất. Thêm vào đó, quyền tài sản của người thuê đất trả tiền hàng năm bị hạn chế hơn so với quyền của người thuê đất trả tiền một lần như không có quyền thế chấp hay góp vốn quyền sử dụng đất mà chỉ được phép thế chấp hoặc góp vốn bằng tài sản trên đất…
Theo đó, ông Đồng đề nghị ghi nhận cả các quyền thế chấp, góp vốn và các quyền khác của người sử dụng đất trả tiền hàng năm tương ứng với người sử dụng đất trả tiền một lần. Điều này sẽ tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho các doanh nghiệp và hệ thống tài chính ngân hàng trong việc tăng cường đầu tư vào đất để từ đó giúp mang lại lợi ích kinh tế từ đất.
Nhóm PV
Bình luận (0)