Có nên “uốn cây” bằng roi vọt?

Tay cầm cây roi, anh Quảng quất liên hồi vào mông cậu con  trai 12 tuổi đang đứng nhìn ba chằm chằm nơi góc nhà. Nghe hàng xóm mách chuyện Quang vừa đánh nhau với lũ trẻ gần nhà, anh Quảng không kìm được cơn tức giận. Vốn tính nghịch ngợm nên chuyện Quang gây gổ, xô xát với bạn bè nhiều như cơm bữa. Sau những “cuộc chiến” như thế, cu cậu lại “no đòn” với cây roi không nhân nhượng của người cha nóng tính và vô cùng nghiêm khắc. Chị Thu Trang – mẹ bé Quang chia sẻ: “Vì chồng tôi cứ gặp chuyện là dùng đòn roi nên bé Quang sợ ba đến độ cả ngày chủ nhật ở nhà mà cứ lầm lầm lì lì. Có khi, hai ba con không nói với nhau một lời, cứ như mặt trăng mặt trời vậy”.

Không lì đòn như Quang, Tuấn vừa chạy quanh nhà vừa nước mắt ngắn dài hét lên “Mẹ ơi, đừng đánh con nữa!” khi chị Hồng Anh – mẹ em sẵn cây chổi trên tay, quất vào chân cậu con trai. Hỏi ra mới biết chả phải quậy phá gì nhưng cứ “gặt” điểm kém, cu cậu lại bị mẹ nhắc nhở bằng… chổi.

Sắp tốt nghiệp cấp… 1 nhưng vì ham chơi hơn ham học nên Tuấn bị xếp loại trung bình. “Thấy con hàng xóm chăm chỉ học hành mà phát bực với con mình. Đánh xong thấy thương con lắm, nhưng không trị không được”, chị Hồng Anh thở dài.

Trường hợp như Quang và Tuấn xảy ra không ít đối với trẻ nhỏ. Bí cách, nhiều bậc phụ huynh còn phạt con hư theo kiểu: Nhốt ở nhà, úp mặt vào tường cả ngày… Thậm chí trong cơn tức giận, không ít “đấng sinh thành” sẵn sàng thốt ra những lời khiếm nhã với con. Đa phần khi “uốn cây”, các ông bố bà mẹ ít lường trước hậu quả mà chỉ muốn tìm mọi cách để con nghe lời mình. Vì thế, họ quên để ý đến tâm trạng, cảm xúc của trẻ khi “nếm” đòn roi.

Theo Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, chính quan niệm “Thương cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi”đãkhiến các bậc cha mẹ coi chuyện đánh con là quyền của người lớn. Nhiều phụ huynh còn “tận dụng” cái quyền này để “dằn mặt” con mà không biết mình thiếu kỹ năng bảo vệ và chăm sóc con trẻ. Thiếu hiểu biết về pháp luật nói chung cũng như pháp luật về quyền trẻ em nói riêng, nhiều người cho rằng họ có quyền dạy con bằng đòn roi, thậm chí là sỉ nhục, hành hạ. Tuy nhiên, đây lại là nguyên nhân có thể dẫn đến hành vi bạo lực trẻ em. Trong khi đó, báo cáo kết quả giám sát của Ủy ban Văn hóa giáo dục thanh niên thiếu niên và nhi đồng cho thấy, trẻ em là những người chưa phát triển đầy đủ, toàn diện về mặt thể chất, trí tuệ. Nếu bị bạo lực, các em thường rơi vào trạng thái hoảng loạn, sợ hãi, cảm giác bị xa lánh, không muốn giao tiếp với những người xung quanh, thậm chí ảnh hưởng đến cả quá trình phát triển toàn diện. Điều này khiến trẻ thường cáu giận vô cớ, muốn tự tử, dễ bị lôi kéo vào các tệ nạn xã hội như mại dâm, ma túy, bạo lực…

Đứng trước những tình huống này, các nhà tham vấn tâm lý chia sẻ, cha mẹ không nên dùng bạo lực với trẻ. Cụ thể không nên đánh trẻ bằng roi, gậy, các vật dụng cũng như bằng tay… vì chẳng may lỡ tay thì khó lường trước những tổn hại về mặt thể xác lẫn tinh thần. Chịu đựng đòn roi lâu ngày, nhiều trẻ có thể học theo mà đánh ngay em của mình, bạn bè xung quanh. Nhưng nguy hiểm hơn vẫn là tình trạng trẻ trở nên cam chịu khi bị ai đó làm tổn thương, sợ cha mẹ… Bên cạnh đó, trong quá trình dạy con, phụ huynh cũng cần tránh dùng những lời lẽ khiếm nhã như: “Câm mồm không ăn đòn bây giờ, đồ hư hỏng, lì lợm…” bởi cách nói này có thể khiến trẻ mất dần sự tự tin mà trở nên xấu hổ với bạn bè. Thay vào đó, cha mẹ nên dành nhiều thời gian để lắng nghe, chia sẻ cảm xúc của con, tìm những hướng giải quyết nhẹ nhàng, thấu đáo để tình cảm giữa hai thế hệ thêm khắng khít, giúp trẻ cảm nhận được sự hạnh phúc, tình thương yêu để tâm hồn phát triển toàn diện hơn. Cần tăng cường phổ biến kiến thức pháp luật, kỹ năng bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em cho ông bà, cha mẹ, người chăm sóc trẻ, giáo viên… để nâng cao trách nhiệm năng lực của gia đình, cộng đồng. Qua đó đảm bảo thực hiện đúng quyền trẻ em.

Ngọc Trinh