Kinh tế - Giáo dụcChuyện doanh nghiệp

Đắc Lắc: Các doanh nghiệp FDI đang làm gì?

Tạp Chí Giáo Dục

Ngoài việc tận dụng triệt để những kẽ hở của pháp luật Việt Nam để thâu tóm vùng nguyên liệu càphê, các doanh nghiệp FDI tại Đắc Lắc chỉ xuất khẩu càphê thô với hàm lượng công nghệ, giá trị gia tăng thấp. Vì vậy, chẳng những doanh nghiệp FDI không làm tăng giá trị càphê như kỳ vọng, mà ngân sách nhà nước cũng không thu được gì.

“Đại gia” báo lỗ
Doanh nghiệp (DN) có vốn đầu tư nước ngoài đầu tiên hoạt động trong lĩnh vực xuất khẩu càphê tại Đắc Lắc là Công ty TNHH chế biến càphê Man – Buôn Ma Thuột (Dakman), được Bộ KHĐT cấp giấy phép năm 1995. Đây là liên doanh giữa Cty ED&FMAN VIETNAM HOLDING B.V Vương quốc Anh với một DN nhà nước là Cty TNHH MTV xuất nhập khẩu càphê 2.9 Đắc Lắc (Simexco), tỉ lệ góp vốn 66,4% và 33,6%. Từ năm 2008 đến nay, Dakman liên tiếp báo lỗ nên không phát sinh thuế thu nhập DN. Dễ thấy là nếu tiếp tục lỗ, Dakman sẽ trở thành DN… 100% vốn đầu tư nước ngoài như nhiều liên doanh khác tại VN. Lúc đó không chỉ mất vốn, DNVN còn mất luôn lợi thế xuất xứ, khách hàng, thương hiệu… 
Với sự xuất hiện ồ ạt của các DN FDI, càphê VN vẫn xuất khẩu thô với giá trị thấp.
Ngoài Dakman, đã có thêm 7 DN và chi nhánh DN FDI được UBND tỉnh Đắc Lắc cấp giấy chứng nhận đầu tư, bao gồm Cty TNHH càphê Hà Lan Việt Nam (Nedcoffee), Cty TNHH càphê Ngon, chi nhánh Cty TNHH càphê Vĩnh An, chi nhánh Cty TNHH Armajaro, chi nhánh Cty TNHH Olam, chi nhánh Cty TNHH Neumann Gruppe và chi nhánh Cty TNHH Louis Dreyfus Commodities. Nếu liên doanh Dakman báo lỗ thì các DN này lách luật, lấn sân các DN trong nước mà không bị xử lý gì. Nghị định 23/2007 chỉ cho phép DN FDI mua hàng hóa qua hộ kinh doanh hoặc DN trong nước, nhưng các DN này vẫn tổ chức thu mua đến tận gốc càphê. Điển hình là chi nhánh Neumann Gruppe và chi nhánh Olam mua trực tiếp 125,28 tấn trong năm 2009; 226,6 tấn trong năm 2010 – số liệu do DN tự báo cáo. Các cơ quan quản lý địa phương biết rõ, nhưng rất ngại xử lý vì Luật Đầu tư không cấm DN nước ngoài mua hàng trực tiếp như Nghị định 23.
Ngân sách thất thu
Theo thống kê của UBND tỉnh Đắc Lắc, trong niên vụ 2010 – 2011, các DN FDI này đã thu mua hơn 180.000 tấn càphê, chiếm khoảng 50% tổng sản lượng càphê của tỉnh. Trong đó nhiều DN tăng tốc thu mua rất nhanh, thường là tăng gấp 2 – 3 lần sau mỗi năm. Điển hình như Cty TNHH ca phê Vĩnh An năm 2009 chỉ mua 4.029 tấn thì năm 2010 là 14.018 tấn, chi nhánh Armajaro là 7.096 tấn và 19.698 tấn, chi nhánh Olam là 23.936 tấn và 58.177 tấn tương ứng v.v… Đây quả là sự phát triển thần tốc.
Theo Sở KHĐT Đắc Lắc, chủ trương của tỉnh là khuyến khích DN nước ngoài chế biến sâu, làm gia tăng giá trị càphê, tăng thu ngân sách nhà nước. Nhưng hầu hết các “nhà máy chế biến” của DN FDI chỉ thu mua, phân loại, đánh bóng càphê hạt rồi xuất khẩu. Càphê nhân xuất khẩu là mặt hàng được hoàn thuế GTGT nên ngân sách cũng không thu được đồng nào. Nếu một ngày, nhờ đồng vốn và nghiệp vụ kinh doanh quốc tế, các DN FDI thâu tóm toàn bộ càphê xuất khẩu của VN mà hàm lượng công nghệ, giá trị gia tăng, nộp ngân sách vẫn không cải thiện thì rất nguy. Ông Võ Thanh – Giám đốc Sở Công Thương Đắc Lắc – cho biết, UBND tỉnh và các ngành chức năng nhận thức rõ điều này, nên sắp tới chỉ ưu tiên cho DN FDI nào đầu tư chế biến càphê rang xay, càphê hòa tan, các sản phẩm có giá trị khác.
Kiều Phan
Theo Lao Động

 

Bình luận (0)