Cơ hội việc làm cho thế hệ Z

Nhiều lo ngại về cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 có thể phá vỡ thị trường lao động khi tự động hóa thay thế lao động chân tay, rô bốt thay thế con người.

Có tới 65% cơ hội việc làm đang chờ thế hệ Z trong kỷ nguyên số. ẢNH: NGỌC THẮNG

Tuy nhiên, vẫn có những cơ hội việc làm cho thế hệ Z (những người trẻ sinh ra từ giữa năm 1990 – 2012 và lớn lên trong thời đại công nghệ).

4.0 đe dọa người lao động

Theo ông Simon Matthews, Tổng giám đốc ManpowerGroup VN, Thái Lan và Trung Đông, hiện có đến 45% công việc con người làm có thể được tự động hóa. Các ngành chịu tác động nhiều nhất từ công nghệ và tự động hóa là công nghệ thông tin 25%, nhân sự 20%, dịch vụ khách hàng 15%. Ngành bán lẻ và tài chính chịu tác động rất lớn với 47% các hoạt động của nhân viên có thể tự động hóa bằng công nghệ. Tỷ lệ này lên tới 86% đối với công việc kế toán, ghi sổ cũng như các xử lý dữ liệu khác.

Ông Simon Matthews cho hay mặt trái cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 có thể phá vỡ thị trường lao động, hàng triệu lao động trên thế giới rơi vào cảnh thất nghiệp. “Hơn 90% giới chủ dự đoán sẽ bị tác động bởi số hóa trong 2 năm tới. Mối đe dọa chính là tự động hóa, rô bốt, trí thông minh nhân tạo và số hóa”, ông Simon Matthews nói.

Ông Doãn Mậu Diệp, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB-XH, cho rằng điều này không chỉ thay đổi đến số lượng, cấu trúc việc làm, mà còn tác động đến môi trường làm việc của người lao động. Ông Diệp cũng thừa nhận: “VN đang thiếu hụt lao động có trình độ cao, công nhân lành nghề, cũng như nhân lực trình độ cao trong các ngành, các lĩnh vực có tác động mạnh tới tốc độ tăng trưởng cao và bền vững trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Vì vậy, chúng ta phải đào tạo nhân lực trang bị những kiến thức, kỹ năng mới thích ứng được những biến đổi trong kỷ nguyên số”.

Cần thay đổi cách tuyển dụng

Tuy nhiên, theo ông Simon Matthews, tương lai của việc làm không u tối như dự đoán bởi tự động hóa không thể thay thế con người trong phương diện ra quyết định và linh hoạt trong nhận thức. Trong nền công nghiệp 4.0, máy móc có thể ra một số quyết định đơn giản nhưng chỉ con người mới có thể thực hiện được những quyết định phức tạp và khó khăn. Dự báo trong tương lai có tới 65% các công việc cho thế hệ Z.

Nhân sự quản lý cấp cao thiếu hụt trầm trọng

Kết quả khảo sát thiếu hụt nhân tài 2016 – 2017 của ManpowerGroup tại hơn 42.000 doanh nghiệp trên toàn cầu cho thấy, các loại công việc đòi hỏi tay nghề (thợ điện, thợ mộc, thợ nề…) vẫn được xếp loại khó tìm nhân lực nhất trong các năm tới. Trong danh sách 10 ngành nghề khó tuyển dụng nhân sự nhất có thể kể đến các vị trí trong lĩnh vực: công nghệ thông tin, đại diện bán hàng, kỹ sư, tài xế… Cụ thể, ngành công nghệ thông tin thiếu hụt nhân tài trầm trọng nhất trong nhiều năm nay, thứ hạng thiếu hụt nhân lực tăng từ hạng 9 lên hạng 2 trong năm 2016. Tại VN, nhân sự quản lý cấp cao đang thiếu hụt trầm trọng, một phần do tình trạng “chảy máu” chất xám với số người VN làm việc tại nước ngoài năm 2015 tăng 8% so với 2014.

Để doanh nghiệp tại VN có thể bắt kịp xu thế và cạnh tranh được với thời đại, ông Simon Matthews cho rằng sự chuẩn bị kỹ lưỡng và kịp thời về công nghệ và kỹ năng cho người lao động là vô cùng cần thiết. “Các doanh nghiệp cần thay đổi cách tuyển dụng nhân tài, mạnh dạn sử dụng các ứng dụng công nghệ số trong công tác tuyển dụng, đào tạo.

Mặt khác, người lao động phải luôn tìm cách thích nghi với sự thay đổi thông qua nâng cao, làm mới kỹ năng của mình. Nguồn lực con người chính là chìa khóa thành công cốt lõi cho sự phát triển của doanh nghiệp”, ông Simon Matthews nhấn mạnh.

Ông Đinh Đức Hùng, kỹ sư trưởng giải pháp Smart City (Viettel Telecom), nhìn nhận vẫn có nhiều cơ hội tích cực hơn là tiêu cực. Đây là cơ hội dành cho VN từ nước nghèo trở thành nước công nghiệp phát triển, đặc biệt là cơ hội việc làm cho thế hệ Z.

Để không bị nhấn chìm bởi cách mạng công nghiệp 4.0, theo ông Hùng, VN phải chuẩn bị 4 vấn đề cốt lõi gồm: Hạ tầng kết nối di động và cố định; Làm chủ công nghệ kết nối vạn vật, trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây; Ứng dụng các giải pháp viễn thông, công nghệ thông tin trong các lĩnh vực ngành nghề; Nguồn nhân lực. Ông Hùng chia sẻ: “Trong 4 vấn đề trên, điểm đáng lo ngại nhất của VN chính là nguồn nhân lực.

Phần lớn nhân lực của chúng ta làm việc trong các ngành công nghệ rất thấp như nông nghiệp, dệt may… Khi 4.0 đang cận kề, người lao động chỉ còn cách duy nhất là học và tự học để chuyển đổi lực lượng lao động trong các ngành nghề mới”.

Thu Hằng/TNO