Điều kiện quyết định phương pháp

Tôi có may mắn quen khá nhiều đồng nghiệp ở các nơi và được đến thăm nhiều trường học. Tất cả giáo viên tâm huyết với nghề giáo đều có chung mong muốn là biết được nhiều phương pháp hay để có thể truyền đạt kiến thức cho các em học sinh một cách tốt nhất. Thế nhưng, việc hiểu biết, nắm vững phương pháp mới cũng khó có thể thực hiện tại lớp mình, trường mình khi cơ sở vật chất trường lớp không đủ điều kiện để đáp ứng.

Một cô giáo tôi quen biết, sau khi được chuyển về trường điểm của huyện một thời gian, đã nói với tôi: “Từ ngày về trường mới đến giờ, em tiến bộ hẳn ra”. Sau đó, cô kể cho tôi nghe cơ sở vật chất ở trường mới rất tốt nên về đó, buộc cô phải đổi mới phương pháp để không tụt hậu so với đồng nghiệp, phụ huynh cũng như học sinh không chê cô dạy dở. Từ chuyện soạn bài giảng điện tử trước đây cô không hề biết, giờ đây cô đã soạn nhuần nhuyễn, đến sử dụng bảng tương tác điện tử cô cũng thành thạo. Trong khi ở trường cũ, cơ sở vật chất kém, cô chỉ dùng bảng đen, phấn trắng, tranh ảnh… quanh năm là chủ yếu.

Khi được tham gia chuyên đề dạy lịch sử lớp 4, lớp 5 bằng phim tư liệu, mô hình… giáo viên ai cũng biết đó là một phương pháp dạy rất hay, thu hút học sinh. Thực tế, nhiều thầy cô đã dạy sử, địa theo cách này trong các năm qua nhưng không phải ai cũng thành công. Thầy H. cho tôi biết đã từng dạy lịch sử bằng phim tư liệu nhưng chỉ có thể chiếu trên ti vi, qua đầu máy đĩa. Màn hình ti vi nhỏ, học sinh náo nức xem, những em ngồi phía dưới phải đứng dậy, chồm lên trên để xem cho rõ, cả lớp học nhốn nháo. Do đó, khi lên tiết thao giảng, thầy H. phải cho học sinh xem trước phim tư liệu nhiều lần để các em không còn quá mới lạ mà trật tự khi xem phim trong giờ dạy chính thức. Cô M. nói cả tổ chuyên môn của cô đã từng bỏ ra khá nhiều công sức và tiền bạc để làm một mô hình (như sa bàn) để dạy lịch sử. Khi dạy, giáo viên phải đưa học sinh ra sân học vì phòng học nhỏ các em không thể theo dõi mô hình khi cô giảng bài được. Ra sân, khi thì nắng, lúc thì mưa, thời gian ổn định học sinh gần bằng thời gian dạy tiết học. Chưa kể dạy xong tiết ấy, mô hình được bảo quản ở đâu? Phòng học thì không có chỗ, còn phòng thư viện thiết bị nhỏ cũng không có chỗ để giữ gìn tốt cho đến năm học sau… Công sức bỏ ra nhiều nhưng không hiệu quả lắm. Các phương pháp mới, hiện đại đành xếp lại.

Để giáo viên năng động, sáng tạo hơn trong giảng dạy không chỉ đòi hỏi ở tâm huyết người thầy mà điều kiện cơ sở vật chất phục vụ cho việc dạy học ở trường, ở lớp là điều hết sức quan trọng. Bởi nếu không đủ điều kiện cơ sở vật chất thì giáo viên cũng “lực bất tòng tâm”.

Lê Phương Trí