Hệ thống đường sắt đô thị được xem là bước ngoặt lớn trong chiến lược phát triển hạ tầng của Đà Nẵng. Không chỉ giải quyết bài toán giao thông, dự án này còn mở ra tầm nhìn về một đô thị xanh, thông minh và có sức lan tỏa khu vực.
Yêu cầu tất yếu của đô thị tăng trưởng nhanh
Theo Phó Chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng Trương Quang Nam, cùng với đà tăng trưởng mạnh mẽ, thành phố đang đối diện những thách thức điển hình của một đô thị lớn: ùn tắc, ô nhiễm và áp lực hạ tầng ngày càng tăng. “Để duy trì tốc độ phát triển và nâng cao chất lượng sống, Đà Nẵng cần một bước đột phá trong hạ tầng giao thông”, ông Trương Quang Nam nhấn mạnh.
Hệ thống đường sắt đô thị trong tầm nhìn ấy được xem như “xương sống” của đô thị tương lai. Đường sắt không chỉ giúp giảm áp lực giao thông, cắt giảm phát thải carbon mà còn kích thích phát triển thương mại, dịch vụ, du lịch và logistics. Ông Lê Quang Nam khẳng định: “Đây không chỉ là một dự án giao thông. Đây là công trình của tầm nhìn, thể hiện khát vọng đưa Đà Nẵng vươn lên tầm vóc khu vực, kết nối các khu vực chức năng, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và kiến tạo một môi trường sống xanh, sạch, đẹp hơn cho thế hệ mai sau”.
Theo Phó Giám đốc Sở Xây dựng Lương Thạch Vỹ, quy hoạch tổng thể đến năm 2045 xác định 16 tuyến đường sắt đô thị với tổng chiều dài 204,7km, gồm 2 tuyến metro (MRT) và 14 tuyến tàu điện nhẹ (LRT). Mạng lưới này sẽ kết nối toàn diện các khu vực trọng điểm như sân bay quốc tế, cảng Tiên Sa, ga đường sắt, bến xe trung tâm, khu công nghệ cao, các đô thị vệ tinh và các bãi biển du lịch, tạo thành một cấu trúc giao thông liên kết vùng hài hòa giữa phát triển kinh tế – xã hội và bảo vệ môi trường. Trong đó, Đà Nẵng ưu tiên triển khai hai tuyến chiến lược cho tuyến Sân bay quốc tế Đà Nẵng – Hội An – Tam Kỳ – Chu Lai, giai đoạn 1 (năm 2025-2030) thực hiện đoạn Đà Nẵng – Hội An. Tuyến ga đường sắt tốc độ cao quốc gia – ga trung tâm đường sắt đô thị (LRT10). Hai tuyến này không chỉ phục vụ giao thông nội đô mà còn đóng vai trò cầu nối vùng trọng điểm kinh tế miền Trung, gắn kết Đà Nẵng với Quảng Nam, Chu Lai và hệ thống đường sắt quốc gia. UBND TP.Đà Nẵng định hướng ưu tiên kêu gọi vốn đầu tư tư nhân, nhằm bảo đảm tính linh hoạt, hiệu quả và giảm gánh nặng ngân sách.
Đặt nền móng cho đô thị thông minh và phát triển bền vững
Tại hội thảo “Xây dựng hệ thống đường sắt đô thị Đà Nẵng – Tầm nhìn, thách thức và giải pháp bền vững diễn ra cuối tháng 10-2025 vừa qua, các chuyên gia, nhà quản lý và đại diện Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội, TP.HCM đã chia sẻ nhiều bài học quý về quy trình đầu tư, công nghệ và quản lý. Tiến sĩ Nguyễn Quốc Hiển – chuyên gia khảo sát triển khai hệ thống đường sắt đô thị lưu ý: công tác giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật phải hoàn tất trước khi khởi công, tránh vướng mắc như từng xảy ra ở một số dự án lớn. Bên cạnh đó, Đà Nẵng cần nghiên cứu tổng thể ngay từ đầu, xác định loại hình, công nghệ và tiêu chuẩn kỹ thuật phù hợp từng tuyến, đồng thời xây dựng hành lang pháp lý rõ ràng, đảm bảo nguồn vốn xuyên suốt. Đặc biệt, nên nghiên cứu áp dụng cơ chế ủy quyền gắn với trách nhiệm giải trình minh bạch, phân chia gói thầu hợp lý và thiết lập ma trận quản lý giao diện từ giai đoạn thiết kế, giúp giảm thiểu rủi ro chồng chéo, nâng cao tính chuyên nghiệp.
Một vấn đề thực tế khác cũng được đặt ra là đặc thù giao thông Việt Nam có lượng xe máy lớn, nên cần tính toán kỹ bãi đỗ xe tại các nhà ga, bảo đảm người dân dễ dàng tiếp cận và sử dụng phương tiện công cộng.
Bên cạnh hạ tầng kỹ thuật, mô hình TOD (Transit Oriented Development) – phát triển đô thị định hướng giao thông công cộng cũng được nhiều chuyên gia xem là hướng đi chiến lược để khai thác hiệu quả quỹ đất quanh các nhà ga. TOD giúp tăng giá trị đất đai, tái cấu trúc không gian đô thị và tạo nguồn lực tài chính bền vững cho chính hệ thống đường sắt đô thị.
Theo các chuyên gia, mô hình này sẽ giúp Đà Nẵng hình thành những trung tâm đô thị mới dọc theo các tuyến metro, gắn liền với dịch vụ, thương mại, du lịch, văn hóa và giải trí… những lĩnh vực vốn là thế mạnh của thành phố bên bờ sông Hàn này. Khi đó, đường sắt đô thị không chỉ là phương tiện di chuyển mà còn là động lực tái thiết toàn bộ cấu trúc phát triển đô thị.
Đường sắt đô thị Đà Nẵng không chỉ được xem là dự án giao thông chiến lược mà còn là biểu tượng của tư duy quy hoạch mới, nơi hạ tầng và con người cùng hướng đến tương lai bền vững. “Thành công của đường sắt đô thị không chỉ đo bằng chiều dài tuyến mà bằng chiều sâu tư duy quản trị”, tiến sĩ Nguyễn Quốc Hiển nói.
Khi những tuyến metro và tàu điện đầu tiên được khởi công. Đó sẽ là thời điểm Đà Nẵng chính thức đặt những “đường ray của khát vọng” về một thành phố hiện đại, nhân văn và kết nối khu vực trên nền tảng quy hoạch thông minh, tầm nhìn dài hạn và quyết tâm của cả hệ thống chính trị.
Thiên Phúc
Bình luận (0)