Đặt điện cực kích thích não: Nâng chất lượng sống cho bệnh nhân Parkinson

“Bệnh viện (BV) Hữu nghị Việt Đức là nơi thực hiện ca phẫu thuật đặt điện cực kích thích não sâu đầu tiên tại khu vực phía Bắc, mở ra cơ hội cho những bệnh nhân Parkinson giai đoạn tiến triển…”, ThS.BS Ngô Thị Huyền – Khoa Nội Hồi sức Thần kinh, BV Hữu nghị Việt Đức cho biết.

Các bác sĩ Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đang thực hiện phẫu thuật kích thích não sâu cho bệnh nhân Parkinson

Bệnh Parkinson là bệnh lý thoái hóa thần kinh thường gặp nhất sau bệnh Alzheimer, chiếm 2% dân số thế giới. Bệnh thường gặp ở những người trên 65 tuổi, bệnh có xu hướng trẻ hóa. Bản chất của bệnh Parkinson là thoái hóa não, gây khó khăn trong vận động và sinh hoạt.

“Tôi đã có cuộc đời mới sau phẫu thuật”

Đó là chia sẻ của bệnh nhân N.T.M. (66 tuổi) sau khi ca phẫu thuật đặt điện cực kích thích não sâu.

Đầu tháng 12, bệnh nhân M. là một trong 2 bệnh nhân mắc Parkinson trên 5 năm, dù đã uống thuốc liều cao nhưng hiệu quả vận động vẫn kém đã được các bác sĩ của Khoa Phẫu thuật Thần kinh I và Khoa Nội Hồi sức Thần kinh – Trung tâm Phẫu thuật thần kinh, BV Hữu nghị Việt Đức tiếp nhận, phối hợp phẫu thuật đặt điện cực kích thích não sâu.

Theo bệnh nhân M., khoảng 10 năm về trước, bà được chẩn đoán mắc Parkinson. Triệu chứng khởi đầu là cứng nửa người trái, không nhấc nổi chân nên di chuyển khó, nói khó, viết khó, run rẩy chân tay, mất ngủ…

Trước khi thực hiện ca phẫu thuật này, liều thuốc bà M. sử dụng là Madopar 5 viên/ngày/5 lần uống, phải nằm chờ khoảng 30 phút để thuốc phát huy tác dụng nhưng thời gian tác dụng của thuốc ngày càng ngắn, nếu uống tăng liều sẽ có những biểu hiện “lắc vận động”. Ngoài ra, bà M. còn gặp một số khó khăn trong sinh hoạt như: khó nuốt, mệt nhiều, táo bón và hơn hết là vấn đề tâm lý không tự tin, trầm cảm, tách biệt với mọi người, mọi việc xung quanh.

“Nhiều lúc tôi chỉ muốn “đi xa” để không làm gánh nặng cho chồng con. Tôi không thể giúp đỡ gì được cho gia đình trong khoảng thời gian đó. Chồng tôi cũng mới mổ tim gần đây, lúc đó tâm lý tôi gần như suy sụp hoàn toàn”, bà M. kể lại.

Sau một tuần được các bác sĩ phẫu thuật đặt điện cực kích thích não sâu, tình trạng của bà M. đã cải thiện rõ rệt. Được TS.BS Trần Đình Văn – Khoa Phẫu thuật Thần kinh I – hướng dẫn thực hiện các động tác đơn giản sau phẫu thuật, bà M. làm theo thuần thục, nhanh nhẹn và chính xác hơn rất nhiều so với trước khi phẫu thuật.

Chi phí điều trị ở Việt Nam bằng 1/3 so với nước ngoài

Hiện tại ở miền Bắc, BV Hữu nghị Việt Đức là đơn vị đầu tiên và có kinh nghiệm thực hiện thành công kỹ thuật kích thích não sâu để điều trị cho bệnh nhân Parkinson. Với những thiết bị Việt Nam hiện có thì giá thành sẽ giảm nhiều, chi phí khoảng hơn 35.000 USD (bằng 1/3 so với nước ngoài).

