Đi chợ cá đồng

Hàng cá nằm sát hàng tôm có nhiều loại cá mà không phải ai có tiền cũng mua được bởi đắt như tôm tươi. Chỉ riêng cá bống cũng đã có đến ba loại khác nhau: cá bống thệ; cá bống cát; cá bống mọi… Đặc biệt, ở đây còn có loài cá mang ếch thịt ngon nức tiếng, loại đặc sản chỉ có ở Nhà Bè. Một điểm khác so với nhiều chợ khác là tất cả các loại cá mang ra bán đều còn sống, giãy đành đạch. Con nào bị mắc lưới lâu đã chết nhưng vẫn còn tươi rói. Hàng cá của chị Vân (xã Phú Xuân, huyện Nhà Bè) không chỉ có cá bống mà còn có cá ngát câu được ở sông Lòng Tàu. Cá ngát là loài cá da trơn, gần giống cá trê. Thịt cá ngát dai, nấu canh chua bông so đũa, lẩu chua hoặc nướng muối ớt thì khỏi chê. “Riêng con cá ngát thật khó mắc lưới mà chỉ câu mới được. Câu loại cá này cũng “chua” lắm, đội nắng dầm mưa cả ngày chưa chắc đã có một con”. Với bất kỳ loại cá nào, khi người mua (ăn) phải trả tiền cao thấp từng phần nhưng với cá ngát thì đầu đuôi, bụng gì cũng một giá bởi phần nào cũng ngon như nhau. Chồng chị Vân, anh Tuấn trước đây sống bằng nghề thả lưới, thả trúm bắt lươn. Từ hai năm nay, anh Tuấn chuyển sang làm nghề thu mua cá, tôm từ những người chuyên đánh bắt, đi câu cho vợ bán lại. Điểm anh Tuấn thu mua không đâu xa, chỉ quanh quẩn ở các xã trong huyện như Hiệp Phước và Long Thới.

Cũng với nghề mua bán cá đồng nhưng vợ chồng anh Hoàng (xã Nhơn Đức) làm ăn quy mô hơn. Ngoài mối lái trong huyện, anh còn đặt hàng nhiều hộ gia đình giữ rừng ở Cần Giờ khi có cua, vẹm, vọp, cá… Những thứ đặc sản đồng quê ở các nhà hàng, quán nhậu bán rất chạy nhưng sở dĩ anh Hoàng không lấy hàng bỏ mối kiếm lời như trước là vì không lãi bằng bán ở chợ chồm hổm.

Dọc theo đường Nguyễn Bình, chỉ riêng đoạn chạy ngang qua cầu Mương Chuối đã có trên năm cái chợ chồm hổm. Nói là chợ chứ thật ra mỗi chợ chỉ có khoảng 4-5 tiểu thương, tùy bữa. Tiểu thương đông hay không tùy thuộc vào sản lượng đánh bắt được trong ngày hôm đó. Chợ chỉ bán tôm, cua, cá… được đánh bắt ngay dưới sông. Người mua có kinh nghiệm, nhìn con cá đã phân biệt được cá đồng hay cá nuôi nên người bán cũng không cần phải giải thích. Còn giá cả dù có cao song người mua vẫn không nề hà, vì họ luôn nghĩ rằng: “Mình bỏ tiền mua cá đồng chứ không phải mua cá nuôi”. Mối ruột của hàng cá chị Vân đa phần là mấy tay nhậu. Chị Vân cho biết: “Thời nay, mấy ổng đâu cần ra chợ nữa. Hôm nào muốn nhậu thì gọi điện hỏi trước, xem có đặc sản gì ngon. Nếu có thì mình mần sẵn rồi mang đến nhà hoặc mấy ổng ra lấy. Chủ yếu mấy ổng hỏi cá chìa vôi, cá mang ếch, loại cá quý hiếm chỉ có ở Nhà Bè”.

Cách đó không xa, chợ Bà Băng không chỉ nổi tiếng với đặc sản cá đồng mà còn được nhiều người biết đến bởi giá rẻ đến bất ngờ. Chợ Bà Băng thường có cá mồm (hay còn gọi cá bọt). Cá bọt lớn nhất chỉ bằng đầu đũa. “Việc đánh bắt loại cá này khá công phu. Nếu chỉ có một người thì phải cột một đầu lưới vào sát bờ rồi cầm đầu kia kéo tóm lại. Tuy nhiên, cách làm này không hiệu quả. Hiện một kg cá mồm lên đến 150 ngàn đồng. Sở dĩ cá này có giá cao là vì một năm chỉ có một mùa cá nhưng chỉ kéo dài trong vòng ba tháng. Cá mồm mua về rửa sạch đem kho lạt ăn với cơm nóng hoặc cuốn bánh tráng, rau sống. Nó là món ăn dân dã của người địa phương”, chị Hạnh vợ anh Hoàng nói.

Đi chợ cá đồng ở Nhà Bè, ta có thể thấy hình thức mua bán xưa còn tồn tại ở một số chợ quê. Người bán không sử dụng cân mà chỉ bán “nhắm”, bán mớ hoặc đong bằng chén, ước lượng bằng nắm tay… Nếu như ở các chợ khác trong thành phố, hàng cá đủ các loại từ cá nuôi đến cá biển được đựng trong mâm, thau lớn. Còn ở các chợ cá đồng chồm hổm bày biện nhiều rổ, thau nhỏ. Mỗi rổ, thau là một loại cá, có khi không đến 0,5kg. Và đặc biệt, một hình ảnh hiếm có hiện nay ở Sài Gòn là cảnh người kéo, thả lưới dưới sông, người gỡ cá, vá lưới và chợ cá nằm ngay trên bờ. Không ít người đi đường thấy cảnh này lại buông câu: “Mấy ổng giả bộ mang lưới ra thả để người ta tin là cá đồng rồi bán giá cao chứ làm gì có cá bắt từ dưới sông”. Anh Hoàng thừa nhận chuyện này đã từng xảy ra ở đường Nguyễn Văn Linh (P.Tân Thuận Tây, Q.7). Ở đây, một nhóm thanh niên lừa người mua bằng cách lội xuống ao lớn nằm ven đường kéo lưới dăm phút rồi lên bờ với người ngợm đầy bùn. Trên bờ bày sẵn vài thau đựng cá rô, cá lóc… vệt bùn nhem nhúa. Nhưng nếu thử nán lại mươi phút, sẽ tận mắt chứng kiến cảnh mang lưới, bơi xuồng đi thả đến khi kéo lưới thì biết tụi này có lừa ai không”, anh Hoàng khẳng định.