Đề thi ngữ văn ra theo hướng đánh giá năng lực đọc hiểu và năng lực viết

Đề thi ngữ văn ra theo hướng đánh giá năng lực đọc hiểu và năng lực viết - Audio

00:00 / 00:00

An audio error has occurred, player will skip forward in 2 seconds.

1 Đề thi ngữ văn ra theo hướng đánh giá năng lực đọc hiểu và năng lực viết Audio

Cấu trúc đề thi tuyển sinh vào lớp 10 công lập tại TP.HCM năm 2025 môn ngữ văn có nhiều thay đổi so với các năm trước. Theo đó, năm nay đề thi gồm 2 phần đọc hiểu và viết, trong khi các năm trước cấu trúc đề thi gồm 3 phần đọc hiểu, nghị luận xã hội và nghị luận văn học.

Học sinh cần nắm vững kiến thức ngữ văn để có thể làm quen với các loại ngữ liệu (ảnh minh họa)

Theo ông Trần Tiến Thành (chuyên viên bộ môn ngữ văn, Sở GD-ĐT TP.HCM), các yêu cầu cần đạt về đọc hiểu và viết trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở môn ngữ văn cấp THCS chủ yếu là lớp 8 và lớp 9. Đề thi được xây dựng theo định hướng tích hợp giữa đánh giá năng lực đọc hiểu và năng lực viết, nội dung trong phần viết có liên quan đến văn bản ở phần đọc hiểu.

Phạm vi đánh giá và định hướng kiến thức trong đề thi ngữ văn sẽ được phân bố như sau: Đối với phần đọc hiểu, khác với mọi năm, ngữ liệu đọc hiểu trong đề thi tuyển sinh 10 năm 2025 sẽ được trích dẫn từ ngữ liệu ngoài sách giáo khoa. Các loại văn bản được chọn đưa vào đề thi có thể là văn bản văn học và một trong hai loại: văn bản nghị luận hoặc văn bản thông tin. Tổng độ dài của các ngữ liệu trong đề thi không quá 1.300 chữ. Còn với phần viết, đề thi sẽ có 2 yêu cầu: Một là viết đoạn văn (khoảng 200 chữ). Một trong hai yêu cầu cần đạt như sau: Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ hoặc một đoạn thơ. Viết đoạn văn phân tích nội dung chủ đề, những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm và hiệu quả thẩm mỹ của nó. Hai là viết bài văn. Một trong hai yêu cầu cần đạt như sau: Viết bài văn nghị luận về một vấn đề của đời sống, trình bày rõ vấn đề và ý kiến (đồng tình hay phản đối) của người viết về vấn đề đó; nêu được lý lẽ và bằng chứng thuyết phục. Viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết; trình bày giải pháp khả thi và có sức thuyết phục.

Về cấu trúc, đề thi môn ngữ văn gồm 2 phần:

Phần 1 (5 điểm): Đọc hiểu văn bản văn học và viết đoạn văn. Trong phần này đề gồm 3 câu hỏi: Câu 1 (3 điểm): đọc hiểu; câu 2 (2 điểm): viết đoạn văn.

Phần 2 (5 điểm): Đọc hiểu văn bản nghị luận hoặc văn bản thông tin và viết bài văn nghị luận xã hội. Phần này gồm 2 câu: Câu 1 (1 điểm): đọc hiểu; câu 2 (4 điểm): viết bài văn nghị luận xã hội.

Các em học sinh cần lưu ý, có 1 câu hỏi về tiếng Việt trong phần đọc hiểu văn bản văn học.

Mức độ kiến thức trong đề thi môn ngữ văn như sau: Mức độ nhận biết chiếm tỷ lệ 20%; mức độ thông hiểu chiếm tỷ lệ 40%; mức độ vận dụng chiếm tỷ lệ 40%. Trong đó, năng lực đọc hiểu sẽ chiếm 40% tổng kiến thức trong đề thi; còn năng lực viết chiếm 60%.

