Công nghệ giúp cá nhân hóa hướng nghiệp

Công nghệ giúp cá nhân hóa hướng nghiệp thông qua việc tạo nên những chương trình tư vấn linh động không giới hạn không gian, thời gian – điều mà hướng nghiệp truyền thống không có được. Tuy nhiên, hình thức tư vấn truyền thống được thực hiện trực tiếp bởi các chuyên gia, thầy cô vẫn rất cần thiết duy trì để giữ được tính cảm xúc, tăng hiệu quả và truyền cảm hứng.

ThS. Phạm Doãn Nguyên (Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Hoa Sen) đang tư vấn hướng nghiệp cho học sinh tại một ngày hội

ThS. Phạm Doãn Nguyên (Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Hoa Sen) đã nêu ra nhận định trên cùng với chia sẻ những kinh nghiệm tư vấn hướng nghiệp cho học sinh, sinh viên trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, hội nhập quốc tế.

Tạo bứt phá cho hướng nghiệp

Trong thời gian diễn ra đại dịch Covid-19, cùng với hầu hết các hoạt động giáo dục, việc tư vấn hướng nghiệp được các đơn vị chuyển sang thực hiện trực tuyến trên các nền tảng công nghệ. Từ đó, chẳng những hoạt động tư vấn hướng nghiệp không bị gián đoạn mà ngược lại còn đem lại hiệu quả vô cùng to lớn, hàng trăm ngàn học sinh trên khắp mọi miền vẫn được định hướng thông tin liên quan đến chuẩn bị tâm lý mùa thi, kỹ năng, định vị bản thân và nghề nghiệp, thông tin thị trường lao động…

Dẫn lại vấn đề này, ThS. Phạm Doãn Nguyên muốn nhấn mạnh vai trò không thể thiếu của công nghệ trong hoạt động tư vấn hướng nghiệp cho học sinh. Theo ông Nguyên, mỗi năm, chỉ riêng TP.HCM có khoảng 250.000 học sinh THPT cần được tư vấn hướng nghiệp. Với nhu cầu rất lớn này, trước đây, hoạt động tư vấn hướng nghiệp cho học sinh thường chủ yếu phụ thuộc vào giáo viên hoặc các chuyên gia, thông qua hình thức thực hiện tập trung. Và với cách làm này, học sinh thường phải chờ đợi để được tư vấn và thông tin mang tính chung chung, khó đáp ứng được yêu cầu cá nhân hóa. Các thông tin tư vấn cũng mang tính kinh nghiệm cá nhân cao và khó cập nhật thường xuyên liên tục; ít có cơ hội luyện tập những tình huống mô phỏng; học sinh khó có cái nhìn đầy đủ, đa chiều về nghề nghiệp, thị trường lao động.

Học sinh lớp 12 trong một chương trình tư vấn tuyển sinh

Với công nghệ, hạn chế nói trên được giải quyết. Công nghệ cho phép tổ chức các buổi tư vấn hướng nghiệp trực tuyến, không giới hạn không gian, thời gian, số lượng học sinh tham gia. “Điển hình như AI cho phép xây dựng nội dung hướng nghiệp phong phú từ định vị bản thân, mô tả ngành nghề, thông tin thị trường lao động, xu hướng và triển vọng nghề nghiệp trong tương lai. Bỏ qua rào cản địa lý và thời gian, hoạt động tư vấn hướng nghiệp đi vào cá nhân hóa từng học sinh, cho người dùng cảm giác riêng tư. AI cũng phân tích dữ liệu, đưa ra câu trả lời logic giúp học sinh khám phá năng lực, sở thích, tính cách để lựa chọn nghề nghiệp” – ThS. Nguyên nói.

Thầy, trò cần biết cách “hòa mình” vào công nghệ

Để hoạt động hướng nghiệp ngày càng hiệu quả, ThS. Nguyên cho rằng cần phát huy vai trò của công nghệ trong các chương trình tư vấn trực tuyến lẫn trực tiếp; ở đó, người giáo viên cần có năng lực làm chủ công nghệ. Bởi người giáo viên hay chuyên gia tư vấn có một lợi thế đặc biệt, đó là khả năng đem đến cho người học những điều mà AI không thể làm được: Sự đồng cảm, sẻ chia, động viên khích lệ, truyền cảm hứng. Từ đó, giúp họ đưa ra quyết định chọn ngành nghề phù hợp. Đáng chú ý, thời nay, thế hệ trẻ được sống trong điều kiện công nghệ phát triển mạnh mẽ. Các em rất nhạy và có năng lực sử dụng công nghệ tốt, điều này đòi hỏi người giáo viên cũng phải không ngừng trau dồi, nâng cao năng lực này để việc hướng nghiệp được đồng bộ với nhu cầu, nguyện vọng lẫn khả năng tiếp cận của các em.

Ngoài nỗ lực của cá nhân giáo viên, ông Nguyên cho rằng, các cấp quản lý cần xây dựng những nền tảng tư vấn trực tuyến tích hợp công nghệ đồng bộ; đào tạo và hướng dẫn giáo viên sử dụng, khai thác tiềm năng của chúng. Đồng thời, khuyến khích giáo viên tham gia các khóa đào tạo trực tuyến về công nghệ; xây dựng hệ sinh thái doanh nghiệp trong hướng nghiệp; đầu tư cơ sở hạ tầng kỹ thuật công nghệ và trang thiết bị để giáo viên có thể thực hiện cá nhân hóa hướng nghiệp đối với học sinh, đặc biệt chuẩn hóa nội dung hướng nghiệp dành cho giáo viên.

“Phía học sinh, cần chủ động tìm hiểu để sử dụng tiện ích từ công nghệ trong học tập và định hướng nghề nghiệp; thích nghi và có sự chuẩn bị kỹ lưỡng với những đổi mới trong chương trình giáo dục để có thể chọn ngành, trường phù hợp” – ThS. Nguyên khuyến khích. Theo ông Nguyên, trong xu hướng phát triển ngành nghề đa dạng, có tính chuyên môn hóa cao, ứng dụng công nghệ thông tin mạnh mẽ và có tính liên ngành – xuyên ngành thì việc học sinh có lợi thế về sử dụng công nghệ không chỉ giúp khâu hướng nghiệp thuận lợi mà còn đem đến kết quả cao cho chính các em trong học tập, làm việc.

Việt Ngân