Nhiều năm trở lại đây, xu hướng đổi mới đề thi theo tính thực tế đã không còn xa lạ trong GD. Việc đổi mới này không chỉ hướng tới mục tiêu phát triển toàn diện cho HS mà còn nâng cao tính chủ động của người dạy và người học.
HS lớp 12 Trường THPT Bùi Thị Xuân
Tuy nhiên, theo nhiều giáo viên, đưa gì vào đề thi lại cần phải có sự cân nhắc, không thể nóng vội chạy theo vấn đề, hiện tượng xã hội. Ở từng bộ môn, tính thực tế lại cần có những góc nhìn khác nhau. Nếu không, chính sự thực tế sẽ dẫn đến sự hời hợt, phản cảm, thiếu tính định hướng GD…
Nhiều giáo viên còn “nóng vội” đổi mới
Nhìn nhận về “tính mở” trong đề thi, ThS. Nguyễn Phước Bảo Khôi (giảng viên Khoa Ngữ văn, ĐH Sư phạm TP.HCM) cho biết, bản thân ông hoàn toàn đồng tình với phương pháp đổi mới này. Trước thực tế SGK còn nặng tính hàn lâm, kiến thức còn nặng về lý thuyết thì việc ra đề thi mở với tính thực tế trước tiên là để giảm tính hàn lâm của môn học, mang hơi thở cuộc sống vào trong môn học. Đây là xu hướng hoàn toàn phù hợp.
“Sâu xa hơn, đề thi mở trao cho HS cơ hội để nói lên tiếng nói, quan điểm, cách nhìn của chính mình trước các vấn đề xã hội mà không phải là góc nhìn một chiều như các yếu tố hàn lâm trong chương trình. Rèn cho các em tư duy phản biện. Đồng thời, đây cũng là cách mà giáo viên cung cấp thêm thông tin cuộc sống thường nhật phù hợp đến với HS”, ThS. Khôi khẳng định.
Mặc dù vậy, ThS. Khôi cho hay, phương pháp này hiện nay còn gặp phải nhiều bất cập khi thực tế có quá nhiều đề thi gây tranh cãi. “Những bất cập này lại xuất phát từ chính giáo viên. Nhiều giáo viên hơi nóng vội đổi mới. Thậm chí không ít giáo viên còn có quan điểm rằng người ta đã làm mà mình không làm thì mình sẽ dở hơn người ta. Nhiều giáo viên còn chạy theo những xu hướng, hiện tượng “hot” trong xã hội. Chính cái vội đó với việc bùng nổ thông tin dẫn đến người giáo viên bị mất bình tĩnh, nóng vội, quên mất việc lựa chọn dữ liệu để đưa vào đề thi. Bên cạnh mục đích “làm mới” đề thi, môn học thì còn phải đảm bảo rất nhiều yếu tố khác. Trong đó, tính định hướng GD là hàng đầu”, ThS. Khôi phân tích.
Chung nhận định, thầy Huỳnh Thanh Phú (Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Du, Q.10) khẳng định, tính mở trong đề thi là cần thiết và tích cực. Thế nhưng, không phải cái gì cũng mở, các nhân vật, sự kiện đưa vào đề thi phải mang tính GD, nhân văn. Đặc biệt, phải phù hợp với nội dung chương trình, cấu trúc đề thi, tính lịch sử, văn hóa. Đôi khi, còn phải mang yếu tố chính trị, tư tưởng. Học trò rất thích cái mới lạ, cái độc đáo. Nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc cứ cái gì mới lạ là đưa vào đề. Giáo viên phải xem cái mới đó sẽ tác động đến HS như thế nào, giá trị GD nằm ở đâu.
Cân nhắc rất kỹ nội dung đưa vào đề thi
Cũng theo thầy Phú, phương pháp đổi mới đề thi mang tính thực tế luôn được thầy khuyến khích giáo viên thực hiện trong suốt quá trình giảng dạy, ở mỗi môn học.
“Tôi vẫn chia sẻ với giáo viên là đã không làm thì thôi, còn đã làm thì không thể khiên cưỡng. Các thầy cô phải có sự cân nhắc, chọn lọc. Phải đặt mình vào vị trí của học trò để xem mình nhận được gì từ yếu tố thực tế đó”, thầy Phú nói.
