Diễn đàn Đổi mới phương pháp dạy học: “Làm sao tránh đọc – chép?”: Dạy học theo phương pháp đàm thoại

Lựa chọn và sử dụng phương pháp dạy học nào là một vấn đề quan trọng có tính quyết định đến việc nâng cao chất lượng dạy và học. Để vận dụng phương pháp dạy học đạt hiệu quả người giáo viên giữ vị trí rất quan trọng, họ phải nắm chắc được những điểm mạnh và điểm hạn chế của các phương pháp mình sẽ sử dụng. Vận dụng các phương pháp dạy học không phải đơn giản chỉ là hiểu biết phương pháp mà phải biết tổ chức và thực hiện chúng.

Ở các bậc học trong nhà trường phổ thông những phương pháp dạy học đã và đang được tiến hành thì phương pháp đàm thoại đã thể hiện điểm tích cực của nó, do vậy giáo viên nên biết khai thác và vận dụng một cách có hiệu quả phương pháp này vào quá trình dạy học.

Có thể khẳng định rằng phương pháp đàm thoại cho phép giáo viên và học sinh hiểu biết và gần gũi với nhau hơn, rèn luyện cho học sinh khả năng tư duy độc lập, sự thích ứng tâm lý trước tập thể.

Đàm thoại có thể được tiến hành dưới nhiều hình thức, chẳng hạn như giáo viên đặt câu hỏi, gợi mở học sinh trả lời và kết quả là cùng chung một câu hỏi nhưng nhận được nhiều câu trả lời (đáp số) khác nhau. Khi vận dụng phương pháp này người giáo viên nên biết cách tạo ra các câu hỏi “mồi” như: Em nào có ý kiến khác?, Em nào muốn bổ sung?… nên để người học trong trạng thái có nhu cầu tìm tòi kiến thức. Nếu giáo viên vận dụng tốt phương pháp này sẽ giúp cho học sinh cảm nhận và ý thức được rõ rệt kết quả học tập và sự tiến bộ của bản thân, là điều kiện để học sinh tự hình thành kỹ năng, óc phê phán và thái độ trách nhiệm đối với học tập.

Trong quá trình vận dụng phương pháp đàm thoại giáo viên cần quan tâm một số điểm cần chú ý, đó là: giáo viên phải dự kiến những điểm chính cần đàm thoại; xây dựng hệ thống câu hỏi phù hợp với trình độ nhận thức của học sinh theo đó dẫn dắt người học lĩnh hội kiến thức đã xác định; nên sử dụng các câu hỏi kích thích sự suy nghĩ của học sinh đại loại như: Tại sao em chọn cách làm (câu trả lời) như vậy?, Nguyên nhân của hiện tượng (vấn đề) này là gì?...

Trong quá trình dạy học người giáo viên cần phải linh hoạt vận dụng tổng hợp các phương pháp, chúng ta cần biết rằng không có một phương pháp dạy học “vạn năng”. Vì vậy người giáo viên cần tự hoàn thiện, trau dồi nghệ thuật sư phạm, vận dụng phương pháp phù hợp với yêu cầu và tính chất nội dung của từng môn học, bài học cụ thể.

ĐẬU VĂN TÂN

(Giảng viên tâm lý giáo dục – Trường Sỹ quan Lục quân 2)