Để dạy con nên người

Do sợ hãi những rủi ro bất thường trong cuộc sống nên nhiều bậc cha mẹ nuôi dạy con trong những không gian chật hẹp mà không hề biết đó là những sai lầm không nên có.

Chuyên gia tâm lý Lý Thị Mai đánh giá một thực trạng hiện nay đang phổ biến là nhiều trẻ đang được cha mẹ nuôi dưỡng trong “hộp” với những “bao bì” kín mít. Ở trường trẻ chỉ được học và chơi trong 4 bức tường rào với những sân chơi chật hẹp, nhất là ở các thành phố lớn. Trên đường về nhà hầu hết trẻ được đưa rước bằng xe không phải đi bộ bằng đôi chân của chính mình. Khi về đến nhà trẻ cũng chỉ “tung tăng” trong một không gian chật chội mà không được phép đi ra bên ngoài. Chưa nói về mặt tinh thần, riêng về thể chất trẻ không được giải tỏa năng lượng nên ảnh hưởng đến sức khỏe mà phổ biến nhất là tình trạng béo phì do tăng cân. Không có chỗ chơi dù dồi dào năng lượng nên trẻ trở nên ù lì, thiếu năng động và hoạt bát. Cách biệt với thế giới thật, cho nên trẻ chỉ biết lao vào thế giới ảo qua việc chơi game…

Chuyên gia tâm lý Lý Thị Mai chia sẻ: “Nếu cha mẹ tỉnh táo biết đưa con đi sinh hoạt tập thể hay tham gia các hoạt động ngoài trời thì sẽ kéo con cái thoát ra khỏi thế giới ảo luôn có sức mạnh vô hình. Tuy nhiên không phải đứa trẻ nào cũng dễ dàng hòa nhập nhanh chóng được. Nhiều trẻ đứng trước đám đông vẫn không biết cách xếp hàng, thiếu hẳn kỹ năng sinh hoạt nhóm, đó là chưa đề cập đến những em nhút nhát, thiếu tự tin. Chính lúc đó hơn ai hết cha mẹ là người động viên trẻ mạnh dạn, hòa đồng”. Đặc biệt, cha mẹ cũng nên chơi với con cái. Nhiều người chỉ biết kể tội con mà không thấy được những mặt mạnh của trẻ. Chính những lúc chơi với trẻ cha mẹ mới phát hiện được năng lực của các em. Có người cho rằng, con hư là do cha mẹ dở. Điều đó quả không sai vì trong lúc dạy con thật thà thì những việc làm lời nói của cha mẹ lại dối trá. Con hư tại mẹ, cháu hư tại bà. Thiếu mẫu mực thì làm sao chúng ta dạy dỗ con cái nên người được?

Khi con mắc lỗi thì cha mẹ phải làm gì, mắng mỏ hay đánh đập? Theo ý kiến của các chuyên gia tâm lý, hầu hết mọi người đều thích khen chứ không ai muốn phạt trẻ, nhất là trẻ nhỏ. Bởi vì đánh đập chỉ giải phóng sự tức giận của cha mẹ mà không giải quyết được vấn đề gì. Vả lại, đánh con thì cha mẹ cũng đau lắm chứ. Chuyên gia tâm lý Lý Thị Mai cho rằng, dạy con chứ không phải thực thi quyền lực không được đối thoại như một số phụ huynh đã làm. Đó là chưa nói đến chuyện có khi phạt con không đúng tội khiến trẻ bị oan như “Thị Kính”. Khi đó những lời nói mang tính chụp mũ, quy kết của cha mẹ chỉ làm trẻ thêm tổn thương và bị xúc phạm. Điều này dễ dẫn đến hậu quả “nước đổ đầu vịt” về sau. Tốt nhất nên trò chuyện đối thoại cùng với con về những lỗi lầm của trẻ khi hai bên đã lấy lại bình tĩnh. Chính lúc này mọi lời nói mới có sức mạnh thu phục. Không nên có những mâu thuẫn trong dạy con “lúc thì phản đối, lúc lại đồng tình” dù cùng một hành vi hay thái độ. Vì như thế cách răn dạy của người lớn sẽ không còn giá trị mà bị “lờn thuốc”. Ngoài ra, trẻ cũng có thể bị tự ti, mặc cảm nếu cha mẹ đem chúng ra so sánh với những đứa trẻ khác hay các anh, chị trong gia đình. Vô tình cha mẹ đã tạo thêm khoảng cách giữa các con trong nhà, có khi trở nên thù hận và ganh ghét. Trong khi đó, chuyên gia tâm lý Đinh Phương Duy đưa ra lời khuyên: Cha mẹ nên coi con cái là những người bạn và phải hiểu tâm lý của từng đứa con để chia sẻ, dạy bảo. Nếu biết gần gũi, thân mật thì cha mẹ sẽ có cách dạy con khoa học, đúng sư phạm và sẽ đạt được những kết quả như mong muốn.

Bài, ảnh: Hương Thủy