Điêu đứng vì sư tử đá

Bộ VH-TT&DL đã có buổi làm việc với Đà Nẵng về vấn đề này, nhưng để giải quyết được hàng ngàn con sư tử đá đang tồn tại, tìm lối đi mới không phải chuyện làm được ngay!

Gần hai tháng trở lại đây, làng nghề đá mỹ nghệ Non Nước (Đà Nẵng) vắng lặng hẳn cảnh bán mua. Những sản phẩm được các nghệ nhân dày công chế tác, nhiều nhất là tượng sư tử đá nằm ngổn ngang phủ bụi trong những cơ sở kinh doanh. Hỏi đến, ai cũng lắc đầu: Công văn của bộ về việc không sử dụng biểu tượng, linh vật không phù hợp thuần phong mỹ tục ra đời nên bao nhiêu hàng tồn ứ không thể bán được, nhiều hợp đồng mua bán thậm chí đã kí rồi vẫn bị trả lại. Bà Vui – chủ một cơ sở sản xuất ở làng đá ngao ngán thở dài: “Sau khi có công văn thì hơn 40 cặp sư tử đá, tỳ hưu của tui với tổng trị giá hơn 1 tỷ đồng đã kí hợp đồng bị phía mua hủy. Cơ sở lâm vào cảnh điêu đứng, không biết gỡ rối ra sao với số tiền đã bỏ ra để sản xuất số hàng trên”. Còn ông Phan Hiệp, chủ cơ sở điêu khắc Quốc Hiệp thì cho rằng: “Sau khi có thông tin không sử dụng thì các sản phẩm linh vật như sư tử đá ở xưởng chế tác trở nên ế ẩm hẳn. Khổ nỗi, ở làng nghề này, rất nhiều cơ sở điêu khắc thường xuyên sản xuất ra các loại tượng này. Bây giờ nói cấm, thì người làm nghề còn phải loay hoay chưa biết tìm lối đi nào”.

Ông Nguyễn Việt Minh, Chủ tịch Hội Làng nghề cho biết, hiện làng đá mỹ nghệ Non Nước có khoảng 500 cơ sở sản xuất, kinh doanh đá mỹ nghệ với hơn 3.000 lao động, trong đó, có gần 1.000 nhân công là thợ chuyên làm nghề tạc tượng lân, sư, tỳ hưu… thị phần và doanh thu mỗi năm chiếm tới 2/3 của cả làng nghề. Thế nhưng gần hai tháng nay, mặt hàng sư tử đá ế ẩm, tồn kho, đó là chưa kể khách hàng đã kí hợp đồng mua bán hủy hợp đồng khiến người sản xuất đá lâm vào cảnh khốn khó. Nhiều cơ sở sản xuất kinh doanh dù không muốn vẫn buộc phải cho thợ nghỉ việc, trong số sản phẩm chế tác của làng nghề có gần 50% là các linh vật như sư tử đá, tỳ hưu…

Tại buổi làm việc với Bộ VH-TT&DL về việc không sử dụng biểu tượng, sản phẩm, linh vật không phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam vào ngày 29-10. Theo thống kê khảo sát, hiện trên địa bàn thành phố chủ yếu sử dụng tượng lân, sư tử đá được tạc theo phong cách tả thực, châu Âu, Trung Quốc. Tập trung ở các khách sạn, chùa, trung tâm thương mại, nhà hàng… Đặc biệt, sau khi có công văn của Bộ VH-TT&DL về việc không sử dụng các linh vật ngoại lai không phù hợp thuần phong mỹ tục Việt Nam thì phần lớn các cơ sở sản xuất đều lâm vào cảnh khó khăn, tồn kho sản phẩm, thu nhập thấp hụt hẳn. Mong muốn của nhiều cơ sở sản xuất làng đá là tìm một lối đi, cụ thể thay thế các linh vật ngoại lai bằng các linh vật khác phù hợp để bà con tiếp tục sản xuất, ổn định cuộc sống, giữ gìn truyền thống làng nghề.

Về ý kiến của các cơ sở sản xuất, đề nghị Bộ VH-TT&DL có hướng dẫn cụ thể để xác định linh vật nào dùng được, ông Vi Kiến Thành, Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh, Triển lãm cho biết, thời gian tới, cục cùng các chuyên gia nghiên cứu mỹ thuật sẽ chọn lựa các mẫu linh vật, vật phẩm truyền thống của Việt Nam và giới thiệu để mọi người tham khảo, lựa chọn sử dụng phù hợp với nhu cầu thẩm mỹ thuần Việt.

Còn ông Huỳnh Đức Thơ, Phó chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng nói, chủ trương của Bộ VH-TT&DL hoàn toàn đúng đắn, đồng thời đề xuất Bộ VH-TT&DL kết hợp với Bộ Xây dựng có quy định cụ thể yêu cầu các công trình xây dựng công sở, trường học, khuôn viên chùa chiền, khu vực công cộng khi bài trí các tác phẩm nghệ thuật phải thông qua Sở VH-TT&DL; từ đó sớm ngăn ngừa, hạn chế được những sản phẩm không phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam. Còn ở các di tích, có thể căn cứ theo Luật Di sản văn hóa để loại bỏ hay thay thế những gì linh vật không phù hợp. Về vấn đề này, bà Đặng Thị Bích Liên, Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL cho biết, sắp tới bộ sẽ tổ chức hội thảo nghiên cứu giới thiệu về những linh vật của Việt Nam để các làng nghề có thể tiếp cận những linh vật phù hợp thuần phong mỹ tục Việt Nam, phát triển sản xuất.

Bài, ảnh: Phan Vĩnh Yên