Ở góc độ giáo viên bộ môn, cô Đỗ Thị Hằng (Tổ trưởng Tổ sử, Trường THPT Long Trường, Q.9) cho rằng, yếu tố thực tế trong đề thi luôn phải được đặt trong những khuôn khổ cho phép, có sự chọn lọc làm sao phù hợp với học trò.
“Thông thường, những dữ liệu thực tế đưa vào đề thi, ngoài tính thời sự thì trước hết cần phải mang tính GD và định hướng, nhất là ở những bộ môn như sử, văn… Nếu thiếu hai yếu tố này, dù có mở, có nóng đến đâu, thì cũng coi như không đạt được hiệu quả GD”, cô Hằng bày tỏ.
Hiện nay các phòng GD-ĐT quận, huyện là đơn vị chịu trách nhiệm ra đề thi cho bậc THCS. Chia sẻ về quy trình này, cô Nguyễn Thị Cúc (Phó phòng GD-ĐT Q.2) cho biết, Phòng GD-ĐT thành lập hội đồng bộ môn – bao gồm những giáo viên giỏi ở các bộ môn tại các trường THCS. Mỗi giáo viên sẽ có nhiệm vụ ra một đề thi và gửi vào ngân hàng đề thi của phòng. Sau đó, Phòng GD-ĐT sẽ trộn lẫn các đề thi này để cho ra đề thi chính thức ở từng bộ môn.
“Xu hướng hiện tại là mỗi đề thi đều có tính thực tế. Ở từng bộ môn khác nhau, kiến thức thực tế lại có những góc nhìn và sự dao động khác nhau. Bên cạnh đó, tính thực tế nội dung phải phù hợp với khu vực, trình độ của HS, phải có tính GD, nhân văn…”, cô Cúc nhìn nhận.
Nằm trong hội đồng bộ môn ra đề thi, cô Nguyễn Đoan Trang (Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Du, Q.1) cho biết, khi lựa chọn dữ liệu thực tế đưa vào đề thi, cô thường xây dựng trên các tiêu chí: gần gũi với học trò, đảm bảo tính chất môn học, vừa có tính GD, định hướng cao. “Không phải cứ là những chuyện nóng bỏng gì, đơn giản chỉ là chuyện rác thải nhựa, chuyện lãng phí điện nước, chuyện môi trường… Vừa nhẹ nhàng mà vẫn đậm tính GD”, cô Trang chia sẻ.
Rất tâm huyết với phương pháp đổi mới này, ThS. Nguyễn Phước Bảo Khôi cho rằng, bất kỳ nội dung dạy học cũng như phương pháp đánh giá đều phải gắn liền với mục tiêu GD cụ thể. Việc đổi mới đề thi cũng vậy, cần phải có mục tiêu GD. Để làm tốt điều này, người giáo viên phải bình tĩnh, không thể nóng vội, phải nắm được tâm sinh lý của HS. Dù là bậc THCS hay THPT, các em đều đang trong giai đoạn hình thành nhân cách, quan điểm nên cho các em tiếp xúc với những tấm gương tích cực. Do đó, khi ra đề thi, giáo viên phải cân nhắc rất kỹ nội dung đưa vào…
Một điểm lưa ý nữa khi lựa chọn dữ liệu đưa vào đề thi, ThS. Khôi cho hay, giáo viên phải cân nhắc đến nguyên tắc “vùng phát triển gần” của HS đối với vấn đề đó. Tức là chỉ nên lựa chọn những vấn đề gần gũi với HS, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của HS để trao cho các em tối đa cơ hội thể hiện quan điểm bản thân. Nhiều thầy cô chạy theo những vấn đề nóng, các xu hướng hiện tượng trong xã hội mà quên mất rằng, đôi khi vấn đề gần với đại chúng nhưng chưa chắc đã gần với HS.
Bên cạnh đó, việc lựa chọn dữ liệu còn phải chú trọng đến tác động xã hội của dữ liệu đó. Chỉ những tác động xã hội tích cực mới nên đưa vào đề thi.
“Không thể nói rằng nhìn cái xấu để nói về cái tốt. Mọi sự đổi mới GD đều hướng tới mục phát triển toàn diện cho HS không chỉ ở năng lực mà còn là thái độ. Nếu lựa chọn những dữ liệu, vấn đề tranh cãi hay tiêu cực thì liệu chúng ta trao cho HS thái độ gì”, ThS. Khôi đặt câu hỏi.
Nam Định
Bình luận (0)