Dạy học theo chuẩn kiến thức kỹ năng

Theo phân phối chương trình ở bậc tiểu học, phân môn tập làm văn lớp 2 có 31 tiết với nội dung chủ yếu là dạy các nghi thức, lời nói tối thiểu. Nếu ở học kỳ 1 chỉ có nội dung tự giới thiệu – chào hỏi, cảm ơn – xin lỗi, yêu cầu thì trong học kỳ 2 có nhiều nội dung hơn, bao gồm: đáp lời chào – lời cảm ơn, tự giới thiệu, chia buồn – khen ngợi, tán thành – từ chối. Ngoài ra, HS còn biết khai bản tự thuật ngắn, viết thư ngắn để nhắn tin, nhận và gọi điện thoại. Thêm vào đó, GV dạy một số kỹ năng phục vụ học tập và đời sống hàng ngày; dạy kể và tả những vấn đề thuộc chủ điểm như kể một sự việc đơn giản, tả sơ lược về người, cảnh vật xung quanh theo gợi ý bằng tranh hoặc bằng câu hỏi. Ở khâu rèn luyện HS thường có hai hình thức: nói và viết. Thông qua mỗi hình thức rèn luyện này HS hình thành dần kỹ năng tạo lập văn bản qua từng công đoạn, từ những yêu cầu đơn giản nhất như điền vào chỗ trống, trả lời câu hỏi hay viết một đoạn văn trọn vẹn. Khi hướng dẫn cả lớp làm bài tập, GV cần uốn nắn các loại bài tập như bài làm miệng, bài viết, bài tập chung, bài tập lựa chọn. Không những thế, GV cũng cần lựa chọn các hình thức làm bài tập như làm việc độc lập hay làm việc theo nhóm; chữa bài tập thông thường hoặc tổ chức thi đua trong học tập. Một biện pháp dạy học khác là hướng dẫn HS đánh giá kết quả học tập ở lớp. Các em vừa nhận xét kết quả của bạn vừa tự đánh giá kết quả của bản thân trong quá trình luyện tập, sau đó GV nhận xét chung cho cả lớp. Khi kiểm tra bài cũ, GV vừa kiểm tra từng cá nhân vừa kiểm tra cả lớp và yêu cầu HS làm bài tập ở tiết trước, bài tập ở nhà, đồng thời nhắc lại những nội dung cần nhớ về kiến thức. Khi giới thiệu bài mới, GV nêu rõ yêu cầu, mục đích của tiết dạy và hướng dẫn HS làm những bài tập để đạt được mục đích trên.

Thầy và trò khai thác triệt để SGK, vận dụng ưu điểm của tranh ảnh cần thiết cho bài học, những đồ dùng gần gũi với cuộc sống hàng ngày như cách gọi điện thoại, viết lời như thư chúc Tết… Gắn bộ môn tập làm văn với các phân môn tiếng Việt khác (tập đọc, luyện từ và câu) và cả các bộ môn như tập đọc, tự nhiên – xã hội nhằm giúp HS ứng dụng kiến thức từ tiếng Việt. Những con vật nuôi, cây cối trong môn tự nhiên – xã hội chính là những vốn sống, tư liệu quý giá để HS đưa vào bài tập làm văn của mình sinh động hơn. Những đoạn văn hay mà GV cung cấp sẽ cho HS có thêm những vốn từ, vốn câu phong phú khi làm bài. Các em biết làm quen việc lựa chọn từ ngữ để diễn đạt, biết so sánh khi nói và khi viết câu văn có hình ảnh sinh động hơn.

Từng dạy khối lớp 2, chúng tôi thấy các em HS còn ít vốn từ; vốn hiểu biết về tiếng Việt cũng rất sơ sài chưa định rõ trong giao tiếp. Cụ thể là viết câu còn cụt ngủn hoặc câu chưa đủ ý và chưa có hình ảnh.

(GV Trường TH Tam Bình Q.Thủ Đức)