Yêu cầu đổi mới dạy học, kiểm tra đánh giá gắn với thực tế tiếp tục được đặt ra đối với mỗi nhà trường trong năm học 2025-2026, hướng tới mục tiêu phát triển năng lực học sinh theo yêu cầu của Chương trình GDPT 2018.
Đổi mới để bắt kịp
Quan sát đề tuyển sinh vào lớp 10 tại TP.HCM trong nhiều năm qua, ThS. Nguyễn Phước Bảo Khôi – giảng viên Khoa Ngữ văn, Trường ĐH Sư phạm TP.HCM – đánh giá, đề thi mỗi năm một sáng tạo hơn, có độ mở lớn hơn, đòi hỏi hơn những thay đổi về phương pháp dạy và học, kiểm tra đánh giá và tiếp cận học sinh từ mỗi nhà trường.
Theo ThS. Khôi, giáo viên cần nắm rõ yêu cầu cần đạt với từng lớp, từng kĩ năng và trang bị cho mình thêm kĩ năng phát triển chương trình, kĩ năng lựa chọn ngữ liệu sử dụng trong dạy học và kiểm tra đánh giá, kĩ năng ra đề thi đánh giá năng lực, kĩ năng dạy đọc theo thể loại văn bản, kĩ năng dạy viết theo kiểu loại văn bản. Bởi đây đều là những nội dung vô cùng quan trọng, là điều kiện đủ để có thể dạy học hiệu quả, đáp ứng yêu cầu của chương trình mới.
Để có thể thích ứng với tính mới, mở của đề thi, giảng viên này gợi ý, giáo viên cần thiết nên phối hợp cùng tổ chuyên môn để xây dựng các chủ đề học tập phù hợp.
Ngoài ra, giáo viên hoàn toàn có thể biên soạn các chủ đề về kĩ năng tương ứng với những nội dung trong cấu trúc đề thi. Các chủ đề này giúp giáo viên hệ thống hóa kiến thức, thuần thục hóa kĩ năng cho học sinh trong kỳ thi tuyển sinh lớp 10.
Cạnh đó, ông cho rằng giáo viên nên dành thời gian để biên soạn đề minh họa hoặc chọn lọc nguồn sách tham khảo uy tín với những đề thi tốt được thiết kế sát với cấu trúc đề thi mà Sở GD-ĐT đã thực hiện bởi đây là công cụ ôn tập rất hữu ích cho học sinh.
“Hiện nay, chúng ta đang bước đến năm thứ 2 vận hành chu trình Chương trình GDPT 2018 ở tất cả các khối lớp. Kỳ thi tuyển sinh cũng sẽ tất yếu phải đổi mới theo hướng đánh giá năng lực học sinh để phù hợp với mục tiêu của chương trình.
Như vậy, đòi hỏi giáo viên cần trau dồi để thuần thục, nhuần nhuyễn phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá theo chủ đề học tập, để dạy học và kiểm tra đánh giá được thực hiện một cách đồng bộ. Giáo viên cần chủ động đổi mới phương pháp tiếp cận học sinh trong không chỉ giảng dạy mà còn là thông qua các bài kiểm tra thường xuyên, định kỳ, bám sát những yêu cầu mới về định hướng kiểm tra đánh giá” – ThS. Khôi nhấn mạnh.
Cần “chuyển mình” gắn với thực tế nhiều hơn nữa
Cô Nguyễn Tiến Thùy – giáo viên toán, Trường THCS Hà Huy Tập, phường Gia Định, đánh giá đề thi toán tuyển sinh vào lớp 10 TP.HCM nhiều năm nay luôn mang tính thực tế cao khi đề cập đến các vấn đề hiện hữu, gần gũi trong cuộc sống, đòi hỏi học sinh phải biết vận dụng những công thức, kiến thức toán học đã được học để giải. Trên thực tế, những vấn đề thực tế hóa toán học đề cập trong đề thi không xa lạ và không khó, học sinh có thể đã bắt gặp hàng ngày, thế nhưng nếu như các em không có kiến thức và hiểu biết thực tế thì sẽ rất khó để giải quyết.
“Toán thực tế luôn là điểm yếu của nhiều học sinh, dù phương pháp giải không quá khó, vẫn chỉ là áp dụng công thức toán học. Cái khó là do học sinh yếu khả năng đọc hiểu đề do không có tư duy đối với các vấn đề thực tế được đặt ra trong đề thi, còn thói quen học theo kiểu rập khuôn với các dạng đề trong sách hoặc được giáo viên đề cập…” – cô Thùy chỉ ra.
