Coi chừng tử vì… hút thuốc lá điện tử

“Thuốc lá điện tử thực chất là các thiết bị điện để nung nóng những hỗn hợp nguyên liệu chứa nhiều hóa chất nhân tạo bên trong, bốc hơi lên để người dùng giải trí. Trong thuốc lá điện tử có 3 nhóm nguy cơ gây hại cho sức khỏe là nicotine, hương liệu nhân tạo và ma túy”, TS.BS Nguyễn Trung Nguyên – Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai – cho biết.

Các bệnh nhân điều trị ngộ độc thuốc lá điện tử tại Bệnh viện Bạch Mai

Trước những nguy hại mà thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng gây; mới đây Thủ tướng Phạm Minh Chính đã yêu cầu các bộ ngành, địa phương áp dụng nhiều biện pháp tăng cường kiểm soát, ngăn chặn loại thuốc lá mới này… Thủ tướng đánh giá, tỷ lệ hút thuốc lá điếu giảm trung bình 0,5% mỗi năm trong nam giới, song gần đây lại xuất hiện tràn lan thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Loại mới này có xu hướng tăng nhanh, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người dùng. Theo đó, yêu cầu Bộ Y tế tăng cường truyền thông về tác hại thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, nghiên cứu, đề xuất giải pháp quản lý; Bộ Tài chính chỉ đạo hải quan kiểm soát chặt việc vận chuyển thuốc lá điện tử qua cửa khẩu, xác lập chuyên án đấu tranh với các ổ nhóm buôn lậu; Bộ Quốc phòng, Công an tăng cường tuần tra, kiểm soát ở khu vực biên giới và xác lập chuyên án điều tra, triệt phá các đầu nậu cung cấp thuốc lá điện tử để truy tố trước pháp luật; Bộ Công thương quản lý thị trường nội địa, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân buôn bán loại thuốc lá này; Bộ Thông tin và Truyền thông, GD-ĐT tăng cường tuyên truyền tác hại thuốc lá điện tử…

Hơn 1.200 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử

Tổng hợp của Bộ Y tế, năm 2023, gần 700 cơ sở khám chữa bệnh (gồm: các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế, bệnh viện thuộc sở y tế và trung tâm y tế huyện) đã tiếp nhận và điều trị cho 1.224 trường hợp do sử dụng thuốc lá điện tử. Bệnh viện Bạch Mai là nơi tiếp nhận điều trị cho khá nhiều trường hợp bị ngộ độc do sử dụng thuốc lá điện tử. Một trong số đó là bệnh nhân T.Q.T. (23 tuổi, Thường Tín, Hà Nội). Bệnh nhân có tiền sử hút thuốc lá điện tử 2 năm. Tối 1-12-2023, T. hút thuốc lá điện tử có cho thêm hương liệu mới. Đến 5 giờ sáng ngày 2-12, T. lên cơn co giật, sùi bọt mép, co giật toàn thân nên được gia đình đưa đi cấp cứu ở bệnh viện gần nhà nhưng không đỡ. Đến ngày 9-12 thì bệnh nhân đuọc chuyển đến Bệnh viện Bạch Mai.

Một trường hợp khác là bệnh nhân L.H.H. (29 tuổi, Đông Anh, Hà Nội) nhập viện Bệnh viện Bạch Mai vì co cứng chân tay, rối loạn vận động. Khai thác bệnh sử cho thấy, bệnh nhân hút thuốc lá và thuốc lá điện tử nhiều năm nay.

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên cho biết, ngày nào Trung tâm Chống độc cũng có bệnh nhân ngộ độc thuốc lá điện tử được điều trị; trong đó nhiều trường hợp là học sinh, thanh thiếu niên. Các ca ngộ độc thuốc lá điện tử đều vào viện với biểu hiện co giật, kích thích, vật vã, ảo giác, loạn thần, hôn mê, tổn thương não và nhiều cơ quan khác, để lại di chứng nặng nề với sức khỏe.

