Đảm bảo nguồn lực thực hiện chiến lược giáo dục “Đi trước, đón đầu”

Đảm bảo nguồn lực thực hiện chiến lược giáo dục “Đi trước, đón đầu” - Audio

00:00 / 00:00

An audio error has occurred, player will skip forward in 2 seconds.

1 Đảm bảo nguồn lực thực hiện chiến lược giáo dục “Đi trước, đón đầu” Audio

TP.HCM đang thực hiện rà soát nhu cầu giáo viên mầm non, phổ thông đến năm 2031 để đảm bảo đủ nguồn lực giáo viên từ năm học 2026-2027 đến năm học 2030-2031. Việc rà soát không chỉ dựa trên nhu cầu thực tế mà buộc nhà trường, địa phương phải có cái nhìn dài hơi để tính toán đúng, đủ số lượng giáo viên cần ở từng môn học, bậc học.

Ở cấp THCS, tình trạng thừa giáo viên thường đối với các bộ môn tích hợp

Thừa, thiếu giáo viên cục bộ

Năm học 2024-2025 là năm kết lại một vòng Chương trình GDPT 2018 đối với giáo dục phổ thông. Thực tế từ khi triển khai chương trình năm 2020 đến nay cho thấy, tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ ở một số bộ môn đã diễn ra ở các nhà trường, địa phương.

Đối với bậc THPT, việc học sinh được chọn học các môn học lựa chọn theo sở thích, năng lực, gắn với định hướng nghề nghiệp đã phát sinh tình trạng thừa, thiếu giáo viên nhiều bộ môn. Để giải quyết thực trạng này buộc các nhà trường phải giao cho giáo viên thêm nhiệm vụ kiêm nhiệm, đồng thời hạn chế lại những lựa chọn về môn học lựa chọn của học sinh, cân đối trên đặc thù đội ngũ của nhà trường.

“Năm học 2024-2025, công nghệ và kinh tế pháp luật, sinh, là những môn nhà trường đang dư giáo viên do số lớp học sinh lựa chọn những môn này ít hơn so với giáo viên hiện có. Trong khi đó tin học, âm nhạc, mỹ thuật lại đang thiếu do số học sinh đăng ký học vượt quá so với số giáo viên hiện có. Riêng mỹ thuật, âm nhạc thì nhà trường thiếu do không tuyển dụng được. Hiện nay, nhà trường sắp xếp giáo viên dôi dư để dạy thêm các nội dung như hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp, nội dung giáo dục địa phương…” – hiệu trưởng một trường THPT tại TP.Thủ Đức chia sẻ.

Trong khi đó, ở bậc THCS, tình trạng dôi dư giáo viên lại chủ yếu đến từ việc các môn học lý, hóa, sinh, lịch sử, địa lý trong Chương trình GDPT 2006 trước đó được chuyển thành môn khoa học tự nhiên; lịch sử và địa lý trong Chương trình GDPT 2018. Có nhiều trường sau 4 năm thực hiện Chương trình GDPT 2018 thì số giáo viên dôi dư lên đến cả 5 người, buộc phải thực hiện các nhiệm vụ kiêm nhiệm như phụ trách các môn học mới như giáo dục địa phương; hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp…

Để đảm bảo đủ nguồn lực giáo viên, nhà trường cần có cái nhìn dài hơi, tính toán nhiều yếu tố

Đối với bậc tiểu học, tiếng Anh, tin học, mỹ thuật, âm nhạc vẫn là những bộ môn thiếu giáo viên cục bộ. Theo thống kê của Sở GD-ĐT TP.HCM, giai đoạn 2018-2023, thành phố cần 1.129 giáo viên tiếng Anh, nhưng tuyển được 841 người, tức 75% nhu cầu. Với môn tin học, tình trạng khó khăn hơn khi 140 người được tuyển mới dù có hơn 500 chỉ tiêu, tỷ lệ đáp ứng là 28%.