Chính vì vậy, giáo viên này khẳng định, hiện nay càng đặt ra đòi hỏi giáo viên phải đổi mới hơn nữa phương pháp giảng dạy, kiểm tra đánh giá, gắn với thực tế hơn nữa, đưa những bài toán thực tế cuộc sống vào trong toán học để rèn cho học sinh tư duy, năng lực quan sát, phân tích – giải quyết những yêu cầu của thực tế.
“Công nghệ số, AI hỗ trợ giáo viên thuận lợi hơn trong đổi mới phương pháp giảng dạy, kiểm tra đánh giá, giúp học sinh tiếp cận các vấn đề thực tế một cách trực quan hơn. Dù vậy, vẫn đòi hỏi học sinh trong quá trình học phải có sự chủ động, biết quan sát thực tế cuộc sống nhiều hơn để hình thành tư duy đối với các vấn đề thực tế”.
ThS. Phan Thế Hoài – giáo viên ngữ văn, Trường THPT Bình Hưng Hòa, TP.HCM cho rằng, nhìn từ kỳ thi tuyển sinh của TP.HCM qua các năm có thể thấy không mang sự khuôn mẫu, rập khuôn mà luôn mới mẻ. Hơi thở của đời sống được thổi vào mạnh mẽ, yêu cầu học sinh phải biết vận dụng kiến thức bài học để giải quyết các vấn đề thực tiễn, cuộc sống, thể hiện được hiểu biết về dòng chảy cuộc sống xung quanh các em.
Chính điều này đã đặt ra và đòi hỏi giáo viên phải liên tục đổi mới phương pháp giảng dạy, gắn việc dạy với thực tế thì mới có thể bắt nhịp với việc thay đổi trong kiểm tra, đánh giá và theo kịp với Chương trình GDPT 2018.
Nêu lại các dẫn chứng trong một số đề thi tuyển sinh các năm trước của thành phố, ThS. Hoài khẳng định, không thiên về lí luận văn học mà yêu cầu học sinh phải rút ra được một số bài học từ việc đọc sách hoặc các tác phẩm văn học, phải nêu được dẫn chứng, lập luận từ chính việc quan sát, lắng nghe thực tế cuộc sống xung quanh các em.
“Nếu giáo viên quen với cách dạy đọc chép, chiếu chép, nếu học sinh còn quen với thói quen học văn mẫu thì khó có thể giải quyết được yêu cầu đặt ra trong đề thi. Hiện nay, việc triển khai Chương trình GDPT 2018 đã vận hành ở khắp các khối lớp, do vậy buộc giáo viên phải “chuyển mình” hơn nữa trong đổi mới phương pháp giảng dạy, trang bị cho học sinh tri thức ngữ văn, dạy học gắn với thực tiễn, ứng dụng CNTT làm phong phú bài giảng số thì mới có thể thích ứng được với đổi mới trong kiểm tra, đánh giá” – ThS. Hoài nhận định.
Ông Nguyễn Bảo Quốc – Phó Giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM khẳng định, TP.HCM tiếp tục lấy mục tiêu đổi mới của đề thi làm định hướng để thúc đẩy quá trình đổi mới của từng nhà trường, từng giáo viên, thay đổi tư duy cũ là dạy theo kiểu giải đề, luyện đề, qua đó giữ vững và nâng cao chất lượng giáo dục ở cả 3 khu vực sau sáp nhập.
Với yêu cầu đánh giá năng lực vận dụng của học sinh đặt ra trong đề thi, việc dạy chay, học chay, dạy và học theo kiểu nhồi nhét kiến thức là không thể phù hợp. Thay vào đó, nhà trường phải tạo điều kiện thúc đẩy giáo viên đổi mới phương pháp giảng dạy, kiểm tra đánh giá. Mỗi thầy cô phải ý thức việc đổi mới phương pháp là điều bắt buộc, cấp thiết, quá trình dạy học phải gắn với giúp học sinh vận dụng kiến thức giải quyết các vấn đề thực tiễn chứ không phải tập trung cho học sinh giải đề, luyện đề sẽ dễ khiến học sinh bị “choáng, ngộp” khi đề thi ra theo hướng mới.
Giang Quân
Bình luận (0)