Điều trị Covid-19 tại nhà: Người bệnh không tùy tiện dùng thuốc

Hiện nay không chỉ TP.HCM mà nhiều địa phương trong cả nước đã cho F0 nhẹ điều trị tại nhà. Theo đó rất nhiều bệnh nhân đã tự ý mua thuốc điều trị, thậm chí nhiều người không phải F0 cũng mua thuốc dự trữ. Theo các chuyên gia y tế, điều này là hết sức nguy hiểm…

Người dân mua thuốc tại một nhà thuốc trên đường Huỳnh Tấn Phát

Cả chung cư xài một toa thuốc

Chị Kim Hồng (P.Phú Mỹ, Q.7) – cho biết, từ tháng 7 đến nay, chung cư nơi chị quản lý có gần 50 F0, người già, trung niên, thanh niên, trẻ em có hết. Cứ mỗi lần có F0, ngoài việc báo với y tế địa phương, chị lãnh thêm nhiệm vụ đi mua thuốc cho người bệnh.

“Mọi người nhắn mua thuốc gì thì tôi mua thuốc đó. Nhưng hầu hết F0 đều mua thuốc hạ sốt và vitamin. Bên cạnh đó là thuốc Augmentin (thuốc kháng sinh thường được kê đơn để điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn như viêm xoang…); Medrol (là một GlucoCorticoid có tác dụng chống viêm, ức chế miễn dịch và chống dị ứng mạnh, được sử dụng trong nhiều bệnh lý viêm nhiễm, dị ứng); Esomeprazole (dùng để điều trị một số bệnh dạ dày và cuống họng như trào ngược axit, viêm loét. Thuốc làm giảm các triệu chứng như ợ nóng, khó nuốt, ho kéo dài); Motilium – M (được chỉ định dùng trong điều trị triệu chứng nôn và buồn nôn); Berberin (được dùng trong điều trị bệnh đường ruột như hội chứng lỵ, tiêu chảy)… Thật may là đến nay các F0 điều trị tại nhà đều qua khỏi”, chị Kim Hồng cho biết thêm.

Anh Thanh Sơn (P.Nguyễn Cư Trinh, Q.1) kể, giữa tháng 8 vừa qua, vợ anh nhiễm Covid-19, còn anh và hai đứa con thì không sao. Lúc đó, không dám báo với y tế phường vì sợ phải đi bệnh viện dã chiến nên anh đã vào các hội nhóm trên mạng xã hội xin toa thuốc. “Thật may là có nhóm từ thiện đã đem túi thuốc tới nhà cho vợ tôi. Túi thuốc gồm C sủi, thuốc hạ sốt, thuốc ho, dầu gió, nước súc họng, xịt mũi… Có lẽ do vợ tôi đã tiêm 2 mũi vắc-xin, sức khỏe cũng tốt nên sau hơn một tuần uống thuốc và xông xả gừng thì âm tính. Sau này, gia đình tôi đã lấy toa thuốc đó và đi mua để dự phòng. Dịch bệnh vẫn còn rất căng, tôi không dám chắc bản thân và 2 đứa con có thể giữ mình trước Covid-19 được đến khi nào. Ở nhà có sẵn thuốc, dù gì cũng an tâm hơn”, anh Sơn chia sẻ.

Hiện TP.HCM đang có 3 gói thuốc điều trị Covid-19 tại nhà. Trong đó, gói thuốc A là những thuốc thông dụng bao gồm thuốc hạ sốt và thuốc nâng cao thể trạng; gói thuốc B là thuốc kháng viêm và thuốc chống đông; gói thuốc C là thuốc kháng virus Molnupiravir.

Riêng gói C là thuốc được Bộ Y tế cung cấp trong Chương trình can thiệp cộng đồng có kiểm soát nên nhà thuốc không bán; còn gói A và B là những thuốc dễ dàng mua nên rất nhiều người dân dù chưa nhiễm Covid-19 cũng mua về dự trữ trong nhà.

Không chỉ TP.HCM mà nhiều địa phương trong cả nước cũng xảy ra tình trạng này. Thông tin từ Bộ Y tế cho biết, thời gian qua tại nhiều tỉnh, thành đã xảy ra tình trạng người dân tự test nhanh dương tính với Covid-19, không thông báo với y tế địa phương mà tự mua thuốc điều trị tại nhà.