Rà soát, đánh giá phải dài hơi

Để giải bài toán thừa, thiếu giáo viên cục bộ cũng như đảm bảo đủ nguồn lực giáo viên đến năm học 2030-2031, các địa phương, nhà trường cần có sự rà soát, tính toán dài hơi, dựa trên nhiều yếu tố chứ không hẳn là các phép tính cơ học trên số lớp học, số học sinh…

Ông Trịnh Vĩnh Thanh – Trưởng phòng GD-ĐT quận Gò Vấp cho hay, số giáo viên cần có đảm bảo đứng lớp sẽ biến động hàng năm. Biến động này dựa trên nhiều yếu tố, đó là sĩ số học sinh biến động mỗi năm, số giáo viên đến tuổi về hưu, số giáo viên chuyển công tác hoặc giáo viên nghỉ việc… Đôi khi còn có thể theo việc quy hoạch thêm trường mới, tác động đến quy mô trường lớp.

Như vậy, để tính được nhu cầu giáo viên cần có trong giai đoạn 2026-2031 thì cần thiết phải có những dự báo chính xác về biến động sĩ số học sinh qua từng năm, quy mô trường lớp trong giai đoạn; số giáo viên đến tuổi về hưu ở từng bậc học; dự báo số giáo viên chuyển công tác (nếu có).

“Để ra được những con số này thì cần hệ thống lại quy mô ngành giáo dục của địa phương trong ít nhất 5 năm trở lại đây, nhìn tổng thể về đội ngũ, học sinh… Thuận lợi của quận Gò Vấp là có triển khai Trung tâm Điều hành thông minh ngành giáo dục quận, dựa vào đó ngành giáo dục có thể dự báo được số giáo viên sẽ đến tuổi về hưu trong từng năm, số học sinh biến động ở từng địa bàn, năm học… Đây là thuận lợi để ngành đánh giá, dự báo số giáo viên trong giai đoạn tới một cách chủ động, chính xác…” – ông Trịnh Vĩnh Thanh nói.

Tại quận Tân Bình, công tác tuyển dụng giáo viên hiện được trao quyền cho hiệu trưởng nhà trường, theo kế hoạch của UBND quận, bảo đảm đủ số biên chế được giao. Trong đó, ưu tiên tuyển dụng giáo viên các môn học thực hiện Chương trình GDPT 2018. Trường hợp chưa tuyển đủ giáo viên, nhà trường thực hiện bố trí nguồn lực và thực hiện quy trình quy định để hợp đồng giáo viên theo Nghị định số 111/2022/NĐ-CP ngày 30-12-2022 của Chính phủ.

Để đảm bảo đủ nguồn lực giáo viên trong giai đoạn 2026-2031, Phòng GD-ĐT quận yêu cầu các nhà trường rà soát đội ngũ giáo viên hiện có, xây dựng báo cáo nhu cầu giáo viên của đơn vị theo từng năm, từng môn học trong giai đoạn 2026-2031.

Lãnh đạo Phòng GD-ĐT quận lưu ý: Khi rà soát, xây dựng nhu cầu giáo viên cần có trong từng năm học, nhà trường không tính định mức số lượng giáo viên đồng loạt theo bình quân số lượng học sinh/lớp, gây ra tình trạng thiếu giáo viên khi triển khai thực hiện.

Trong khi đó, Giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM Nguyễn Văn Hiếu đề nghị mỗi nhà trường cần thực hiện rà soát, điều chỉnh và hoàn thiện đề án vị trí việc làm của đơn vị phù hợp với yêu cầu thực tiễn, đáp ứng quy định để làm cơ sở thực hiện công tác tuyển dụng, sử dụng, quản lý đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý, giáo viên và người lao động theo hướng dẫn của Sở GD-ĐT và gửi về sở để được xem xét, phê duyệt danh mục vị trí việc làm và cơ cấu viên chức theo chức danh nghề nghiệp. Từ đây làm căn cứ để nhà trường tính toán nhu cầu giáo viên cần tuyển dụng qua từng năm…

Đỗ Giang Quân