Cuộc thi “Khoa học kỹ thuật quốc gia học sinh trung học”: Học sinh cọ xát thực tiễn

Bộ GD-ĐT đã tổ chức trao giải cuộc thi “Khoa học kỹ thuật quốc gia học sinh trung học” năm học 2020-2021, đồng thời phát động cuộc thi cho năm học 2021-2022, trong đó, 12 dự án đoạt giải nhất.

Một hoạt động thi sáng chế của nhóm học sinh TP.HCM

Cuộc thi năm 2020-2021 có 141 dự án của học sinh đến từ 61 sở GD-ĐT, 7 trường phổ thông thuộc các trường ĐH và 1 trường phổ thông vùng cao Việt Bắc tham dự. Trong số đó, 113 dự án của học sinh cấp THPT; 28 dự án của các em đang học lớp 8, 9 cấp THCS. Cuộc thi đã chọn trao giải cho 91 dự án; chiếm 64,5% tổng số dự thi. Trong đó, 12 dự án đoạt giải nhất, 19 dự án đoạt giải nhì, 26 giải ba và 34 giải tư.

Trải đều 11 nhóm lĩnh vực

Theo báo cáo tổng kết cuộc thi, các đề tài dự thi năm nay khá phong phú, tập trung vào 11 nhóm lĩnh vực. Trong đó, nhóm lĩnh vực khoa học xã hội – hành vi có 16 đề tài. Các nhóm lĩnh vực kỹ thuật cơ khí; robot và máy tính thông minh, toán học; năng lượng, vật lý, khoa học vật liệu, vật lý và thiên văn; khoa học động vật, y sinh và khoa học sức khỏe, y học mỗi nhóm có 12 đề tài. Rất nhiều dự án dự thi năm nay liên quan đến những vấn đề mà xã hội đặc biệt quan tâm như môi trường, sức khỏe, bảo vệ động – thực vật…

Cả 12 dự án đoạt giải nhất trải đều ở 11 nhóm lĩnh vực. Trong đó nhóm lĩnh vực hệ thống nhúng có 2 giải nhất thuộc về dự án “Giường bệnh thông minh hỗ trợ cho người mất chức năng vận động tay chân sử dụng tại nhà” của học sinh Trường THPT Hoa Lư A (tỉnh Ninh Bình) và dự án “Cảnh báo sớm các rủi ro trong môi trường nuôi tôm bằng trí tuệ nhân tạo” của học sinh Trường THPT Hòn Gai (tỉnh Quảng Ninh).

Phần lớn dự án đoạt giải nhất có tác giả là học sinh cấp THPT. Riêng dự án “Kích thích tư duy toán học thông qua hệ thống bài tập hình học và trò chơi được thiết kế bằng phần mềm Scratch” thuộc lĩnh vực toán học là của học sinh cấp THCS – Trường THCS Nguyễn Tri Phương (tỉnh Thừa Thiên – Huế).

Bên cạnh đó, dự án giải nhất “Khó khăn tâm lý trong học tập trực tuyến của học sinh THPT trước yêu cầu đổi mới hình thức dạy học” của học sinh Trường THPT chuyên Lào Cai (tỉnh Lào Cai) thuộc lĩnh vực khoa học xã hội và hành vi được đánh giá là đã bắt vấn đề thời sự học đường và tìm cách giải quyết để phù hợp với xu hướng giáo dục của thời đại 4.0.

Từ các dự án đoạt giải nhất sẽ chọn ra 7 dự án đại diện của Việt Nam dự thi khoa học kỹ thuật quốc tế theo hình thức trực tuyến trong thời gian tới.

