Dân tay trắng, trường tan hoang

Con đường dẫn về các đường thôn ngõ xóm thuộc các xã ven biển bãi ngang huyện Vĩnh Linh (Quảng Trị) những ngày này xác xơ, hoang tàn. Những ánh mắt thẫn thờ, lo lắng hiện rõ trên từng khuôn mặt. Trong đó, hệ thống cơ sở vật chất của ngành giáo dục cũng bị tổn thất không nhỏ.

Chúng tôi có mặt ở xã Vĩnh Tú vào tầm 8 giờ sáng, khi lực lượng công an, dân quân tự vệ đang nỗ lực giúp các trường khắc phục hậu quả do cơn bão số 10 gây ra, kịp thời đưa các em trở lại trường để theo kịp thời gian, chương trình. Đó cũng là cách để chạy đua cùng bão lũ của thầy trò ở miền quê này. Tất bật cùng các thầy cô dọn dẹp sân trường, cô Trần Thị Loan, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Vĩnh Tú buồn buồn nói: “Cơn bão quét qua khủng khiếp quá. Hất ngược hai cây xà cừ làm đổ nát mái ngói bếp ăn của nhà bán trú. Cả loạt tôn trên ngôi trường hai tầng cũng bay hết, mưa dội xuống lênh láng cả tầng hai. Suốt hai ngày qua lực lượng công an, bộ đội khẩn trương giúp trường lợp lại mái tôn đã bay nhưng hiện các HS được nhà trường sắp xếp học ở tầng 1 còn tầng 2 mưa lớn nước vẫn dột vào tận phòng học do tôn đã quá cũ, được lợp từ năm 1999”. Cũng theo cô Loan, riêng về bếp ăn bán trú hiện vẫn chưa khắc phục được nên phụ huynh phải đưa đón HS sau mỗi buổi học. Để ổn định tình hình học như cũ cần đến hàng trăm triệu đồng để thay lớp tôn và mái ngói mới. Nhưng nhà trường vẫn chưa biết xoay xở vào đâu khi ngân sách chưa có và phụ huynh ở vùng quê này đều nghèo.

Còn tại Trường Tiểu học Vĩnh Thái, cô Trần Thị Thu, Hiệu trưởng nhà trường cho biết, trường nằm ven biển bãi ngang – một trong những nơi thường xuyên đối mặt với thiên tai khắc nghiệt của tỉnh Quảng Trị hiện đã bị tốc mái, cây đổ tan tác. Đến ngày 2-10, các thầy cô và lực lượng chính quyền địa phương khẩn trương dọn dẹp, chỉnh trang trường lớp để đưa HS trở lại trường sớm nhất. “Khó khăn chồng chất khó khăn”, cô Thu buồn bã.

Theo thống kê của Sở GD-ĐT Quảng Trị, toàn tỉnh có 30 trường học với trên 200 phòng học bị hư hỏng sau bão. Nặng nhất là các vùng ven biển huyện Vĩnh Linh.

Mấy năm trở lại đây, nhiều người dân ở miền quê nghèo Quảng Trị đã đổi đời, con cái được học hành đến nơi đến chốn nhờ vào việc tìm ra hướng phát triển kinh tế đúng đắn: Trồng cây cao su tiểu điền. Thế nhưng chỉ sau vài tiếng đồng hồ cơn bão số 10 quét qua, sản nghiệp một đời vất vả của người nông dân bỗng chốc trở thành tay trắng. Điểm thiệt hại nặng nhất ước tính là hai huyện Gio Linh và Vĩnh Linh – nơi có số lượng dân trồng cao su nhiều trong tỉnh. Ngồi bệt vô hồn bên những gốc cây cao su bị bão làm gãy đổ, anh Trần Mai Tuấn ở thôn Tây 2, xã Vĩnh Tú nói không nên lời: “Cả gia sản nằm trong vườn cao su. Tương lai các con cũng ở đấy…”. Nhìn quang cảnh rừng cây hơn 2ha xanh tốt bạt ngàn, đã cho mủ từ 3 năm qua, nay bị gãy đổ la liệt mà thật xót xa. Theo thống kê, Vĩnh Tú có 41ha cây cao su tiểu điền thì nay hầu hết đều đã bị gãy đổ hoàn toàn do bão số 10 gây ra.

Xã Vĩnh Thủy – nơi được xem là vùng đất màu mỡ nhất của huyện Vĩnh Linh để trồng cây cao su, tại đây có hàng chục hộ nông dân trở thành tỷ phú mỗi năm, sau cơn bão này cũng lâm vào tình cảnh trắng tay. Những thửa cây cao su xanh tốt bạt ngàn, từ 5 đến 7 năm tuổi đều đã bị gãy đổ la liệt, thân, gốc cây bật ngược lên trời. Ông Lê Văn Hiền, Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Linh cho biết, trong số hơn 6.000ha cây cao su tiểu điền của bà con nông dân, đến nay đã mất trắng hơn 2/3 do bão. Đây là thiệt hại nghiêm trọng nhất của huyện, bởi nhà cửa tốc mái, xiêu vẹo, thậm chí bị sập đổ đều có thể được nhanh chóng sửa sang lại, còn cây cao su là vốn liếng lớn nhất qua một quá trình dài tích cóp, đầu tư, chăm bón của người nông dân thì không thể khắc phục trong ngày một ngày hai mà phải tính đến đoạn đường dài 5, 10 năm và thậm chí để bắt đầu lại một quá trình ấy, người dân nghèo thêm một lần lâm vào cảnh trắng tay, dày nợ.

Không riêng Vĩnh Linh, các rừng cây cao su tiểu điền của bà con nông dân ở các huyện Gio Linh, Cam Lộ cũng bị gãy đổ chỏng chơ, mất trắng hơn 2/3 diện tích. Theo thống kê của Ban chỉ huy phòng chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn tỉnh Quảng Trị, bão số 10 đã làm gãy đổ, bật gốc không thể khắc phục được hàng ngàn hécta cây cao su đang cho mủ. Trong đó, cao su tiểu điền của bà con nông dân bị thiệt hại tới hơn 7.000ha.

Ông Nguyễn Văn Bài, Phó trưởng ban chỉ huy phòng chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn tỉnh Quảng Trị cho biết, huyện đảo Cồn Cỏ và các xã Vĩnh Tú, Vĩnh Chấp, Vĩnh Thái, huyện Vĩnh Linh (giáp với huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình, nơi tâm bão đi qua) đã bị thiệt hại rất nặng nề. Đến nay, đã có trên 30 người bị thương do bão; 40 nhà bị sập đổ; 5.200 nhà, trường học, bệnh viện, trạm y tế, trụ sở công cộng bị tốc mái, hư hại nặng. Riêng huyện đảo Cồn Cỏ, 100% nhà dân, quán xá, trụ sở công cộng bị tốc mái hoàn toàn.

Bài, ảnh: Vĩnh Yên