Bài làm không cần dài, chỉ cần súc tích, đúng trọng tâm yêu cầu của đề

Ông Trần Tiến Thành (chuyên viên bộ môn ngữ văn, Sở GD-ĐT TP.HCM) cho biết, kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 công lập năm 2025 là kỳ thi đầu tiên theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Ở môn ngữ văn, đề thi sẽ ra ngữ liệu ngoài sách giáo khoa. Do vậy, học sinh cần tuyệt đối tránh tình trạng học tủ, học lệch, học vẹt, học theo văn mẫu. Thay vào đó các em cần rèn kỹ năng đọc hiểu, kỹ năng viết, nắm chắc kiến thức ngữ văn để làm bài theo đúng yêu cầu của đề. Để mở rộng khả năng viết cũng như sáng tạo, dẫn chứng sinh động, các em nên đọc thêm nhiều văn bản, ngữ liệu có chung chủ đề.

Nhiều học sinh thường có quan niệm viết văn cứ viết dài là sẽ đạt được điểm cao. Đây là quan điểm không đúng. Thực tế, các năm trước, nhiều bài làm của học sinh có tình trạng viết dài song lan man, không đi vào đúng trọng tâm, yêu cầu của đề mà chỉ theo lối diễn giải, diễn đạt từ thơ ra văn xuôi hoặc kể lại văn xuôi… Những bài làm như vậy đều không đạt được điểm cao.

Để đạt được điểm cao trong môn ngữ văn, trước hết các em phải nắm đúng yêu cầu của đề, viết đúng theo yêu cầu đề bài đưa ra. Nếu đề yêu cầu viết đoạn văn thì các em phải viết đoạn, không viết thành bài. Khi viết cần có lớp lang, lập luận, dẫn chứng, phân tích đúng trọng tâm yêu cầu của đề bài. Bài viết không cần quá dài, chỉ cần súc tích, đúng trọng tâm yêu cầu. Những bài thi đạt điểm cao đều là những bài ngoài đạt đúng yêu cầu của đề còn thể hiện được sự sáng tạo, quan điểm, tư duy lập luận của người viết.

Một điểm mới trong đề thi môn ngữ văn năm nay là đề sẽ không sử dụng các ngữ liệu có trong sách giáo khoa. Đây là bước đổi mới kiểm tra theo định hướng phát triển năng lực để tiệm cận chương trình mới. Các loại văn bản được chọn để ra đề cũng đa dạng từ văn bản văn học, văn bản thông tin, văn bản nghị luận.

Việc chọn ngữ liệu mới để ra đề thi cho phần đọc hiểu không phải là một yêu cầu quá mới mẻ, bất ngờ, mà yêu cầu này chúng ta đã thực hiện nhiều năm qua. Chính vì thế, trong quá trình học, học sinh cần rèn cho mình kỹ năng đọc hiểu, nắm vững kiến thức ngữ văn để có thể làm quen với các loại ngữ liệu.

Ngoài ra, khi làm bài thi, một số nguyên nhân sau cũng ảnh hưởng đến bài làm mà học sinh cần phải khắc phục, đó là: Phân bố thời gian không hợp lý cho các phần, các câu; đọc đề không kỹ dẫn đến trả lời không đúng trọng tâm, hoặc trả lời dài dòng, thừa ý; trình bày, viết chữ cẩu thả, khó đọc; bài làm không hoàn chỉnh (do quá say sưa viết về 1 ý dẫn đến quên kết bài hoặc kết bài quá sơ sài). Mặt khác, cũng có học sinh quá lo lắng, căng thẳng dẫn đến ảnh hưởng bài làm không tốt. Trong quá trình học các em cần rèn luyện thêm, đọc nhiều để rèn luyện tư duy và kỹ năng viết nhằm khắc phục những hạn chế này.

Đỗ Yến (ghi)