Các dự án đoạt giải nhất còn lại bao gồm: “Vi tảo biển – nguồn thức ăn tự nhiên giàu dinh dưỡng cho ấu trùng ngao dầu” (thuộc lĩnh vực y sinh và khoa học sức khỏe) của học sinh hai trường là THPT Việt Đức và THPT Chu Văn An (Hà Nội); “Thiết bị hỗ trợ phục hồi chức năng bàn tay cho bệnh nhân bị di chứng hậu đột quỵ” (lĩnh vực kỹ thuật y sinh) của học sinh Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong (TP.HCM); “Nghiên cứu phân lập các hợp chất ức chế tăng sinh tế bào cơ trơn động mạch chủ và hoạt hóa eNOS trên tế bào ECV304 từ một số bài làm thuốc thuộc chi Polygonum L. định hướng phòng và điều trị xơ vỡ động mạch” (lĩnh vực hóa học) của học sinh Trường THPT Ngô Quyền và THPT Nguyễn Trãi (Hải Phòng); “Thiết kế, chế tạo hệ thống giám sát và quản lý học sinh trong trường học” (lĩnh vực phần mềm hệ thống) của học sinh Trường Tiểu học – THCS và THPT Victory (tỉnh Đắk Lắk); “Cải tiến peptit polybia-mpl để ứng dụng trong điều trị ung thư” (lĩnh vực hóa sinh) của học sinh Trường THPT chuyên Lam Sơn và THPT Hàm Rồng (tỉnh Thanh Hóa); “Nghiên cứu điều khiển quá trình phân giải thuốc bọc trong Alginate chứa nano oxit sắt từ” (lĩnh vực khoa học vật liệu) của học sinh Trường THCS và THPT Nguyễn Tất Thành (ĐH Sư phạm Hà Nội); “Nghiên cứu, định danh loài sinh vật trung gian và trực tiếp gây viêm, hoại tử vết thương trên da người ở vùng nông thôn huyện Mỏ Cày Bắc tỉnh Bến Tre và định hướng giải pháp trong phòng trị hiệu quả cho người dân” (lĩnh vực kỹ thuật môi trường) của học sinh Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu (tỉnh Bến Tre); “Cánh tay robot cho người khuyết tật liệt cơ tay toàn phần” (lĩnh vực kỹ thuật cơ khí) của học sinh Trường THPT Hàn Thuyên (tỉnh Bắc Ninh).

Các dự án đoạt giải nhất đã được trình bày tóm tắt và nhóm tác giả cũng đã trả lời phỏng vấn bằng tiếng Anh để lựa chọn ra 7 dự án đại diện của Việt Nam dự thi khoa học kỹ thuật quốc tế theo hình thức trực tuyến trong thời gian tới.

Học sinh được cọ xát thực tiễn

Được biết, từ năm học 2011-2012, Bộ GD-ĐT đã triển khai hoạt động nghiên cứu khoa học và tổ chức thường niên cuộc thi “Khoa học kỹ thuật cấp quốc gia” dành cho học sinh trung học để thiết thực đổi mới cách dạy – học theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực người học; khuyến khích các em nghiên cứu khoa học, vận dụng kiến thức của các môn học vào giải quyết những vấn đề của thực tiễn cuộc sống. Cuộc thi đã thu hút hàng ngàn học sinh của các tỉnh, thành phố tham gia.

Liên tục 8 năm qua, đoàn học sinh Việt Nam dự thi Khoa học kỹ thuật cấp quốc tế đều đoạt giải. Cụ thể, năm 2012 có 1 giải nhất; năm 2014 đoạt 2 giải tư, 1 giải đặc biệt; năm 2017 có 1 giải ba, 4 giải tư, 4 đoạt giải đặc biệt; năm 2018 và năm 2019 đều có dự án đạt giải ba. Năm 2020 vì dịch Covid-19 học sinh Việt Nam không tham gia được.

Đây là năm thứ 9 cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia dành cho học sinh trung học được tổ chức nhằm khuyến khích các em nghiên cứu khoa học kỹ thuật và vận dụng kiến thức của môn học vào giải quyết những vấn đề của thực tiễn đời sống. Hoạt động này góp phần đổi mới hình thức tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực – phẩm chất của học sinh; thực hiện giáo dục tích hợp khoa học – công nghệ – kỹ thuật – toán.

Cuộc thi cũng khuyến khích sự tham gia hỗ trợ của các cơ sở giáo dục ĐH, CĐ, cơ sở nghiên cứu, doanh nghiệp… đối với hoạt động nghiên cứu khoa học kỹ thuật của học sinh phổ thông. Đây đồng thời là cách chuẩn bị cho học sinh tác phong khoa học, năng lực nghề nghiệp và tiềm năng khởi nghiệp sau khi học xong cấp trung học; góp phần thực hiện giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh.

Việt Ngân