Tinh thần của bà M. cũng được cải thiện nhiều. Bà M. vui vẻ kể: “Khi đang trong thời điểm tuyệt vọng nhất, gia đình tôi may mắn biết đến Chuyên khoa Thần kinh – BV Hữu nghị Việt Đức có phẫu thuật điều trị cho bệnh nhân mắc chứng Parkinson, rất nhiều bệnh nhân đã thuyên giảm tình trạng bệnh và gần như trở lại cuộc sống bình thường sau phẫu thuật nên gia đình nhanh chóng đăng ký khám chữa bệnh Chuyên khoa Nội Thần kinh tại BV cho tôi. Hiện nay, sức khỏe của tôi đã khá lên, dễ dàng hơn nhiều trong sinh hoạt. Việc ăn uống, cầm nắm đồ vật, giao tiếp với mọi người dễ dàng hơn, liều thuốc uống đã giảm xuống 5 lần… Không chỉ tôi mà cả gia đình đều vô cùng phấn chấn, không ngờ tôi đã có được một cuộc đời mới sau phẫu thuật”.

Bệnh nhân T.V.T. (nam, 66 tuổi) là bệnh nhân thứ hai vừa được các bác sĩ Trung tâm Phẫu thuật thần kinh, BV Hữu nghị Việt Đức phẫu thuật Parkinson thành công bằng phương pháp đặt điện cực kích thích não sâu. Hiện tình trạng bệnh nhân đã cải thiện rất nhiều, liều thuốc phải uống giảm đáng kể, tinh thần rất lạc quan…

Vận động chậm, cơ bắp cứng – đừng bỏ qua

TS.BS Trần Đình Văn – Khoa Phẫu thuật Thần kinh I (người trực tiếp thực hiện ca phẫu thuật cho bệnh nhân M.) – chia sẻ, suốt quá trình phẫu thuật, bệnh nhân không có chỉ định gây mê, luôn trong trạng thái tỉnh táo hoàn toàn để có thể kiểm tra các triệu chứng vận động và hiệu quả của điều trị trong mổ. Bệnh nhân càng tỉnh táo thì sự hợp tác trong phẫu thuật càng cao. Các bác sĩ Chuyên khoa Phẫu thuật Thần kinh đã phối hợp với bác sĩ Nội Thần kinh cùng ê-kíp gây mê, kỹ thuật viên điện sinh lý thần kinh… áp dụng phương pháp phẫu thuật đặt điện cực não sâu ít xâm lấn trong mổ điều trị bệnh lý Parkinson cho bệnh nhân. Đường rạch da trên đầu bệnh nhân rất ngắn – chỉ 1cm, đường mở nhỏ dưới ngực chỉ khoảng 3cm để đặt thiết bị máy phát xung. Bệnh nhân được sử dụng các trang thiết bị hiện đại nhất trong mổ…

Giai đoạn đầu sau mổ điều trị Parkinson, cả hai bệnh nhân M., T. đều được các bác sĩ Khoa Nội Thần kinh cài đặt thông số máy để đạt hiệu quả điều trị. Định kỳ hoặc khi có thay đổi về triệu chứng lâm sàng bệnh nhân cần đến khám để bác sĩ điều chỉnh thông số máy phù hợp với lâm sàng của bệnh.

Theo BS Huyền: “Phẫu thuật kích thích não sâu là phương pháp phẫu thuật thần kinh chức năng, đặt điện cực tạo sóng kích thích điều trị các triệu chứng của bệnh Parkinson, bao gồm run, đơ cứng và cử động chậm chạp. Kích thích não sâu không phải là phương pháp có thể chữa trị khỏi bệnh Parkinson và sẽ không ngăn bệnh trở nên nặng hơn nhưng đây có thể là lựa chọn tốt cho các bệnh nhân đã mắc bệnh này ít nhất 5 năm, thời gian tác dụng của thuốc rút ngắn lại hoặc loạn động khi dùng thuốc. Thành công của phương pháp này mở ra cơ hội nâng cao chất lượng sống cho những bệnh nhân Parkinson nặng, giúp bệnh nhân có thể giảm liều thuốc”.

Từ thực tế các ca bệnh, các bác sĩ của BV Hữu nghị Việt Đức khuyến cáo, mỗi người cần lắng nghe cơ thể mình để phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời. Đối với bệnh Parkinson, khi người bệnh có các triệu chứng như tình trạng run, quá trình vận động chậm, cơ bắp cứng, cơ thể ngồi bị mất cân bằng, những chuyển động trở nên đơ cứng… thì cần đến khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa để được bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất.

Ngọc Hà