Còn lúng túng với dạy tích hợp

Hội thảo “Dạy học tích hợp ở tiểu học hiện tại và tương lai” do Trường ĐH Sư phạm TP.HCM vừa tổ chức đã bàn khá cụ thể về những giải pháp để chương trình thực sự hiệu quả!

Tiết học môn tự nhiên – xã hội của một lớp 2, bài Cây rau, giáo viên mang nhiều loại rau như xà lách, tía tô, rau muống… cố gắng minh họa cho học sinh nội dung bài học. Giáo viên còn nỗ lực tận dụng kênh hình và nội dung sách giáo khoa để truyền tải kiến thức và kỹ năng cho các em theo hình thức tích hợp. Thế nhưng, chính giáo viên lại… căng thẳng, phụ thuộc nhiều vào nội dung sách giáo khoa mà không tích hợp những nội dung liên quan đã có từ bài học trước. Còn học sinh thì sau buổi học vẫn nhầm lẫn và chưa phân biệt được các bộ phận như rễ, thân, cành, lá… Đa số các em không trả lời được câu hỏi rằng mình hiểu biết được gì thông qua bài học. Đây là mô tả của bà Đoàn Thị Ngân – Hiệu trưởng Trường Tiểu học Đặng Thị Rành  (Q.Thủ Đức, TP.HCM) – về một giờ học. Bà cho rằng, dạy tích hợp ở bậc tiểu học phải phối hợp nhiều kiến thức, kỹ năng của các môn học, bài học có liên quan nhằm cung cấp đầy đủ và “toàn diện” nhất kiến thức và kỹ năng cho học sinh.

Chẳng hạn, việc rèn luyện đạo đức, lối sống cho học sinh tiểu học có thể tích hợp trong tất cả các môn. Môn toán ngoài dạy kiến thức còn rèn cho trẻ tính cẩn thận, rèn tư thế ngồi, cầm bút, giao tiếp mạnh dạn, diễn đạt mạch lạc…

Dù vậy, theo bà Đoàn Thị Ngân, ý thức dạy học tích hợp trong các môn học của giáo viên hiện còn hạn chế. Đa số chỉ muốn chuyển tải kiến thức, kỹ năng của bài học cho học sinh mà ngại liên kết, tích hợp với những nội dung liên quan từ bài hoặc môn khác.

“Thực tế, từ năm học 2009-2010, Sở GD-ĐT TP.HCM đã tổ chức tập huấn cho lực lượng giáo viên nòng cốt chuyên môn ở các quận/huyện về dạy học tích hợp để thông qua đó phổ biến đến từng giáo viên trên địa bàn. Giáo viên được yêu cầu bổ sung nội dung tích hợp vào bài dạy, song đa số chỉ bổ sung vài dòng trong giáo án để… đối phó” – bà Đoàn Thị Ngân nhìn nhận.

Việc áp dụng phương pháp tích hợp vào giảng dạy thực tế còn “vướng” ở chỗ thời lượng tiết dạy tiểu học chưa đủ để giáo viên tích hợp đủ các nội dung. Đồ dùng, trang thiết bị cũng chưa đầy đủ để giáo viên có thể mạnh dạn tích hợp. Những giáo viên lớn tuổi thường chỉ dạy theo kinh nghiệm lâu năm mà ít quan tâm đầu tư cho tích hợp. Sau giờ dạy chính khóa, nhiều giáo viên còn “bận” dạy kèm, chăm lo gia đình nên không có điều kiện nghiên cứu thêm tài liệu, xem tin tức… để mở rộng nhận thức về cuộc sống xung quanh.

Thay đổi cách nhìn, nâng cao nhận thức của giáo viên là vấn đề được đề cập trước tiên trong việc cải tiến hiệu quả giảng dạy tích hợp. ThS. Hoàng Trường Giang – Phó trưởng Khoa Giáo dục tiểu học, Trường ĐH Sư phạm TP.HCM – cho rằng phần lớn đội ngũ giáo viên tiểu học hiện nay ở Việt Nam có tuổi đời và tuổi nghề khá cao, họ thừa kinh nghiệm nhưng thiếu kiến thức cần thiết cho dạy học tích hợp. Trong khi đó, dạy học tích hợp đòi hỏi giáo viên có tầm nhìn đầy đủ về chương trình, sách giáo khoa, cách đánh giá tổng hợp…

Còn TS. Vũ Thị Ân – nguyên Trưởng khoa Giáo dục tiểu học, Trường ĐH Sư phạm TP.HCM – đặt vấn đề: Việc dạy tích hợp không chỉ chú trọng đối với giáo viên mà còn cần trang bị cho cả sinh viên ngay từ khi các em còn ở giảng đường ĐH. Bởi dạy học tích hợp hiện nay đã trở thành xu thế chung. Cũng theo TS. Vũ Thị Ân, khoa học đời sống ngày càng phát triển thì đương nhiên phải có nhiều nội dung được đưa vào giảng dạy. Chương trình học nặng khiến áp lực thi cử cũng lớn. Trong điều kiện đó, việc áp dụng dạy học tích cực sẽ giúp giảm bớt áp lực thi cử, giảm được đầu môn học đồng thời tăng tính chủ động, sáng tạo của học sinh trong tiếp cận chương trình.

Bài, ảnh: Mê Tâm