Để tránh hình thành thói quen hút thuốc lá ở trẻ

Thuốc lá nguy hiểm đến sức khoẻ và nó là căn nguyên gây ra nhiều bệnh như các bệnh ung thư, bệnh lý tim mạch, bệnh về phổi. Hút thuốc lá còn làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến hình thức bên ngoài, làm cho răng đen xỉn, môi thâm, hơi thở hôi… làm giảm đi sự hấp dẫn về hình thức. Vì vậy cha mẹ cần  giúp trẻ hiểu được những nguy hiểm của thuốc lá. Những loại kẹo nhai có chứa nicotin có thể giúp cho trẻ tránh được thói quen thiếu lành mạnh này.

Cha mẹ nên giúp đỡ trẻ nhận ra được sự nguy hiểm của thuốc lá và tránh cho trẻ khỏi thói quen này.

Người lớn hút thuốc vô tình làm tổn thương cả về thực thể và nhân cách của trẻ.

Trẻ có thể bắt đầu hút thuốc lá vì rất nhiều lý do khác nhau, nhất là ở  trẻ tuổi vị thành niên. Do đua đòi bạn bè, hoặc để có vẻ như là người lớn hơn, để tạo cảm giác là mình trưởng thành, độc lập, hoặc bắt chước một thần tượng nào đó trên phim ảnh, do mong muốn thể hiện mình là người đàn ông cứng cỏi, hoặc thể hiện mình là một người lạnh lùng. Theo sự phát triển tâm lý lứa tuổi trẻ dễ có thói quen hút thuốc lá. Và một điều bạn nên nhớ là việc hình thành thói quen nghiện thuốc lá có thể bắt đầu ngay từ những ngày đầu trẻ thử hút, vì vậy cha mẹ phải giúp trẻ tránh khỏi việc thử hút thuốc bằng cách:

– Trao đổi với trẻ một cách cởi mở để tạo cho trẻ cảm giác sợ bị trừng phạt hoặc phán xét khi trẻ thử hút thuốc.

– Nhấn mạnh để trẻ hiểu và làm những việc tốt hơn là những việc xấu, hình thành cho trẻ lòng tự tin là cách tốt nhất để trẻ có thể bảo vệ mình khỏi áp lực của bạn bè trong nhóm.

– Khuyến khích trẻ tham gia vào những hoạt động như thể thao, âm nhạc, vui chơi, giải trí hơn là tham gia tụ tập nhóm để hút thuốc lá.

– Thể hiện cho trẻ rằng bạn đánh giá cao quan điểm và ý kiến của trẻ.

– Một điều quan trọng là nói với trẻ về những nguy hiểm của thuốc lá khi sử dụng kéo dài.

– Hỏi xem trẻ thấy hút thuốc lá có lợi và có hại gì theo quan điểm của trẻ và bạn phải kiên trì nghe trẻ nói.

– Bạn đọc sách, xem tivi và có thể cho trẻ đi dạo chơi cùng bạn, so sánh những hình ảnh trong phim với thực tế và phân tích cho trẻ thấy những nhân vật trong phim chỉ là tưởng tượng mà thôi, không phải thực tế.

– Trao đổi, bàn bạc với trẻ về cách phải đối phó với những áp lực từ phía bạn bè khi cả nhóm bạn rủ hút thuốc.

– Bạn giải thích cho trẻ thấy rằng thuốc lá ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của trẻ như thế nào? Làm thế nào để trẻ có tiền để mua thuốc lá?

– Đưa ra những nguyên tắc rõ ràng để loại bỏ việc hút thuốc lá trong nhà và giải thích rõ tại sao: hút thuốc lá tạo mùi rất khó chịu, tạo cảm xúc xấu và nó không tốt cho sức khoẻ của mọi người.

Thường rất khó khăn khi bắt trẻ bỏ thuốc lá, trẻ có thể trở nên tức giận nhưng bạn cần phải cố gắng trò chuyện với trẻ. Dưới đây là một vài gợi ý có thể giúp bạn tốt hơn trong việc khuyên bảo trẻ:

– Cần kiềm chế không được biến những lời giải thích hay giảng giải của bạn thành những bài lên lớp, quở mắng đối với trẻ.

– Có thể trẻ không có khả năng đánh giá hết được hành vi của trẻ sẽ ảnh hưởng đến tương lai như thế nào, vì vậy bạn phải nói một cách thẳng thắn về tác hại của hút thuốc lá.

– Bạn đưa ra những quy định nghiêm ngặt về hút thuốc lá, không để cho trẻ hút thuốc trong nhà bạn.

– Cố gắng không nên la mắng trẻ. Và bạn hãy để trẻ thoải mái khi quyết định bỏ thuốc lá.

– Giúp trẻ hình thành một kế hoạch bỏ thuốc lá và nhấn mạnh với trẻ để động viên trẻ với những sự động viên khen thưởng của bạn.

Nếu bạn hút thuốc thì trẻ sẽ dễ dàng nhận thấy sự mẫu thuẫn giữa những gì cha mẹ nói và những gì cha mẹ chúng làm.  Trẻ thường có ý rằng khi chúng lớn lên chúng mong muốn được trở thành những mẫu hình như cha mẹ chúng bây giờ. Vì vậy bạn cần phải làm gì khi chính bạn là người hút thuốc?

Trước tiên, bạn phải thừa nhận với trẻ rằng bạn đã phạm phải một lỗi khi bắt đầu hút thuốc và nếu có cơ hội để làm lại từ đầu thì bạn sẽ không bao giờ hút thuốc.

Điều thứ hai, từ bỏ thuốc lá không phải đơn giản và nó cần phải có nỗ lực và cần có sự giúp đỡ theo một chương trình. Nhưng con bạn sẽ cảm thấy có một sự động viên khuyến khích hơn nếu bạn vượt qua được nghiện ngập thuốc lá.

BS. Trịnh Thị Bích Huyền (BV Bạch Mai)

Sức khoẻ & Đời sống