Đà Nẵng: Nỗi lo thiếu nước sinh hoạt giữa mùa hè

Vừa bước vào mùa khô, sông Cẩm Lệ (Đà Nẵng) đã bắt đầu xảy ra hiện tượng xâm nhập mặn. Độ mặn tại cửa thu của Nhà máy nước Cầu Đỏ tăng cao có nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn cấp nước sinh hoạt cho người dân TP. Trong khi đó, Nhà máy nước Hòa Liên vừa khánh thành với tổng vốn đầu tư gần 1.200 tỷ đồng vẫn chưa khởi động…

Nhà máy nước Hòa Liên đầu tư gần 1.200 tỷ đồng vướng cơ chế chưa vận hành trong khi Đà Nẵng đang đối mặt với nguy cơ nhiễm mặn nước sinh hoạt

Tình trạng xâm nhập mặn gia tăng

Những ngày qua, nước sông Cẩm Lệ đã xảy ra hiện tượng xâm nhập mặn. Độ mặn tại cửa thu của Nhà máy nước Cầu Đỏ tăng cao, có nguy cơ ảnh hưởng đến an toàn cấp nước của TP.Đà Nẵng trong mùa du lịch. Theo dự báo của Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Trung Trung bộ, tại khu vực TP.Đà Nẵng, tình trạng xâm nhập mặn ở hạ lưu các sông có khả năng tăng trong tháng 5. Lưu lượng dòng chảy trung bình tháng 5-2023 trên sông Vu Gia tại Thành Mỹ ở mức thấp hơn trung bình nhiều năm, thiếu hụt 69%. Hiện mực nước trên các hồ chứa thủy điện thượng nguồn sông Vu Gia ở mức thấp hơn từ 3 tới 20m so với mực nước bình thường, dung tích các hồ đạt từ 54-90% so với dung tích bình thường.

Theo đó, Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Trung Trung bộ cảnh báo tình trạng xâm nhập mặn có khả năng ảnh hưởng xấu đến nguồn nước phục vụ cho sản xuất và sinh hoạt tại địa phương.

Để hạn chế tối đa tình trạng mặn xâm nhập, Sở Xây dựng TP.Đà Nẵng đã có văn bản gửi Công ty cổ phần Cấp nước Đà Nẵng đề nghị đảm bảo an toàn nguồn nước cho TP. Cụ thể, thường xuyên theo dõi chặt chẽ tình hình nhiễm mặn tại cửa thu nước thô vào Nhà máy nước Cầu Đỏ và mực nước tại đập dâng An Trạch; vận hành tối đa năng lực hiện có của các trạm bơm phòng mặn trong trường hợp nước sông Cẩm Lệ bị nhiễm mặn nặng. Trong quá trình vận hành, nếu xác định có nguy cơ thiếu nước, khẩn trương báo cáo Sở Xây dựng để kịp thời tham mưu các phương án phù hợp, tuyệt đối không để bị động trong việc triển khai các giải pháp cấp nước cho TP.

Trước tình hình thời tiết mùa khô khắc nghiệt, UBND TP.Đà Nẵng đã có văn bản gửi Bộ Tài nguyên – Môi trường và Bộ Công thương về việc điều tiết nước sinh hoạt cho TP. Cụ thể, kiến nghị Bộ Tài nguyên – Môi trường chỉ đạo Cục Quản lý tài nguyên nước và các cơ quan chức năng thanh tra, kiểm tra, giám sát việc vận hành các hồ chứa theo quy trình 1865 để tránh cạn kiệt hồ chứa do vận hành không đúng quy trình, không đảm bảo nguyên tắc an ninh cấp nước phục vụ sinh hoạt, sản xuất vùng hạ du lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn. Kiến nghị Bộ Công thương chỉ đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia chỉ thực hiện huy động điện của các nhà máy thủy điện trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn vào hệ thống điện quốc gia phù hợp với yêu cầu về thời gian, lưu lượng xả của từng hồ trong mùa cạn theo quy định của quy trình 1865, trừ trường hợp bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia theo quy định: Ưu tiên dành nước của các hồ chứa thủy điện phục vụ phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn; bảo đảm cấp nước an toàn cho vùng hạ du lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn đến cuối mùa cạn.

“Khi độ mặn nước sông Cẩm Lệ từ 200-1.000mg/l, công ty điều chỉnh giảm lưu lượng nước được lấy trực tiếp từ sông Cẩm Lệ và tiến hành lấy nước sông Yên từ trạm bơm phòng mặn An Trạch. Khi độ mặn nước sông Cẩm Lệ lớn hơn 1.000mg/l, công ty đóng kín cửa thu nước tại sông Cẩm Lệ và tiến hành bơm nước sông Yên với công suất tối đa từ trạm bơm phòng mặn An Trạch. Trường hợp trong 24 giờ liên tục độ mặn nước sông Cẩm Lệ vẫn lớn hơn 1.000 mg/l mà việc khai thác nước từ trạm bơm phòng mặn An Trạch không đủ cung cấp nước, công ty phải báo cáo để Chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng xem xét, quyết định điều chỉnh chế độ vận hành xả nước của các hồ thủy điện trên lưu vực sông Vu Gia để giảm mặn theo quy định của quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn”, công văn nêu rõ.

Nhà máy nước nghìn tỷ vẫn… khô

Cuối tháng 3-2023, TP.Đà Nẵng đã tổ chức khánh thành Nhà máy nước Hòa Liên với tổng vốn đầu tư gần 1.200 tỷ đồng. Đây là nhà máy nước sẽ lấy nguồn nước từ sông Cu Đê (xã Hòa Bắc, huyện Hòa Vang) để phục vụ nhu cầu sinh hoạt, đảm bảo an ninh nguồn nước của TP. Tuy nhiên, từ đó đến nay đã hơn 1 tháng, việc vận hành vẫn gặp vướng mắc.

Theo tìm hiểu, chúng tôi được biết Công ty cổ phần Cấp nước Đà Nẵng (Dawaco) đã cổ phần hóa. Trong khi đó, Nhà máy nước Hòa Liên được đầu tư công nên không thể giao cho doanh nghiệp cổ phần quản lý, vận hành. Do đó, việc quản lý vận hành được giao cho Trung tâm Quản lý hạ tầng đô thị trực thuộc Sở Xây dựng. Tuy nhiên đơn vị này chưa có đủ nhân lực đáp ứng nhiệm vụ.

Một nguyên nhân khác, Nhà máy nước Hòa Liên được cho là vướng mắc về đơn giá nước. Dự kiến đơn giá sẽ được tạm tính theo giá của Nhà máy nước Cầu Đỏ (Công ty cổ phần Cấp nước Đà Nẵng). Tuy nhiên chi phí vận hành của các nhà máy nước này khác nhau. Các bên chưa thống nhất được công suất vận hành phù hợp để đảm bảo thu chi nên dù đã khánh thành đưa vào sử dụng đã lâu nhưng nhà máy này vẫn chưa khởi động.

Vĩnh Phan