Thuốc luôn là con dao 2 lưỡi

BS Nguyễn Đình Tuấn từng tham gia điều trị cho các F0 tại TP.HCM cho biết, thời điểm tháng 7, tháng 8, khi chưa bao phủ đủ vắc-xin cũng như chưa có Molnupiravir đến tận nhà, bệnh viện thì quá tải, thiếu ôxy… nên người dân và các nhóm thiện nguyện tự trang bị các gói thuốc điều trị Covid giai đoạn sớm bao gồm cả kháng viêm steroid và kháng đông đường uống (gói B). Việc dùng gói thuốc này tại thời điểm ấy khá hiệu quả. Nhưng bây giờ khi độ bao phủ vắc-xin đã cao, diễn tiến bệnh của F0 tiêm đủ 2 liều vắc-xin sẽ hoàn toàn khác, không rầm rộ và bất thường khó kiểm soát như trước. Vậy nên việc dùng thuốc, nhất là gói B và C cần phải được cân nhắc kỹ thời điểm và theo chỉ định của bác sĩ. Đơn giản nhất là việc dùng tràn lan 3 loại thuốc kháng đông, kháng viêm, kháng virus này tối thiểu cũng ảnh hưởng đến các bệnh lý đường tiêu hóa như dạ dày; chưa kể nhiều nghiên cứu lâm sàng cho thấy gói B có steroid phải được uống đúng thời điểm khi SpO2 </= 93% thì tỷ lệ tử vong sẽ được cải thiện; còn những người uống sớm khi chưa có chỉ định thì Dexamathasone không giúp cải thiện tiên lượng, thậm chí còn có xu hướng gây ra tử vong cao hơn hay bệnh nặng hơn, kéo dài hơn.

“Thuốc luôn là con dao 2 lưỡi nên việc dùng thuốc tại từng thời điểm, ưu tiên cho hiệu quả điều trị và giảm thiểu tác dụng phụ là chỉ định và cân nhắc của bác sĩ. Người dân đừng tự ý dùng tràn lan sẽ gây hậu quả không chỉ trong hôm nay mà cả sau này…”, BS Tuấn khuyến cáo.

Toa thuốc chị Kim Hồng mua cho các F0 điều trị tại nhà

TS-BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu – Phó Giám đốc Sở Y tế TP.HCM – cũng cảnh báo, sẽ rất nguy hiểm nếu việc dùng thuốc không hợp lý, không đúng thời điểm. Cụ thể, 3-5 ngày đầu sau khi nhiễm Covid-19 là giai đoạn cơ thể đề kháng ngăn chặn sự nhân lên của virus trong cơ thể. Giai đoạn này cần sử dụng 2 nhóm thuốc: nhóm thuốc điều trị triệu chứng và nhóm thuốc kháng virus. Người bệnh có triệu chứng sốt cao, đau họng, nhức mỏi cơ thì cần uống thuốc điều trị các triệu chứng này. Nhóm thứ hai là thuốc kháng virus để ngăn chặn sự nhân lên của virus. Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần bổ sung các loại vitamin, thuốc bổ để tăng sức đề kháng cho cơ thể. Giai đoạn này tuyệt đối không sử dụng thuốc kháng viêm (corticoid), nếu không sẽ làm giảm hệ thống miễn dịch, giúp virus phát triển mạnh hơn trong cơ thể khiến bệnh nặng hơn. Chưa kể, tác dụng phụ của corticoid cũng gây nên các biến chứng nguy hiểm cho người bệnh. Các loại thuốc kháng viêm, kháng đông chỉ nên sử dụng khi bệnh chuyển sang giai đoạn 2 (từ ngày thứ 7 trở đi), nghĩa là bắt đầu có những tổn thương do virus gây ra cho cơ thể như suy hô hấp, rối loạn đông máu. Song, việc sử dụng các loại thuốc này như thế nào, liều lượng ra sao phải tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ. Việc sử dụng kháng viêm, kháng đông cần được nhân viên y tế theo dõi chặt chẽ tác dụng phụ, biến chứng, đặc biệt là thuốc kháng đông; nếu sử dụng bừa bãi có thể xuất huyết dữ dội, ảnh hưởng tính mạng người bệnh.

“Đối với bất cứ bệnh lý nào thì thuốc cần uống đúng người, đúng thời điểm. Không có toa thuốc dùng chung cho tất cả mọi người. Có những toa thuốc hiệu quả với người này nhưng sử dụng cho người khác lại có biến chứng. Do đó người dân cần cẩn trọng trong việc dùng thuốc”, BS Châu khuyến cáo.

Kim Anh