Theo báo cáo của Bộ Y tế, điều tra tình hình sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành tại 34 tỉnh, thành phố năm 2020 cho thấy, tỷ lệ hút thuốc lá điện tử ở người trưởng thành (15 tuổi trở lên) tăng 18 lần (từ 0,2% năm 2015 lên 3,6% năm 2020), trong đó tỷ lệ sử dụng thuốc lá cao nhất tập trung ở nhóm tuổi 15-24 (7,3%), nhóm tuổi 25-44 tuổi (3,2%), nhóm tuổi 45-64 tuổi (1,4%).

Ở thanh thiếu niên, theo kết quả tổng hợp từ các cuộc điều tra của WHO (năm 2019), Bộ Y tế (năm 2022) và kết quả sơ bộ nghiên cứu “Thực trạng sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trong học sinh” tại 11 tỉnh, thành phố năm 2023 cho thấy, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh ở nhóm tuổi 13-17 tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,1% năm 2023; nhóm 13-15 tuổi, từ 3,5% năm 2022 tăng lên 8% năm 2023. Với nữ giới, ở lứa tuổi 11-18, qua điều tra tại 11 tỉnh năm 2023 cho thấy, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử là 4,3%.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, tại Việt Nam mỗi năm có ít nhất 40.000 người tử vong vì các bệnh liên quan thuốc lá (gồm thuốc lá điếu, thuốc lá điện tử… – PV), trong đó đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, ung thư phổi là những nguyên nhân chính.

Bắt giữ nhiều vụ buôn bán, tàng trữ thuốc lá điện tử

Thời gian qua, lực lượng chức năng đã bắt giữ nhiều vụ vận chuyển, tàng trữ và buôn bán thuốc lá điện tử.

Gần đây nhất, chiều 11-5-2024, Đội quản lý thị trường (QLTT) số 1, Cục QLTT tỉnh Lào Cai phối hợp với Đội Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế và Đội Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy – Công an TP.Lào Cai tiến hành khám nơi cất giấu tang vật vi phạm hành chính tại phường Kim Tân, TP.Lào Cai, tỉnh Lào Cai. Theo đó, lực lượng chức năng phát hiện và tạm giữ lô hàng hóa gồm 115 thiết bị đốt tinh dầu để hút nhãn ghi BOACE, AYCEPRO; 400 lọ tinh dầu hương vị hoa quả dùng để hút có nhãn ghi SUPER ICE, ROMIO; 40 phụ kiện thay thế thiết bị đốt tinh dầu. Tổng trị giá lô hàng hóa là 128.000.000 đồng.

Tại thời điểm khám, bà V.T.B.N. (chủ sở hữu của lô hàng) đã không xuất trình được hóa đơn, giấy tờ chứng minh nguồn gốc xuất xứ của hàng hóa.

Ngày 8-5, Đội QLTT số 1, Cục QLTT tỉnh Ninh Thuận kiểm tra đột xuất cơ sở kinh doanh của ông V.B.L. tại phường Đài Sơn, TP.Phan Rang – Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận. Qua đó phát hiện ông L. đang kinh doanh hàng hóa nhập lậu gồm máy hút thuốc lá điện tử – 8 cái; Tinh dầu thuốc lá điện tử – 27 hộp; Đầu lọc thuốc lá điện tử – 10 hộp do Trung Quốc sản xuất. Tất cả số hàng hóa này đều không có hóa đơn chứng từ.

Trước đó, đội QLTT số 1 và số 24 – Cục QLTT Hà Nội phối hợp với Công an huyện Hoài Đức kiểm tra cơ sở kinh doanh dịch vụ chuyển phát hàng hóa Q.Đ.P. Express (Kim Chung, huyện Hoài Đức). Đoàn kiểm tra phát hiện tại đây đang có 18 máy hút thuốc lá điện tử, made in China; 370 lọ tinh dầu thuốc lá điện tử, made in USA; 6.300 gói loại 40g/gói thuốc lá thành phẩm khác, made in Denmark.

Ngọc Hà